Kế hoạch bài dạy Sinh học Lớp 9 - Bài 27+28: Tiêu hóa ở khoang miệng, tiêu hóa ở dạ dày - Tiêu hóa ở ruột non - Năm học 2021-2022 - Phan Thanh Toàn

 Tuần: 11 
Ngày soạn: 21/11/2021 
Ngày dạy: 25/11/2021
Tiết số: 21 
 TIÊU HÓA Ở KHOANG MIỆNG
 TIÊU HÓA Ở DẠ DÀY
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức :
-Trình bày được các hoạt động tiêu hoá diễn ra trong khoang miệng.
-Trình bày được hoạt động nuốt và đẩy thức ăn từ khoang miệng qua thực quản xuống dạ 
dày 
* Trình bày được quá trình tiêu hoá ở dạ dày gồm :
+ Các hoạt động .
+ Cơ quan hay tế bào thực hiện hoạt động .
+ Tác dụng của các hoạt động 
2. Kỹ năng: 
-Rèn kỹ năng nghiên cứu thông tin tranh hình phát hiện kiến thức.
3. Thái độ: 
- Giáo dục ý thức bảo vệ giữ gìn răng miệng .
 -Ý thức trong khi ăn không cười đùa .
4. Năng lực:
-Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
-Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
-Tranh phóng to hình 25.1,25.2,25,3 .
-HS kẻ bảng 25 vào vở. Tranh phóng to hình 27.1 SGK
-HS kẻ bảng 27 vào vở .
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra :Quá trình tiêu hoá gồm những hoạt động nào ? hoạt động nào là quan trọng ?
3. Bài mới :
a. Khởi động:
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích 
thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
GV cho lớp thảo luận và trả lời câu hỏi sau:
cho 1 hs lên bảng thực hiện thực hành
a. nhai bánh mì trong vòng 1 phút sau đó cảm nhận vị ngọt ở khang miệng
b.nhai bánh mì trong vòng hai phút rồi cảm nhận vị ngọt ở khoang miệng
gv? Em có nhận xét gì về vị ngoạt của bánh mì ở lần nhai 1 và 2?
Hs; nêu ở lần nhai thứ hai cảm thấy bánh mì ngọt hơn
Gv? Vì sao?
Hs : nhờ ezim amilaza biến đổi tinh bột thành đường 
b. Hình thành kiến thức:
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu 
ra ở HĐ Khởi động.
ở khoang miệng chỉ có 1 phần tinh bột chín được biến đổi, còn các loại thức ăn khác như: 
Prôtêin, Lipít, Gluxít khác không được biến đổi cần được tiêu hoá tiếp ở các phần sau.
+ Khi nhai cơm, bánh mì lâu 
trong miệng cảm thấy ngọt, vì sao ?
+ Tại sao cần phải nhai kỹ thức ăn ? Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
Hoạt động 1: - HS quan sát hình 25-1 I. Tiêu hoá ở khoang 
 SGK trang 81, trả lời. miệng :
Mục tiêu: Trình bày được các 
hoạt động tiêu hoá diễn ra trong 
khoang miệng.
 B1: GV chiếu hình 25.1 chưa 
điền chú thích, yêu cầu HS quan 
sát và liên hệ thực tế trên cơ thể để 
trả lời 
+ Nêu cấu tạo của khoang miệng 
B2: Sau đó GV chiếu hình 25.1 
với các chú thích, phân tích cho 
HS thấy được cấu tạo và chức 
năng của từng cơ quan :
+ Răng. cách bảo vệ răng miệng.
+ Tuyến nước bọt.
+ Lưỡi.
 - Khi thức ăn vào miệng sẽ có 
những hoạt động nào xảy ra ?
+ Trong các hoạt động vừa nêu 
hoạt động nào thuộc về biến đổi lý 
học, hoạt động nào thuộc về biến 
đổi hoá học ?
