Ôn tập Ngữ văn Lớp 9 - Nghị luận xã hội - Đề bài: Tự lập

TỰ LẬP
Con chim sinh ra phải học cách bay, phải học cách kiếm mồi; Con gà học cách mổ thóc, bới giun; Con trâu học cách gặm cỏThế giới này muốn tồn tại thì luôn luôn mỗi sinh vật phải tự học cách tự lập, không thể phụ thuộc mãi. Con người cũng vậy, khi lông đã đủ, cánh đã rộng thì phải tự cất lên đôi cánh của mình để vay đi, không thể phó mặc cho cuộc đời muốn tới đâu thì tới, không thể ỉ lại, núp dưới bóng che của cha mẹ. Tự lập hay phó mặc cho cuộc đời là câu hỏi mà nhiều bạn trẻ hiện nay đang lưỡng lự
1.Giải thích
Là gì? Tự lập là gì? Đó là một cách sống của con người, tự làm lấy, tự lo liệu, tự giải quyết những vấn đề của bản thân; không ỷ lại, k dựa dẫm, không phụ thuộc vào người khác.
Biểu hiện của tự lập rất phong phú. Nó được thể hiện qua những hành vi từ rất nhỏ cho đến lớn lao. 
Một người nếu có ý thức tự lập cao thì ngay từ nhỏ họ đã có thể tự giặt quần áo cho chính mình. Khi đi học, làm bài gặp bài khó, họ tự suy nghĩ đủ mọi cách để giải được thì thôi, nếu vẫn không thể ra được, nằm ngoài khả năng của họ thì họ mới nhờ đến trợ giúp của bạn bè, thầy cô. Ấy cũng đã là tự lập. Chỉ hành vi nhỏ thôi đã có thể biết bạn là người tự lập hay không. 
Khi lớn lên rồi, thì tự lập sẽ có biểu hiện phong phú hơn. Nhiều người khi làm sinh viên đã bắt đầu đi làm thêm kiếm tiền, lấy kinh nghiệm cho công việc tương lai của mình, không phải xin tiền cha mẹ. 
Khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn, công việc gặp tai ương trắc trở thì họ không dễ gục ngã, nỗ lực đến cùng để vươn lên cho dù họ biết chỉ cần một cú điện thoại nhỏ để nhờ cậy cha mẹ giúp đỡ thì mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn nhiều. Nhiều người sẽ nghĩ đó là ngốc nghếch, cái dễ dàng không chọn lại đi chọn cái phức tạp. Đó quả là một suy nghĩ sai lầm. Việc nhỏ trong khả năng của bản thân còn không làm nổi thì mãi mãi bạn chỉ biết sống núp dưới cái bóng của người khác, chỉ biết làm phiền đến người khác mà thôi.
Nhìn lại câu chuyện về Mai An Tiêm và quả dưa hấu, Mai An Tiêm là con nuôi của vua Hùng , muốn gì được nấy song chàng tự làm ra tất cả. Chàng có thể ngẩng cao đầu và tự hào rằng : Tất cả những thứ này, tất cả cơ ngơi này là do bàn tay tôi làm ra. Câu nói ấy đã làm cho vua Hùng tức giận, đày chàng ra đảo hoang tự sinh tự diệt. Song, với bản lĩnh đã được tôi luyện, với cách sống tự lập không sống phụ thuộc vào kẻ khác , chàng đã chứng minh được cho vua Hùng thấy bản lĩnh của mình, dâng lên vua cha quả dưa hấu lòng đỏ ngọt lịm như tấm lòng và nhân cách của chàng. Tự lập giúp cho Mai An Tiêm đứng vững được trước sóng gió. Ta đặt giả định chàng chỉ là kẻ biết phó mặc cuộc đời, một kẻ sống không tự lập, như vậy khi cao giọng nhận thành quả về mình có thể đường đường chính chính không? Có thể sống trên đảo hoang mà ko có người ở, không thức ăn nước uống, không một tấc sắt trong tay không? Tôi dám chắc là không? Thậm chí, nói thẳng ra là chưa đến 3 ngày đã chết vì đói khát, vì nhu nhược trên hòn đảo đó.
