Giáo án phát triển năng lực Tin học 9 theo CV3280 - Tiết 15+16, Bài 5: Bảo vệ thông tin máy tính - Năm học 2020-2021

Tuần: 7	Tiết: 14	
Ngày soạn: 12/10/2020	Ngày dạy: 21/10/2020
Bài 5: BẢO VỆ THÔNG TIN MÁY TÍNH (tiết 1)
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức
	- Biết được vì sao cần bảo vệ thông tin.
- Biết được một số yếu tố ảnh hưởng đến an toàn thông tin.
2.Kỹ năng
- Biết một số cách phòng tránh mất mát thông tin.
3.Thái độ
- Nghiêm túc trong giờ học, thái độ học tập đúng đắn, rèn luyện khả năng tư duy.
4. Xác định dung trọng tâm của bài
 - Hiểu biết việc bảo vệ thông tin máy tính
5.Định hướng phát triển năng lực
	- Năng lực chung: tự học, giải quyết vấn đề, tự quản lý, giao tiếp
	- Năng lực chuyên biệt: công nghệ thông tin, tư duy.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Thiết bị dạy học: Bảng
- Học liệu: Sách giáo khoa Tin học 9, giáo án.
2. Chuẩn bị của học sinh:
- Các kiến thức liên quan đến bài học, SGK Tin học 9.
III.PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Phương pháp: + Giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.
- Kĩ thuật dạy học: Đặt câu hỏi, làm việc nhóm.
IV.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:
1.KIỂM TRA BÀI CŨ
2.KHỞI ĐỘNG (3 phút)
- Mục tiêu: Giúp hs có nhu cầu tìm hiểu nội dung bài học
- Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Vấn đáp
- Hình thức tổ chức hoạt động: Cá nhân
- Phương tiện dạy học: 
- Sản phẩm: Trả lời được câu hỏi có liên quan
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
- Các em hãy cho biết các dạng thông tin có trong máy tính?
- Hãy kể ra các tình huống máy tính bị trục trặc mà các em từng gặp trong quá trình sử dụng?
- Vì sao lại có các hiện tượng này?
Thông tin trong máy tính rất đa dạng, phong phú và rất cần thiết cho sự phát triển xã hội ngày nay, chính vì điều đó ta cần phải bảo vệ thông tin máy tính.
?Bảo vệ bằng cách nào? Để hiểu rõ vấn đề này ta cùng tìm hiểu bài mới.
- Văn bản, hình ảnh, âm thanh và các chương trình.
- Máy tính không khởi động được, Không tìm thấy tài liệu, Các thư mục và tệp tin bị khoá không mở được
- Có thể máy bị hư phần cứng, phần mềm hoặc bị vi rút tàn phá,
3.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG 1: Vì sao cần bảo vệ thông tin máy tính (18 phút)
- Mục tiêu: Biết được vì sao cần bảo vệ thông tin.
- Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: giải quyết vấn đề, làm việc nhóm/Đặt câu hỏi
- Hình thức tổ chức hoạt động: Nhóm
- Phương tiện dạy học: Bảng
- Sản phẩm: Biết cần phải bảo vệ thông tin máy tính
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung
- Cho HS đọc nội dung SGK và tìm hiểu thêm ở thực tế. 
 - Thông tin trong máy tính được lưu trữ dưới dạng nào?
- Với qui mô lưu trữ rất lớn, ví dụ như dữ liệu của một công ty, nhà trường, một tỉnh, một quốc gia nếu không được lưu trữ tốt thì như thế nào?
Vậy việc bảo vệ thông tin máy tính là việc hết sức cần thiết. 
- Hoạt động nhóm theo bàn: 
?Vì sao cần phải bảo vệ thông tin máy tính.
- Chốt lại.
* Ví dụ có một bài đã lưu vào máy → nhưng mở không được. Tình huống này do gì gây ra?
- Chốt lại bài.
- Thông tin trong máy tính được lưu trữ dưới dạng tệp và thư mục.
- Với qui mô lưu trữ trong máy tính lớn nếu không lưu trữ tốt thì có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng.
- Thảo luận và đại diện nhóm trình bày.
Các nhóm khác nhận xét bổ sung.
- Chú ý.