 - HS trả lời
 Biến đổi thức ăn ở Các hoạt động Các thành phần Tác dụng của hoạt động
 khoang miệng tham gia thực hiện
 - Tiết nước bọt - các tuyến nước - Làm ướt và mềm thức ăn B3:bọt Thảo luận nhóm (3phút)- Làm mềm và nhuyễn 
 thức ăn
 Biến đổi lí học - Nhai B4:- ĐạiRăng diện nhóm lên viết trên 
 bảng - Làm thức ăn thấm đẫm 
 - Đảo trộn thức - Răng, lưỡi, các cơ 
 nước bọt
 ăn môi và má
 - Tạo viên thức ăn vừa 
 - Tạo viên thức - Răng, lưỡi, các cơ 
 nuốt
 ăn môi và má
 Biến đổi hóa học Hoạt động của Enzim amilaza Biến đổi 1 phần tinh bột 
 enzim amilaza chín trong thức ăn thành 
 trong nước bọt + Tinh bột trong cơm dướiđường tác mantozơ
 dụng của enzim amilaza biến đổi 
+ Hoàn thành bảng 25 trang 82 
 thành đường mantôzơ t/đ lên gai vị 
SGK 
 giác lưỡi ￿ ngọt
 + tạo điều kiện để thức ăn ngấm 
 dịch trong nước bọt
- GV chiếu hình 25.2, phân tích 
thông tin trong hình, giới thiệu 
enzim, cho HS giải thích câu hỏi 
Hoạt động 2 :
Mục tiêu: Trình bày được hoạt 
động nuốt và đẩy thức ăn từ 
khoang miệng qua thực quản 
xuống dạ dày.
B1: GV chiếu hình 25.3 giới thiệu 
hình, yêu cầu HS quan sát.
+ Lưu ý HS: chú ý vị trí nắp thanh 
quản, Khẩu cái mềm, viên thức ăn 
qua thực quản.
+ Nuốt diễn ra nhờ hoạt động của 
cơ quan nào là chủ yếu và có thể 
tác dụng gì ? + Lực đẩy viên thức ăn qua thực II. Nuốt và 
quản xuống dạ dày đã được tạo ra đẩy thức ăn 
 - HS quan saùt .
như thế nào ? qua thực quản 
 :- Nhờ hoạt 
Sau mỗi câu hỏi GV gọi HS trả lời, 
 động của lưỡi 
nhận xét, ghi bảng.
 thức ăn được 
+ Thức ăn qua thực quản có được B2: HS tự đọc SGK và quan sát 2 đẩy xuống thực 
biến đổi về mặt lý học và hoá học tranh hình, trả lời . quản 
không ?
 B3: HS khác theo dõi và bổ sung - Thức ăn qua 
+ Tại sao khi ăn uống không được . thực quản 
cười đùa ? xuống dạ dày 
 B4: HS vận dụng kiến thức tự trả nhờ hoạt động 
+ Tại sao trước khi đi ngủ không lời . của các cơ thực 
nên ăn kẹo đường quản .
Hoạt động 3: III . Cấu tạo 
Mục tiêu: dạ dày :
+ Dạ dày có cấu tạo như thế nào ? - Dạ dày hình 
 túi dung tích 3 
B2:Gv cho HS trình bàytrên tranh lít .
để cả lớp theo dõi .
 - Thành cơ dày 
+ Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo dự có 4 lớp: 
đoán xem ở dạ dày có các hoạt 
động tiêu hoá nào ? + Lớp màng 
 bọc ngoài 
 + Lớp cơ gồm 
 3 lớp cơ vòng, 
 cơ dọc, cơ 
 chéo.
 + Lớp dưới 
 niêm mạc
 + Lớp niêm 
 mạc có nhiều tuyến tiết dịch 
 vị . 
 IV.Tiêu hoá ở 
Hoạt động 4: B1: Cá nhân nghiên cứu thông tin 
 dạ dày
 và hình 27.1 SGK trang 87.
