Kế hoạch bài dạy Sinh học Lớp 8 - Bài 57+58: Tuyến tụy và tuyến trên thận - Tuyến sinh dục - Năm học 2021-2022 - Phan Thanh Toàn

 Ngày soạn: 20/2/2022
Tiết : 45
 BÀI 57: TUYẾN TỤY VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức:
-Phân biệt chức năng nội tiết và ngoại tiết của tuyến tụy dựa trên cấu tạo 
-Sơ đồ hoá chức năng của tuyến tụy trong sự điều hoà đường huyết.
-Trình bày các chức năng của tuyến trên thận dựa trên cấu tạo của tuyến.
2. Kỹ năng: Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
3. Thái độ: Giáo dục ý thức giữ gìn sức khoẻ, bảo vệ cơ thể.
4. Năng lực:
-Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
-Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : 
- Tranh phóng to hình 57.1 và 57.2 SGK.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
 1. Ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra
- Nêu vị trí, cấu tạo và chức năng của tuyến yên ?
- Phân biệt bệnh Bazơđô với bệnh bướu cổ do thiếu iốt ?
3. Bài mới :
a. Khởi động:
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được 
ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
Trò chơi nhanh mắt, nhanh tay.
? Sắp xếp các tuyến sau vào hai cột: tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết.
Tuyến trên thận, tuyến tuỵ, tuyến ức, tuyến tùng, tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến 
sinh dục, tuến yên, tuyến ruột, tuyến vị, tuyến nước bọt, tuyến gan, tuyến lệ.
- HS: Thực hiện nhanh trong vòng 2 phút để hoàn thành bảng nhóm
? Trong các tuyến trên, tuyến tuỵ có điểm gì đặc biệt? - HS: Tuyến pha
- GV: Tuyến tuỵ và tuyến trên thận là 2 tuyến có vai trò quan trọng trong chuyển 
hoá vật chất và năng lượng. Vậy chúng có cấu tạo như thế nào, đảm nhận chức 
năng ra sao, đó chính là nội dung của bài ngày hôm nay:
b. Hình thành kiến thức:
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học 
tập nêu ra ở HĐ Khởi động.
 Tuyến tụy và tuyến trên thận có vai trò quan trọng trong điều hoà lượng 
đường trong máu. Vậy hoạt động của 2 tuyến này như thế nào ?
 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
 Hoạt động 1 : I. Tuyến tụy:
 Mục tiêu: Phân biệt chức - HS nêu rõ 2 chức năng: - Tuyến tụy vừa làm chức 
 năng nội tiết và ngoại tiết tiết dịch tiêu hoá và hooc năng ngoại tiết vừa làm 
 của tuyến tụy dựa trên cấu môn. chức năng nội tiết.
 tạo - Chức năng nội tiết do các 
 + Hãy nêu chức năng của - HS quan sát tranh, kết tế bào đảo tụy thực hiện.
 tuyến tụy mà em biết ? hợp thông tin SGK → trả + Tế bào : tiết glucagôn 
 B1: Gv treo tranh phóng to lời biến đổi glicôgen → 
 hình 57.1 → trả lời câu hỏi glucôzơ
 + chức năng nội tiết của + Tế bào  : tiết insulin 
 tuyến tụy do bộ phận nào biến đổi glucôzơ → 
 của tuyến đảm nhiệm ? glicôgen
 + các hooc môn của tuyến - HS thảo luận nhóm. - Nhờ tác dụng đối lập của 
 tụy là hooc môn nào ? vai Đại diện nhóm, phát biểu 2 loại hooc môn → tỉ lệ 
 trò của chúng là gì ? các nhóm khác bổ sung. đường huyết luôn ổn định 
 B2:GV yêu cầu HS dựa → đảm bảo hoạt động sinh 
 vào hiểu biết về vai trò của lí của cơ thể diễn ra bình 
 hooc môn tuyến tụy → thường.
 Trình bày cơ chế điều hoà lượng đường trong máu 
 giữ ở mức ổn định ?
 B3: Gv liên hệ tình trạng 
 bệnh lí.
 + Bệnh tiểu đường.
 + Chứng hạ đường huyết.