- Có thể do nhiều yếu tố
- Thông tin được lưu trữ trong máy tính là rất quan trọng hoặc được sử dụng thường xuyên.
- Thông tin có thể bị mất, hư hỏng do nhiều nguyên nhân. Vậy việc bảo vệ thông tin máy tính là việc hết sức cần thiết. 
- Cần bảo vệ thông tin bằng cách sao lưu dữ liệu thường xuyên và phòng tránh virus.
HOẠT ĐỘNG 2: Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự an toàn của thông tin máy tính 
(20 phút)
- Mục tiêu: Biết được một số yếu tố ảnh hưởng đến an toàn thông tin.
- Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: giải quyết vấn đề, làm việc nhóm/Đặt câu hỏi
- Hình thức tổ chức hoạt động: Nhóm
- Phương tiện dạy học: Bảng
- Sản phẩm: Biết một số yếu tố ảnh hưởng đến an toàn thông tin.	
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung
- Yêu cầu hs đọc nội dung phần 2.
- Yêu cầu hs hoạt động nhóm:
+ Nhóm 1,2: Tìm hiểu một số yếu tố công nghệ - vật lí làm ảnh hưởng đến sự an toàn của thông tin máy tính.
+ ?Vậy ta có cách gì để nhằm giảm bớt sự hư hỏng của yếu tố này.
+ Nhóm 3,4: Tìm hiểu các yếu tố bảo quản và sử dụng → liên hệ thực tế em đã bảo quản và sử dụng máy ở trường như thế nào?
?Em đã gặp trường hợp đóng một chương trình hay thoát khỏi máy tính không được chưa.
+ ?Vì sao vậy.
+ ?Vậy virus có ảnh hưởng gì đến thông tin máy tính.
- Nhóm 5,6 : Tìm hiểu về virus và cho biết các cách phòng chống virus.
- ? Virus gây hậu quả nghiêm trong cho thông tin máy tính vậy có cách nào để hạn chế virus.
- Nhóm 7,8 xem nội dung và nhận xét
- Nhận xét, chốt kiến thức
- Đọc Nội dung SGK
- Thảo luận nhóm và trình bày 
- Thảo luận nhóm và trình bày 
- Thảo luận nhóm và trình bày 
- Nhận xét bổ sung
- Chú ý và ghi bài
1. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự an toàn của thông tin máy tính 
* Yếu tố công nghệ - vật lí
 Máy tính là một thiết bị điện tử nên cũng rất dễ bị hư dẫn đến sự cố treo máy, không tiếp nhận điện, có khi hư ổ cứng nặng làm mất thông tin, 
* Yếu tố bảo quản và sử dụng
- Bảo quản và sử dụng hợp lí.
- Tránh để máy tính ở nơi ẩm thấp, nhiệt độ cao.
- Tránh va đập mạnh, nước vào, 
- Khởi động và thoát khỏi máy tính đúng qui trình.
* Virus máy tính
- Virus tàn phá thông tin rất phức tạp có thể phá hủy toàn bộ, một phần dữ liệu hoặc nhân bản, 
- Virus gây mất thông tịn máy tính với những hậu quả nghiêm trọng.
* Để hạn chế các yếu tố trên ta cần sao lưu dữ liệu và phòng chống virus.	
- Cần nắm vững và hiểu rõ vì sao cần bảo vệ thông tin máy tính.
4.LUYỆN TẬP, CỦNG CỐ (2 phút)
- Mục tiêu: hiểu được nội dung bài học
- Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: vấn đáp
- Hình thức tổ chức hoạt động: Cá nhân
- Phương tiện dạy học:
- Sản phẩm: ghi nhớ nội dung tốt hơn
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
- Vì sao cần bảo vệ thông tin máy tính ?
Thông tin được lưu trữ trong máy tính là rất quan trọng hoặc được sử dụng thường xuyên.
- Thông tin có thể bị mất, hư hỏng do nhiều nguyên nhân. Vậy việc bảo vệ thông tin máy tính là việc hết sức cần thiết. 
- Cần bảo vệ thông tin bằng cách sao lưu dữ liệu thường xuyên và phòng tránh virus.
5. VẬN DỤNG, TÌM TÒI, MỞ RỘNG
VI.HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ (2 phút)
	- Về nhà học bài, làm bài tập SGK.
