Giáo án Công nghệ Lớp 9 - Tiết 35: Sơ đồ điện - Năm học 2021-2022 - Hồ Nhật Thành

 Trường THCS Sơn Tiến Họ và tên giáo viên: Hồ Nhật Thành
 Tổ: Khoa học tự nhiên Ngày soạn: 14.3.2022
 Tiết 35: SƠ ĐỒ ĐIỆN
I. MỤC TIÊU:
 * Kiến thức:
- HS hiểu được khái niệm sơ đồ, sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt mạch điện.
 * Kĩ năng:
- HS đọc được một số sơ đồ mạch điện cơ bản của mạng điện trong nhà.
 * Thái độ:
- Rèn luyện tư duy, cẩn thận, yêu thích công việc của nghề điện.
4. Định hướng năng lực: Năng lực giao tiếp, quan sát, hợp tác, giải quyết vấn đề, 
tư duy.
II. CHUẨN BỊ:
- Bảng ký hiệu sơ đồ điện (để trống phần ký hiệu hoặc phần tên gọi của ký hiệu).
- Các hình vẽ mạch điện chiếu sáng đơn giản.
III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Phương pháp dạy học nêu vấn đề, thảo luận nhóm, quan sát.
- Kĩ thuật dạy học giao nhiệm vụ, thảo luận cặp đôi.
IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC.
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: 7’
– Mục tiêu: Tạo tình huống có vấn đề liên quan đến bài học.
- Nhiệm vụ: Thảo luận cặp đôi để trả lời câu hỏi.
– Phương thức: Hoạt động cặp đôi.
- Dự kiến sản phẩm: Ba mạch điện trên đều có cấu tạo: Hai cầu chì, một ổ điện, 
một công tắc 2 cực điều khiển 1 đèn sợi đốt, dây, nguồn điện.
- Tiến trình:
GV đưa 3 hình ảnh khác nhau của mạch điện gồm 2CC, 1 ổ điện, 1 CT 2 cực điều 
khển 1 đèn sợi đốt.
YC học sinh hoạt động cặp đôi: Em có nhận xét gì về 3 mạch điện trên.
+ H/s thực hiện nhiệm vụ: Thảo luận cặp đôi.
 + Đại diện cặp đôi báo cáo kết quả. Các bạn khác nhận xét.
GV nhận xét và dẫn dắt vào bài.
 B.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm sơ đồ mạch điện.
 * Mục tiêu.
 - Hiểu được được khái niệm về sơ sơ đồ mạch điện.
 - Nhận biết được sơ đồ điện.
 * Nhiệm vụ.
 - Hoạt động cá nhân cá nhân, cặp đôi để tìm hiểu khái niệm ơ đồ điện và 
 phân biệt được sơ đồ điện với mạch điện thực tế.
 * Phương pháp thực hiện.
 - Phương pháp hoạt động cá nhân.
 * Dự kiến sản phẩm: 
 - Câu 1: Hình mạch điện thực tế sẽ mất nhiều thời gian, còn 2 hình sau vẽ rất 
 nhanh.
 - Câu 2: Sơ đồ điện là hình biểu diễn quy ước của một mạch điện, mạng 
 điện hoặc hệ thống điện.
 Câu 3: Cả hai mạng điện trên đều có: nguồn điện, 1 ampe kế, 1 công tắc 2 
 cực điều khiển 2 đèn
 * Tiến trình:
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
? Quan sát lại các hình trong phần khởi động, -HS trả lời: Hình mạch điện thực tế 
nều thể hiện chúng trên giấy thì hình nào sẽ sẽ mất nhiều thời gian, còn 2 hình 
mất thời gian nhất? sau vẽ rất nhanh.
GV gọi 1 hs khác nhận xét HS nhận xét câu trả lời của bạn.
Gv nhận xét bổ sung: Mạch điện dù đơn giản HS lắng nghe.
hay phức tạp thì nếu thể hiện trên giấy thì vô 
cùng phức tạp, mất thời gian thậm chí đôi lúc 
còn thể hiện không chính xác. Tuy nhiên nếu 
chúng ta thể hiện các phần tử của mạch điện 
bằng các kí hiệu quy ước thì vẽ sẽ rất nhanh, 
đơn giản mà dễ hiểu, và thể hiện chính xác 
đầy đủ các phần tử của mạch điện. Những 
hình như vậy ta gọi đó là sơ đồ mạch điện hay -HS trả lời: Sơ đồ điện là hình biểu 
còn gọi tắt là sơ đồ điện. diễn quy ước của một mạch điện, 
? Theo em thế nào là sơ đồ điện và tác dụng mạng điện hoặc hệ thống điện. ...
