Ôn tập Ngữ văn Lớp 9 - Nghị luận xã hội - Đề bài: Giải thích câu tục ngữ “Một cây làm chẳng nên non/ ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

GIẢI THÍCH CÂU TỤC NGỮ “MỘT CÂY LÀM CHẲNG NÊN NON/ BA CÂY CHỤM LẠI NÊN HÒN NÚI CAO”
1.MB
Trong quá trình dựng nước và giữ nước, nhân dân ta thực hiện tốt bài học đoàn kết nên đã liên tục vượt qua trở ngại để giành độc lập và phát triển đất nước. Tinh thần đoàn kết ấy trở thành một truyền thống quý báu của dân tộc và hơn thế nữa đã được đúc kết thành một chân lí giàu hình ảnh qua hai câu:
“Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”
2.TB
a.Giải thích
Trước hết, ta cần hiểu câu tục ngữ này có nghĩa là gì?
 Ở đây, người xưa đã quan sát thực tế, mượn hình ảnh thiên nhiên để so sánh với con người. 
Ta có thể hiểu “một cây” là một người, một bộ phận nhỏ bé của xã hội. Còn “ba cây” là nhiều người, là toàn xã hội. 
“Một cây làm chẳng lên non”có nghĩa là một người thí khó có thể làm nên được việc lớn. “Ba cây chụm lại lên hòn núi cao” là có nhiều người cùng làm thì việc sẽ hoàn thành. 
Cả câu tục ngữ khuyên mọi người nếu biết đoàn kết nhiều người chung sức lại thì việc dù lớn đến mấy cũng sẽ thành công.
b.Bàn luận
Ý nghĩa: Sở dĩ ta phải đoàn kết vì đoàn kết là sức mạnh. 
Thực tế lịch sử đã cho thấy tinh thần đoàn kết đã giúp chúng ta vượt qua những trở ngại trong công cuộc đấu tranh giành độc lập trước hiểm họa ngoại xâm. Lần giở những trang sử hào hùng của dân tộc, ta càng hiểu rõ tinh thần đoàn kết của dân tộc ta rất đáng tự hào. 
Từ các đời vua Hùng Vương nhân dân ta đã biết cùng nhau đứng dậy đấu tranh chống giặc ngoại xâm.
 Rồi đến đời Lý, Trần, Lê, Tây Sơn.nhờ đoàn kết trên dưới một lòng mà chúng ta đã đánh đuổi mọi kẻ thù xâm lược, làm nên những trận chiến lịch sử như Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa . Điều đó càng khẳng định rõ hơn sức mạnh của sự chung sức, chung lòng.
Chưa dừng lại ở đó, sự đồng tâm nhất trí của dân tộc ta còn được thể hiện vô cùng rõ nét qua giai đoạn lịch sử chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Mặc dù nhân dân ta đã thực sự trải qua rất nhiều khó khăn gian khổ nhưng mọi người đều hợp sức nghe theo lời dạy của Bác: "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/ Thành công, thành công, đại tành công". Bởi thế mà chúng ta đánh đuổi được hai kẻ thù hùng mạnh ra khỏi đất nước.​
Trong cuộc sống lao động , đoàn kết cũng giúp ta có sức mạnh phi thường. 
Nhìn con đê sông Hồng cao sừng sững được nhân dân đắp để ngăn lũ cho cả đồng bằng Bắc Bộ, bảo về cây trồng và cuộc sống của người dân, ta càng thấy rõ sức mạnh của tinh thần đoàn kết. 
Hay công trình thuỷ điện Hoà Bình đưa điện đến mọi nhà không thể nào hoàn thành được nếu thiếu bàn tay, khối óc của hàng vạn kĩ sư, công nhân và các chuyên gia nước bạn. 
Rồi đồng bào miền Trung năm nào cũng phải chống chọi với cơn lũ lớn. Nhờ sự đóng góp cứu trợ của mọi người trên cả nước mà đã giúp được phần nào cho đồng bào khi phải oằn mình trong cơn lũ dữ.
Ngay từ trong gia đình, nếu ta yêu thương, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, cả gia đình được thuận hòa, hạnh phúc. 