	- Xem trước phần 3 của “Bài 5: BẢO VỆ THÔNG TIN MÁY TÍNH”.
	 + Tìm những tác hại của virus máy tính, các con đương lây lan của chúng và cách phòng chống để tiết sau học.
--—&–--
Tuần: 8	Tiết: 15	
Ngày soạn: 20/10/2020	Ngày dạy: 27/10/2020
Bài 6: BẢO VỆ THÔNG TIN MÁY TÍNH (tiết 2)
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức
- Biết khái niệm virus máy tính.
- Tác hại của virus đối với máy tính.
2.Kỹ năng
- Biết một số cách phòng tránh mất mát thông tin.
3.Thái độ
- Nghiêm túc trong giờ học, thái độ học tập đúng đắn, rèn luyện khả năng tư duy.
4. Xác định dung trọng tâm của bài
 - Cách phòng tránh virus
5.Định hướng phát triển năng lực
	- Năng lực chung: tự học, giải quyết vấn đề, tự quản lý, giao tiếp
	- Năng lực chuyên biệt: công nghệ thông tin, tư duy.
II.CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
1.Chuẩn bị của giáo viên
- Thiết bị dạy học: Bảng
+ Học liệu: Sách giáo khoa Tin học 9, giáo án.
2.Chuẩn bị của học sinh
Sách giáo khoa Tin học 9
III.PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Phương pháp: + Giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.
- Kĩ thuật dạy học: Đặt câu hỏi, làm việc nhóm.
IV.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC
1.KIỂM TRA BÀI CŨ
2.KHỞI ĐỘNG (3 phút)
- Mục tiêu: Giúp hs có nhu cầu tìm hiểu nội dung bài học
- Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Vấn đáp
- Hình thức tổ chức hoạt động: Cá nhân
- Phương tiện dạy học: 
- Sản phẩm: Trả lời được câu hỏi có liên quan
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
- Ngày nay dưới sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin có nhiều ưu điểm tốt song nó vẫn có nhược điểm của nó.
- ?Hãy cho biết các tình trạng làm cho máy tính hoạt động chậm hoặc hư máy?
- Vậy nguyên nhân nào làm cho thông tin trong máy có thể bị hư, bị đánh cắp, ?
Thế nào là virus, con đường lây lan và cách phòng chống như thế nào? Để hiểu rõ vấn đề ta tìm hiểu bài mới, Phần 2 bài 6.
- Do thiết bị hư, do bảo quản không tốt, do bị virus xâm nhập phá hủy phần mềm và thông tin
- Do nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu vẫn là do virus
HOẠT ĐỘNG 1: Virus máy tính và cách phòng tránh (20 phút)
- Mục tiêu: Biết khái niệm virus máy tính, tác hại của virus, cách phòng tránh.
- Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Vấn đáp
- Hình thức tổ chức hoạt động: Cá nhân
- Phương tiện dạy học: 
- Sản phẩm: Biết khái niệm virus máy tính, tác hại của virus, cách phòng tránh.
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
Nội dung
- Yêu cầu hs đọc thông tin SGK. 
- ?Em hiểu virus là gì.
- ?Virus bắt nguồn từ đâu.
?Vậy Virus máy tính là gì.
- Nhận xét, chốt bài, ghi bảng.
- ?Virus thường xuất hiện ở đâu.
Virus có thể xem như là kẻ giết người không vũ khí nhưng lại rất ác liệt và khủng khiếp, nó có thể phá hỏng ổ cứng, các tệp tin, 
* ?Vậy tác hại của nó như thế nào ? ta tìm hiểu hoạt động 2.
- Đọc thông tin SGK.
- Là một đoạn chương trình hay một chương trình.
- Do con người lập trình ra.
- Trả lời.
- Chúng xâm nhập vào các tệp chương trình, tệp văn bản bộ nhớ và một số thiết bị máy tính (đĩa cứng, đĩa mềm, thiết bị nhớ flash,...).
2.Virus máy tính và cách phòng tránh 
a.Virus máy tính là gì?
 - Virus là một chương trình hay đoạn chương trình.
 - Có khả năng tự nhân bản và lây lan rất nhanh theo nhiều con đường.