của sơ đồ điện? -HS: Cả hai mạch điện trên đều có: 
GV cho hs quan sát các hình 55.1a,b. nguồn điện, 1 ampe kế, 1 công tắc 2 
? Nêu các phần tử của các mạch điện trên, chỉ cực điều khiển 2 đèn. Mạch điện 
ra đâu là sơ đồ điện? 55.1b là sơ đồ điện. ? Vậy để vẽ được sơ đồ điện người ta phải - HS: Để vẽ được sơ đồ điện người 
làm thế nào? ta phải dùng các kí hiệu quy ước của 
GV dẫn dắt chuyển ý sang hoạt động tiếp theo các phần tử trong mạch điện.
Hoạt động của GV và HS Nội dung
 Tìm hiểu nội dung bài thực hành. I. Chuẩn bị. (SGK).
* Mục tiêu: GV: Kiểm tra sự chuẩn bị của học 
- Hiểu thế nào là sơ đồ mạch điện? sinh.
- Yêu cầu học sinh quan sát hình 53.1 SGK, 
chỉ ra những phần tử của mạch điện chiếu 
sáng.
Gv thông báo khái niệm sơ đồ điện.
Chuẩn bị. (SGK).
GV: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.
* Nhiệm vụ: Tìm hiểu nội dung và trình tự 
thực hành. II. Nội dung và trình tự thực hành
Mạch 1: 1. Phân tích mạch điện.
 - Khi nào thì đèn sáng.
 - Đồng hồ vôn kế được lắp ntn với mạch 
 điện.
 - Đồng hồ ampekế được lắp ntn với mạch 
 điện.
Mạch 2: 
 - Đường đi của dòng điện.
Mạch 3:
 - Vôn kế được mắc song song với mạch 
 điện được không.
 .
Mạch 4.
 - 2 cầu chì được mắc ntn?. .
 - Cầu chì và công tắc được mắc ntn với 
 dây pha.
* Phương pháp thực hiện:
 - Dùng phương pháp quan sát.
 - phương pháp giải quyết vấn đề.
 - phương pháp họctập tra cứu.
 - phương pháp học dự án.
* Yêu cầu sản phẩm: Phân loại sơ đồ điện. Sơ đồ lắp đặt.
GV Sơ đồ mạch điện được phân làm mấy - Là biểu thị vị trí sắp xếp, cách lắp 
loại? đặt giữa các thành phần của mạng 
HS Trả lời điện và thiết bị điện.
GV Thế nào được gọi là sơ đồ nguyên lý? HS Trả lời - Thường dùng trong lắp ráp, sửa 
 chữa, dự trù vật liệu và thiết bị 
GV Em hiểu thế nào là sơ đồ lắp ráp, lắp đặt.?
HS Trả lời là sơ đồ biểu thị vị trí sắp xếp, thể 
hiện rõ vị trí lắp đặt của ổ điện, cầu chì...
 * Cách tiến trình:
- Cho học sinh hoạt động nhóm.
- học sinh thực hiện nhiệm vụ: Thảo luận 
nhóm. Đ Đ
- Đại diện nhóm báo cáo kết quả. 1
- Ý kiến bổ sung.
 2 1
- Gv nhận xét. 0 2
- Gv chốt kiến thức. 
- Hs tự bổ sung kiến thức vào phiếu học tập.
GV Hướng dẫn học sinh làm bài tập SGK.
 Hoạt động 2: Tìm hiểu một số kí hiệu quy ước trong sơ đồ điện.
 Mục tiêu : HS nắm và vẽ được một số kí hiệu quy ước trong sơ đồ điện.
 Nhiệm vụ : HS trả lời các câu hỏi GV đưa ra, trao đổi thảo luận nhóm
 Phương thức hoạt động : hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
 Sản phẩm : sản phẩm của nhóm là bảng các kí hiệu trong sơ đồ điện hoàn chỉnh.
 Gợi ý tiến trình hoạt động
 GV yêu cầu học sinh nghiên cứu bảng 55.1/ sgk 190, sau đó làm việc theo 
 nhóm để làm bài tập sau:
 Dán những phần còn thiếu lên bảng kí hiệu đã có sẵn sao cho chính xác.
 Sau đó GV gọi 1 nhóm lên trình bày, nhóm khác nhận xét.