Bàn luận
Ý nghĩa: Tại sao phải tự lập?
Tự lập là kĩ năng cần có ở mỗi con người. Bởi vì khi lớn lên chúng ta phải rời khỏi gia đình, tự lo liệu cho cuộc sống của mình. Cuộc sống tự lập lúc ban đầu sẽ rất khó khăn. Vì vậy, để không thất bại trong cuộc sống, con người buộc phải tự rèn luyện tính tự lập cho mình. Rèn luyện tính tự lập là chuẩn bị sức mạnh để đương đầu với những khó khăn trong công việc và trong cuộc sống.
Rèn luyện tính tự lập giúp chúng ta phát triển toàn diện hơn về kỹ năng sống và học vấn. Nhờ biết tự mình giải quyết công việc, con người được học tập và trải nghiệm thực tiễn hữu ích. Nhưng kinh nghiệm thu được trở thành tri thức, giúp ta hiểu rõ hơn công việc.
Sống tự lập giúp tăng cường sự tự tin trong việc. Tự lên kế hoạch và quyết định nhiều vấn đề cho bản thân mà không cần phụ thuộc vào người khác. Không có gì giáo dục con người hiệu quả bằng công việc trong thực tiễn. Lý thuyết có thể sai lầm nhưng những bài học từ trong cuộc sống luôn luôn đúng đắn. Chính bàn tay sẽ làm giàu cho khối óc. Chính sự thành thạo công việc giúp chúng ta tự tin tiến hành công việc và đạt đến thành công.
Tính tự lập khẳng đinh ý thức làm chủ năng lực, làm chủ bản thân, làm chủ sự nghiệp của con người. Người có tính tự lập luôn được người khác kính trọng, yêu mến và giúp đỡ.
Hiểu rõ khả năng bạn có. Sống ở môi trường tự lập mang lại cho bạn rất nhiều cơ hội để tìm hiểu bản thân như điểm mạnh, điểm yếu, động lực, hành vi - cư xử và ham muốn.Nó giúp bạn trở nên có ý thức và hiểu được chính mình hơn, khiến bạn ngày càng trưởng thành như mọi người. Những kĩ năng này sẽ giúp cải thiện cuộc sống chính bạn, thậm chí tác động đến những người xung quanh bạn.
Bởi vì nó thể hiện sự tự tin của bản thân ta. Trong cuộc sống, có những giai đoạn chúng ta cần phải tự mình lo liệu không phải lúc nào cũng cần đến ba mẹ nâng đỡ ta mãi. 
Tính tự lập còn giúp cho ta rèn luyện những phẩm chất đạo đức tốt đẹp khác nữa như: cần cù, chịu khó, kiên nhẫn,...Giúp cho ta dần dần hoàn thiện trong cuộc sống. 
Bên cạnh đó, tính tự lập còn tạo cho bản thân những thử thách mới lạ, tạo niềm vui cho cuộc sống. Có tính tự lập thì chúng ta sẽ có được một cuộc sống tốt đẹp hơn. Dẫn chứng ở các bạn sinh viên khi lên thành phố học tập đều phải xa nhà, tự mình bươn trải kiếm sống, tự lo liệu học tập, ba mẹ chỉ ủng hộ về mặt tinh thần và phần nào vật chất. Các anh chị sinh viên ấy phải tự mình thuê nhà trọ, tự mình kiếm việc làm để trang trải cuộc sống cho bốn năm đại học trên thành phố đầy bon chen và cạm bẫy.	
Phê phán biểu hiện trái với tự lập:
Trong cuộc sống ta vẫn còn bắt gặp đâu đó những người không có tính tự lập, lúc nào cũng có tư tưởng dựa dẫm vào người khác mà bản thân lại không biết phấn đấu vươn lên. Ví dụ như trong các lần kiểm tra, những người không có ý thức tự giác, tự lập, tự mình học tập thì lúc nào cũng nghĩ đến việc nhờ người khác giúp đỡ, chỉ bài cho mình. Những con người này cần phải bị phê phán và lên án mạnh mẽ.