* Trò chơi tiếp sức (3 phút): chia 2 dãy bàn – mỗi nhóm cử ra 3 bạn lên bảng ghi (yêu cầu câu trả lời đội nào ghi ý trước được tính điểm, ghi sau không được tính điểm)
- ?Nêu tác hại của virus máy tính.
- ?Hãy cho biết đó là những tài nguyên nào.
- ?Máy tính bị nhiễm virus thường có những hiện tượng nào.
- ?Những hiện tượng trên đã phá huỷ những gì của máy tính.
* Các tệp thường bị tấn công của virus có đuôi là *.doc; *.xls; *.Exe; *.com
* ?Vậy các con đường lây lan của virus như thế nào? Ta tìm hiểu hoạt động 3
- Hội ý 1 phút – lần lượt các bạn lên bảng ghi – các bạn còn lại tiếp tục hội ý tìm tác hại của virus máy tính.
- Cả lớp nhận xét cho từng đội → bổ sung ý kiến
- Trả lời.
- Trả lời.
- Trả lời.
- Trả lời.
b.Tác hại của virus máy tính
 - Tiêu tốn tài nguyên hệ thống như: CPU, bộ nhớ, dung lượng đĩa cứng.
 - Phá huỷ dữ liệu.
 - Phá huỷ hệ thống: làm máy tính bị tê liệt hay làm máy chạy chậm, treo máy, tắt và tự khởi động lại, không mở được tệp
 - Đánh cắp dữ liệu như chứng từ, thẻ tín dụng,  để trục lợi.
 - Mã hoá dữ liệu để tống tiền.
 - Gây khó chịu khác như làm ẩn tệp, thư mục, 
* Tóm lại: Virus máy tính là một trong những mối nguy hại lớn nhất cho an toàn thông tin máy tính.
- Virus máy tính có thể lây vào máy tính bằng nhiều đường khác nhau.
- ?Hãy nêu các con đường lây lan của virus. 
- Để chống lại việc bẻ khoá và sao chép lậu phần mềm nhiều nhà sản xuất ngầm định cài đặt virus trong phần mềm, virus sẽ kích hoạt khi phần mềm cài đặt không hợp pháp.
- ?Hãy cho biết các cách lây nhiễm virus mà em thường gặp.
- Trả lời.
- Qua mạng Internet, thư điện tử, qua các thiết bị nhớ.
c.Các con đường lây lan của virus
- Qua việc sao chép tệp đã bị nhiễm virus.
- Qua các phần mềm bị bẻ khoá, phần mềm sao chép lậu.
- Qua các thiết bị nhớ (USB (Flash), thẻ nhớ điện thoại, ).
- Qua mạng nội bộ, Internet, thư điện tử.
- Qua những lỗi ở phần mềm
- Ta thấy tác hại của virus là khó lường và con đường lây lan của nó đa dạng nên máy tính rất dễ bị nhiễm virus.
- ?Vậy có cách nào phòng chống virus.
- Trả lời.
d.Cách phòng tránh virus
 Cách phòng tránh virus máy tính tốt nhất là cảnh giác và ngăn chặn trên chính những con đường lây lan của chúng và cập nhật phần mềm diệt virus và diệt virus thường xuyên.
4.LUYỆN TẬP, CỦNG CỐ (2 phút)
- Mục tiêu: hiểu được nội dung bài học
- Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: vấn đáp
- Hình thức tổ chức hoạt động: Cá nhân
- Phương tiện dạy học:
- Sản phẩm: ghi nhớ nội dung tốt hơn
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
- Virus là gì và cách phòng tránh ?
* Virus là một chương trình hay đoạn chương trình.
- Có khả năng tự nhân bản và lây lan rất nhanh theo nhiều con đường.
* Cách phòng tránh virus máy tính tôt nhất là cảnh giác và ngăn chặn trên chính những con đường lây lan của chúng và cập nhật phần mềm diệt virus và diệt virus thường xuyên.
5. VẬN DỤNG, TÌM TÒI, MỞ RỘNG
VI.HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ (2 phút)
	- Về nhà học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK.
	- Xem trước “Bài thực hành 5: SAO LƯU DỰ PHÒNG VÀ QUÉT VIRUS” để tiết sau thực hành.
--—&–--