Mục tiêu:
 * Biến đổi lý 
 - 1 HS nhóm trình bày trên tranh
+ Tìm hiểu thông tin hoàn thành học: 
bảng 27 B3: HS khác nhận xét, bổ sung 
 - dạ dày tiết 
B1: Gv giúp HS hoàn thiện kiến - Cá nhân nghiên cứu thông tin dịch vị giúp 
thức trong bảng 27 trong SGK hoà loãng thức 
 ăn
+ Sự đẩy thức ăn xuống ruột nhờ B2: Trao đổi nhóm hoàn thành bài 
hoạt động của các cơ quan bộ phận tập . - Dạ dày co 
nào ? bóp mạnh và 
 - Đại diện nhóm trình bày trước nhào trộn thức 
+ Loại thức ăn gluxit và lipit được lớp nhóm khác nhận xét bổ sung . ăn thấm đều 
tiêu hoá trong dạ dày như thế nào ?
 - Hs theo dõi và tự sữa chữa ( nếu dịch vị
+ Vì sao prôtêin trong thức ăn bị cần ) . * Biến đổi hoá 
dịch vị phân huỷ, nhưng Prôtêin 
 - Các nhóm xem lại điều dự đoán học: hoạt động 
của lớp niêm mạc dạ dày lại được 
 ban đầu và đánh giá bổ sung . của enzim 
bảo vệ, không bị phân huỷ ? pepsin phân cắt 
 B3: HS trả lời
B4: GV liên hệ thực tế về cách ăn prôtêin chuỗi 
uống để bảo vệ dạ dày. dài thành các 
 chuỗi ngắn 
 gồm 3 - 10 axit 
 amin.
 - HS chú ý: Thời gian ăn, loại 
 thức ăn, lượng thức ăn - Các loại thức 
 ăn khác như: 
 lipit, gluxit 
 chỉ biến đổi về 
 mặt lý học .
 - Thời gian lưu 
 lại thức ăn 
 trong dạ dày từ 
 3 - 6 tiếng tuỳ loại thức ăn.
4. Củng cố: 
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
HS đọc phần ghi nhớ.
Giải thích câu thành ngữ “nhai kĩ no lâu”
5. Vận dụng, mở rộng:
- Mục tiêu:
Giúp HS vận dụng được các KT-KN trong cuộc sống, tương tự tình huống/vấn đề đã học.
- Giúp HS tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập 
suốt đời. 
- Tại sao người ta khuyên trong khi ăn không nên cười đùa ?
 - Tại sao khi đi ngủ không nên ăn kẹo, đường ?
- Với khẩu phần thức ăn đầy dủ chất dinh dưỡng, sau khi tiêu hóa ở dạ dày thì còn những 
loại chất nào trong thức ăn cần tiêu hóa tiếp?
- Em hãy giải thích vì sao hiện nay người mắc bệnh về dạ dày ngày càng nhiều.
6. Hướng dẫn về nhà:
Học bài, trả lời câu hỏi SGK .
Đọc mục “Em có biết”
Đọc trước bài “Tiêu hóa ở ruột non”
Tuần: 11 
Ngày soạn: 21/11/2021 
Ngày dạy: 26/11/2021 Tiết số: 22 
 BÀI 28: TIÊU HÓA Ở RUỘT NON
I. MỤC TIÊU: 
 1. Kiến thức: 
Trình bày được quá trình tiêu hoá diễn ra ở ruột non gồm :
 + Các hoạt động .
 + Cơ quan hay tế bào thực hiện hoạt động .
 + Tác dụng của các hoạt động .
 2. Kỹ năng: 
Rèn kỹ năng hoạt động độc lập với SGK, hoạt động nhóm.
 3. Thái độ: 
Giáo dục ý bảo vệ cơ quan tiêu hoá .
 4. Năng lực:
Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : 
Tranh phóng to hình 28.1, 28.2 SGK
Bảng phụ kẻ bảng .
 Biến đổi thức ăn ở ruột Hoạt động tham Cơ quan tế bào Tác dụng của hoạt 
 non gia thực hiện động
 Biến đổi lí học
 Biến đổi hoá học
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra :
Biến đổi hoá học ở dạ dày diễn ra như thế nào ?
Với khẩu phần ăn đầy đủ các chất, sau tiêu hoá ở dạ dày thì còn những loại chất nào 
trong thức ăn cần được tiêu hoá tiếp ?