 GV nhận xét, bổ sung: Ta thấy có rất nhiều các kí hiệu điện, các kí hiệu 
 được vẽ theo tiêu chuẩn quốc tế để bất kì ai có các kiến thức về điện đều có 
 thể hiểu được. ta có thể phân chúng theo những nhóm nào?
 HS: Nhóm kí hiệu các nguồn điện, nhóm kí hiệu các dây dẫn, nhóm kí hiệu 
 các thiết bị điện và nhóm kí hiệu các đồ dùng điện .
 GV yêu cầu hs nắm và vẽ được một số kí hiệu điện hay dùng như đèn sợi 
 đốt, kí hiệu dây, công tắc, ổ cắm, cầu chì.
 Hoạt động 3: Phân loại sơ đồ điện( 15’)
 -Mục tiêu : HS nắm được khái niệm và phân loại các sơ đồ điện .
 - Nhiệm vụ : HS trả lời các câu hỏi GV đưa ra, trao đổi thảo luận nhóm -Phương thức hoạt động : hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
-Dự kiến sản phẩm : 
 Phiếu học tập nhóm
Các hình là sơ đồ nguyên lý : Hình 55.2, hình 55.4 a,c. Vì chúng chỉ nói lên mối 
lien hệ về điện..
Các hình là sơ đồ lắp đặt: Hình 55.3; hình 55.4 b, d. Vì chúng đã thể hiện rõ vị trí, 
cách lắp đặt của các phần tử điện trong mạch điện.
-Gợi ý tiến trình hoạt động
+GV yêu cầu học sinh quan sát lại các hình trong phần khởi động: Hai hình cuối 
đều là các sơ đồ điện. Tuy cùng biểu diễn cùng một mạch điện gồm Tuy nhiên 
chúng có những điểm khác nhau, em hãy nêu những điểm giống và khác nhau giữa 
hai mạch điện trên
 HS trả lời: Một hình chỉ nói lên mối liên hệ điện của các phần tử trong mạch 
điện, còn một hình lại biểu thị rõ vị trí, cách lắp đặt các phần tử của mạch điện.
 HS khác nhận xét.
 GV nhận xét bổ sung và giới thiệu về các loại sơ đồ điện và công dụng của 
chúng ( Slide), Sau đó yc học nhắc lại khái niệm và công dụng của các sơ đồ điện.
+GV cho học sinh hoạt động nhóm làm bài tập sau: Chỉ ra trong các hình sau, hình 
nào là sơ đồ nguyên lí, sơ đồ nào là sơ đồ lắp đặt. Tại sao? Sản phẩm nhóm ghi vào 
phiếu học tập
( Gv đưa ra hình ảnh các hình 55.2; 55.3; 55.4a, b, c, d.)
C. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH /LUYỆN TẬP: 3’
Mục tiêu : Học sinh vận dụng kiến thức vừa học về sơ đồ điện để làm bài tập.
Nhiệm vụ : HS làm bài tập mà Gv giao cho.
Phương thức hoạt động : HĐ cá nhân
Sản phẩm : Nội dung trả lời cá nhân của HS vào vở
Gợi ý tiến trình hoạt động
 Y/c học sinh đọc Cho học sinh làm bài 3/T 192 SGK.
 Gọi 1 HS lên bảng làm, học sinh khác làm vào vở bài tập.
 HS nhận xét bài của bạn.
 GV nhận xét, lưu ý hs cần vẽ nhanh được các kí hiệu điện thông dụng.
 D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG: 5’
Mục tiêu : Học sinh vận dụng kiến thức nhận tìm hiểu sâu hơn về sơ đồ điện.
Nhiệm vụ : Thực hiện yêu cầu các câu hỏi GV giao cho.
Phương thức hoạt động : HĐ cặp đôi
Sản phẩm : phiếu học tập nhóm Gợi ý tiến trình hoạt động
Quan sát các hình đã cho: Hình nào là sơ đồ điện, hình nào không phải? Tại sao?
E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG: 1’ 
 - Mục tiêu : Học sinh tìm hiểu thêm về một số sơ đồ mạch điện thường gặp.
 - Nhiệm vụ : Vẽ một số sơ đồ nguyên lý, sơ đồ lắp đặt của các mạch điện đơn 
 giản.
 - Phương thức hoạt động : HĐ cá nhân.
 - Gợi ý tiến trình hoạt động
 Học sinh về tự vẽ một số sơ đồ nguyên lý, sơ đồ lắp đặt của các mạch điện đơn 
 giản.
 * Rút kinh nghiệm .