Nhiều người học hành không cần nỗ lực , thậm chí bỏ học suốt sa vào chơi bời cho đã vì biết cha mẹ đã lo lót trước cho hết rồi. Cần gì phải bằng cao, học nhiều, kiểu gì chả được ngồi vào vị trí “ngon”, lương tháng cao mà việc lại nhàn rỗi. Tiêu những đồng tiền mà mình chẳng phải bỏ mấy công sức thì biết bao nhiêu cho đủ? Bao giờ mới thỏa mãn được lòng tham của bản thân. Không biết được giá trị của mồ hôi công sức, thậm chí nước mắt và máu mới ra được đồng tiền, ra được thành quả thì làm sao biết quý trọng đồng tiền, quý trọng công sức lao động. Những người đó chẳng khác gì những con búp bê, những con lật đật để trang trí, để người khác sắp đặt trong xã hội này, mặc dù búp bê đó luôn luôn sang trọng, luôn sáng choang long lanh, đeo trên người những thứ đẹp đẽ giá trịnhưng rốt cục cũng chỉ là thứ vô hồn, trống rỗng.
3.Bài học nhận thức và hành động
Nhận thức: Mỗi chúng ta cần phải hiểu rằng tự lập là để trưởng thành
Hành động: Vậy ta cần phải rèn luyện tính tự lập như thế nào? 
Trước hết, hãy tự chủ động làm những việc mình cần làm mà không cần người khác nhắc nhở. Lấy kết quả lao động làm động lực phấn đấu.
Trong việc học chúng ta cần: Là học sinh cần phải có tính tự lập từ sớm. 
Tự mình chuẩn bị đồ dùng học tập, sách vở trước khi đến lớp, không để cha mẹ nhắc nhở hoặc chuẩn bị giúp cho.
Tự mình làm bài tập về nhà. Tự mình làm bài kiểm tra trên lớp. Tuyệt đối không trao đổi, không quay cóp, không sử dụng tài liệu. Hãy chủ động trao dồi kiến thức của mình. Chủ động tìm đến thư viện để đọc thêm tài liệu. Chủ động học nhóm, trao đổi với bạn bè cùng lớp hoặc tự rèn luyện tại nhà. Luôn luôn đặt câu hỏi cho những kiến thức mới học để có thể hiểu một cách sâu sắc và vận dụng nó vào thực tiễn chứ không chỉ học thuộc bài để đối phó.
Phải biết tự mình đi học. Nếu nhà gần trường thì đi bộ. Nếu nhà xa trường thì đi xe đạp hoặc đi xe buýt. Phải tự biết thực hiện công việc học tập, không phụ thuộc vào sự đưa đón của cha mẹ.
Trong công việc nhà, phải biết tự giác làm việc giúp đỡ ba mẹ. Biết giúp mẹ quét, lau nhà. Cùng mẹ nấu cơm và chuẩn bị bữa cơm gia đình. Giúp mẹ phươi quần áo và những công việc khác trong nhà.
Ngoài ra, cũng tự giác thực hiện trách nhiệm và nghĩa vụ của mình đối với trường lớp. Tư giác trực nhật lớp khi được phân công, tham gia các hoạt động khác một cách tích cực.
Tập cách tự suy nghĩ và quyết định cho bản thân từ việc học tập cho đến thi cử. Tìm hiểu bản thân mình để có phương pháp học tập đúng đắn và hiệu quả. Không ai hiểu rõ mình hơn chính bản thân mình. Tìm hiểu những điểm mạnh yếu của bản thân để phát huy tối đa sở trường và hoàn thiện chính mình.
Chúng ta cần rèn luyện tính tự lập trước hết là trong học tập nhằm tạo hứng thú cho bản thân. Vì khi ta tìm tòi học hỏi về một bài học nào đó nhưng lại không có thầy cô, bạn bè giúp sức thì bản thân ta phải tự mình tìm tòi, độc lập trong suy nghĩ để tìm ra hướng giải quyết. Từ đó đã tạo cho chúng ta sự hứng thú trong học tập rất tốt. 