3. Bài mới :
a. Khởi động:
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích 
thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
- Khi chúng ta ăn, chỉ có tinh bột và prôtêin là được tiêu hóa ở miệng và dạ dày. sau khi 
tiêu hóa ở dạ dày thì còn những loại chất nào trong thức ăn cần tiêu hóa tiếp?
b. Hình thành kiến thức:
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu 
ra ở HĐ Khởi động.
 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
 Hoạt động 1: I . Ruột non:
 Mục tiêu: Cơ quan hay tế B2: HS trả lời - Thành ruột có 4 lớp nhưng 
 bào thực hiện hoạt động mỏng hơn dạ dày
 B1: + Ruột non có cấu tạo + Lớp cơ chỉ có cơ dọc và cơ 
 - Trao đổi nhóm thống 
 như thế nào ? vòng .
 nhất ý kiến trả lời câu hỏi.
 B4: Gv cho lớp thảo luận + Lớp niêm mạc có nhiều 
 B3: Đại diện nhóm trình 
 nhận xét và ghi điều dự tuyến ruột tiết dịch ruột và 
 bày, nhóm khác bổ sung 
 đoán của các nhóm lên bảng chất nhầy.
 Hoạt động 2 : II. Tiêu hoá ở ruột non
 Mục tiêu: Tác dụng của các B1: Cá nhân tự nghiên cứu * Biến đổi lý học: 
 hoạt động SGK ghi nhớ kiến thức 
 - Gan, tuyến tuỵ, tuyến ruột 
 + Hoàn thành nội dung bảng - Trao đổi nhóm hoàn tiết dịch tiêu hoá giúp hoà 
 “các hoạt động biến đổi thức ăn ở ruột” thành bảng kiến thức . loãng thức ăn
 B2: Gv giúp HS hoàn thành - Đại diện nhóm trình - Sự co bóp của ruột non 
 kiến thức và yêu cầu HS so bày, Các nhóm khác theo thức ăn thấm đều dịch tiêu 
 sánh với điều đã dự đoán ở dõi nhận xét và bổ sung hoá
 mục trên xem đúng hay sai nếu cần.
 * Biến đổi hoá học: 
 và giải thích vì sao 
 - Tinh bột và đường đôi 
 B3: GV yêu cầu HS trả lời 
 B4: HS trả lời amylaza
 câu hỏi mục ▽ SGK  đường đôi 
 mantaza đường đơn 
 + Làm thế nào để khi chúng 
 ta ăn thức ăn được biến đổi - Prôtêin enzim Peptit 
 hoàn toàn thành chất dinh 
 trypsin axit amin 
 dưỡng (đường đơn, 
 glyxêrin .) mà cơ thể có 
 - Lipit muèi mËt Các giọt 
 thể hấp thụ được .
 lipit nhỏ lipaza Glixêrin và 
 axít béo 
4.Củng cố: 
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
 HS đọc kết luận SGK
 Chọn câu trả lời đúng nhất.
1. Các chất trong thức ăn được biến đổi hoàn toàn ở ruột non là :
 a. Prôtêin. b. Gluxit . c. Lipit . d. Cả a, b, c e. Chỉ a và b 
2. Ở ruột non sự biến đổi thức ăn chủ yếu là :
 a. Biến đổi lí học. b. Biến đổi hoá học c. Cả a và b .
5.Vận dụng, mở rộng:
- Mục tiêu:
-Giúp HS vận dụng được các KT-KN trong cuộc sống, tương tự tình huống/vấn đề đã 
học. -Giúp HS tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập 
suốt đời. 
1. với một khẩu phần ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hóa diễn ra có hiệu quả thì thành 
phần chất dinh dưỡng sau khi tiêu hóa là gì?
2. một người bị triệu chứng thiếu axit trong dạ dày thì sự tiêu hóa ở ruột non có thể như 
thế nào?
6.Hướng dẫn về nhà:
Học bài, trả lời câu hỏi SGK .
Đọc mục “Em có biết”
Chuẩn bị trước bài 29