Ở xóm làng, nếu biết một lòng đoàn kết tất cả sẽ yên vui, những tệ nạn xấu xa như ma túy, trộm cắp khó lòng xâm nhập. 
Nếu người dân cả nước biết phát huy tinh thần đoàn kết trong mọi lĩnh vực thì hoạn nạn nào không được khắc phục, khó khăn nào không thể vượt qua? Xã hội ngày càng tốt đẹp.
Trong thảm họa sóng thần năm 2012, người dân Nhật vẫn bình tĩnh, ứng phó, người dân bình tĩnh đứng xếp hàng nhận viện trợ, không có nạn hôi của xảy ra, các cửa hàng giảm giá bán để giúp đỡ đồng bào è Tinh thần đoàn kết cao độ, sự nhận thức sâu sắc mối quan hệ giữa các nhân và tập thể đã giúp người Nhật đứng dậy từ thảm họa, được cả thế giới khâm phục.	
Khi máy bay MH370 của Malaysia gặp nạn, phía Việt Nam ngay lập tức đã có những hành động cứu trợ: Việt Nam đã sử dụng 3 máy bay vận tải AN26, 2 máy bay tuần thám CASA C-212, 1 thủy phi cơ, 3 trực thăng, 7 tàu tham gia tìm kiếm và một số tàu máy bay hậu cần sẵn sằng cho tình huống xấu. Tàu của Việt Nam gồm tàu của hải quân và cảnh sát biển. è Tình đoàn kết, hữu nghị giữa các quốc gia trên thế giới, đồng thời thể hiện truyền thống “thương người như thể thương thân” tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.	
Phê phán
Như vậy, tinh thần đoàn kết là rất cần thiết để xây dựng một xã hội, đất nước lớn mạnh, giàu đẹp. Vậy mà vẫn có những cá nhân, tập thể nhỏ lẻ muốn phá vỡ sự đoàn kết ấy.
Họ là những người không thực hiện , không tuân theo những quy tắc của xã hội, đi ngược lại những quy định của nhà nước ,cộng đồng như xả rác bừa bãi, không chấp hành pháp luật, không tuân thủ luật lệ giao thông. 
Họ còn là những người chỉ biết đến bản thân, không có lòng thương yêu đồng loại, không biết giúp đỡ người khác 
Không những thế nhiều người còn lập ra tổ chức phản động nhằm chống đối chính quyền, chia rẽ đất nước , dân tộc. Những hành động ấy của họ thật đáng chê trách.
Bài học nhận thức và hành động
Nhận thức: đoàn kết là vô cùng cần thiết trong cuộc sống
Hành động: Chúng ta có thể thể hiện tinh thần đoàn kết dù chỉ bằng những việc nhỏ nhặt 
Trong gia đình, đoàn kết anh em,.
Trong môi trường học đường thì giúp đỡ bạn bè học tập, tham gia các phong trào do trường lớp, địa phương tổ chức như chiến dịch “Mùa hè xanh”. 
Ngoài xã hội thì ta có thể chung tay giúp đỡ các cụ già neo đơn, những hoàn cảnh còn khó khăn, giúp đỡ đồng bào bị thiên tai lũ lụt. Những việc làm ấy dù nhỏ nhoi, ít ỏi nhưng cũng một phần nào chia sẻ, giúp đỡ được cộng đồng.	
3. KB
Tóm lại câu ca tục ngữ này giản dị mà chứa đựng bài học sâu sắc về sự đoàn kết.Đoàn kết là cội nguồn sức mạnh, là yếu tố hết sức quan trong trong công cuộc đấu tranh sinh tồn và phát triển của con người. Bởi thế, mọi người cần phải đoàn kết với nhau thì chúng ta có sức mạnh làm được tất cả, xã hội sẽ ngày càng tốt đẹp hơn.
Ta cũng không quên câu chuyện kể về một người cha gọi các con mình lần lượt đếnvà đưa cho một bó đũa rồi bảo từng người bẻ bó đũa ấy. Từ người anh lớn nhất đến đứa em út đều không ai bẻ gãy được! Bây giờ người cha liền tách bó đũa ra để bẻ từng chiếc một. Và ông giảng giải: "Các con đều thấy, chia lẻ ra thì yếu, hợp lại thì mạnh. Vậy các con phải biết đùm bọc lấy nhau".