Bên cạnh đó, ta cần rèn luyện tính tự lập thông qua những công việc mà mình có thể tự tay làm được không cần phải nhờ vả đến người khác giúp. Những công việc trong nhà ta nên tự giác làm không cần mẹ cha nhắc nhở vì đó là những công việc hết sức nhẹ nhàng. Ta dễ dàng làm được và thể hiện được chúng ta là con ngoan, siêng năng còn thể hiện mình đã có tính tự lập từ sớm. Đó là những điều tốt mà ta cần phải làm. 
Tự lập cũng đồng nghĩa với việc không sợ thất bại, gian truân, khi vấp ngã ta cần đứng lên một cách tự tin và bằng sự quyết tâm cao độ hơn nữa.	
Xã hội ngày nay cái ăn không thiếu, nhiều gia đình có điều kiện thì con cái họ thậm chí không cần học hành , không cần làm việc họ vẫn ăn ngon, vẫn mặc đẹp , vẫn tiêu tiền , sống một cuộc sống đầy đủ mĩ mãn. Thế nhưng sống như vậy có đáng. Rất nhiều bạn trẻ đã chọn cách sống như vậy: sống bám vào cha mẹ, cứ đôi chút khó khăn đã kêu ca ầm ĩ, không thể tự vượt qua. Họ luôn có ý nghĩ là: Kệ mặc, đến đâu thì đến, dù sao cũng đã có cha mẹ , anh chị, bạn bè nâng đỡ. Nhiều người học hành không cần nỗ lực , thậm chí bỏ học suốt sa vào chơi bời cho đã vì biết cha mẹ đã lo lót trước cho hết rồi. Cần gì phải bằng cao, học nhiều, kiểu gì chả được ngồi vào vị trí “ngon”, lương tháng cao mà việc lại nhàn rỗi. Tiêu những đồng tiền mà mình chẳng phải bỏ mấy công sức thì biết bao nhiêu cho đủ? Bao giờ mới thỏa mãn được lòng tham của bản thân. Không biết được giá trị của mồ hôi công sức, thậm chí nước mắt và máu mới ra được đồng tiền, ra được thành quả thì làm sao biết quý trọng đồng tiền, quý trọng công sức lao động. Những người đó chẳng khác gì những con búp bê, những con lật đật để trang trí, để người khác sắp đặt trong xã hội này, mặc dù búp bê đó luôn luôn sang trọng, luôn sáng choang long lanh, đeo trên người những thứ đẹp đẽ giá trịnhưng rốt cục cũng chỉ là thứ vô hồn, trống rỗng.
Tự lập hay phó mặc cho cuộc đời – đó là do quyết định của bạn. Thế nhưng bạn cũng hãy nghĩ xem mình muốn là một con búp bê sung sướng hay là một người lao động chân chính biết tự hào về bản thân mình; muốn mình làm kẻ có ích cho xã hội này hay thích làm kẻ chỉ biết ngồi hưởng thụ trên công sức của kẻ khác?
Ai cũng ngưỡng mộ và coi trọng một người tự lập chứ không bao giờ tôn vinh một kẻ không chí khí chỉ biết phó mặc số phận và ăn bám. Và cũng phải nhắc tới một phần quan trọng từ cách giáo dục của cha mẹ, bạn bè, xã hội. Đừng cho con mình quá nhiều, đáp ứng tất cả những thứ nó muốn. Hãy dạy cho con biết tự lập ngay từ bé và từ bỏ tính kiêu ngạo coi mình là trung tâm. Xã hội cũng cần tôn vinh những con người ngày đêm cố gắng , ngày đêm sáng tạo giúp ích cho xã hội cho dù đó là người quét rác, người kéo xe bán than
“Nghề nghiệp không làm nên sự cao quý của con người nhưng con người sẽ làm nên sự cao quý của nghề nghiệp” ,. Đúng vậy, chỉ những người nỗ lực, cố gắng hết mình cho công việc mình đang làm, tự lập cho cuộc sống thì mới đáng trân trọng. Nghề nghiệp chỉ cao quý khi con người cao quý. Con người chỉ cao quý khi họ biết tự lập, biết đứng bằng đôi chân của mình, biết quý trọng cái mình đang có, cái mình đang làm Hãy sống tự lập, sống mạnh mẽ.