 B4: GV đặt vấn đề chuyển 
 sang mục II :về điều hòa tỉ 
 lệ đường trong máu, ngoài 
 tuyến tụy còn có sự tham 
 gia của tuyến trên thận
 Hoạt động 2 : II. Tuyến trên thận: 
 Mục tiêu: Sơ đồ hoá chức - HS quan sát hình vẽ, - Vị trí: gồm một đôi nằm 
 năng của tuyến tụy trong làm việc độc lập với trên đỉnh 2 quả thận.
 sự điều hoà đường huyết. SGK - Cấu tạo:
 + Trình bày khái quát cấu - 1 HS lên mô tả vị trí, + Phần vỏ: 3 lớp.
 tạo của tuyến trên thận ? cấu tạo của tuyến trên + Phần tuỷ:
 - Gv gọi HS lên trình bày. tranh - Chức năng: SGK
 + Nêu chức năng của các - HS trình bày lại vai trò 
 hooc môn tuyến trên thận : của các hooc môn như 
 + Vỏ tuyến ? phần thông tin SGK
 + Tủy tuyến ?
 - Hooc môn phần tủy 
 tuyến trên thận cùng 
 glucagôn → điều chỉnh 
 lượng đường huyết.
 4. Củng cố: 
 - Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
-HS đọc kết luận chung SGK. 
5. Vận dụng, mở rộng:
? Lập sơ đồ tóm tắt vai trò của hoocmon tuyến tụy tiết ra. 6. Hướng dẫn về nhà
-Học bài - trả lời các câu hỏi cuối bài.
-Đọc mục “em có biết”
-Chuẩn bị trước bài 58 “Tuyến sinh dục”
Ngày soạn: 20/2/2022
Tiết : 46
 BÀI 58: TUYẾN SINH DỤC
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
-Trình bày được chức năng của tinh hoàn và buồng trứng.
-Kể tên các hooc môn sinh dục nam và nữ.
-Hiểu rõ ảnh hưởng của hooc môn sinh dục nam, nữ đến những biến đổi cơ thể ở 
tuổi dậy thì.
2. Kỹ năng: 
-Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
3. Thái độ: 
-Giáo dục ý thức vệ sinh bảo vệ cơ thể.
4. Năng lực:
-Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
-Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: 
-Tranh phóng to hình 58.1, 58.2,5.3 SGK.
-Photo bảng 58.1 và 58.2 SGK. III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
 1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra: 
-Trình bày chức năng của các hooc môn tuyến tụy?
-Trình bày vai trò của tuyến trên thận?
 3. Bài mới: 
a. Khởi động:
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được 
ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
- GV: Đưa 2 hình ảnh
+, Hình ảnh 1: một HS nữ tiểu học và một HS nữ lớp 8.
+, Hình ảnh 2: một HS nam tiểu học và một HS nam lớp 8.
? Hãy nhận xét những điểm khác nhau giữa cá HS trong hình 1 và hình 2?
- HS: Hoạt động nhóm để hoàn thành vào bảng nhóm
- GV: Tại sao lại có sự khác biệt đó? Chúng ta sẽ cùng nhau nghiên cứu bài hôm 
nay để trả lời thắc mắc đó:
b. Hình thành kiến thức:
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học 
tập nêu ra ở HĐ Khởi động.
Khi phát triển đến độ tuổi nhất định cơ thể các em bắt đầu có những biến đổi đó do 
đâu mà có ? Bài mới.
 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
 Hoạt động 1 : I. Tinh hoàn và hooc 
 môn sinh dục nam: Mục tiêu: Trình bày được - HS quan sát hình 58.1 - Tinh hoàn:
chức năng của tinh hoàn và 58.2 SGK, thảo luận 
 + Sản sinh tinh trùng.
và buồng trứng. nhóm thống nhất từ cần 
 điền. + Tiết hooc môn sinh dục 
+ Hoàn thành bài tập điền 
 nam testosteron.
từ mục I SGK - Đại diện nhóm phát 
 biểu các nhóm khác bổ - Hooc môn sinh dục nam 
+ Nêu chức năng của tinh 
 sung. gây biến đổi cơ thể ở tuổi 
hoàn ?
 dậy thì của nam.
 - HS dựa vào bài tập đã 
B1: Gv phát bài tập bảng 
 hoàn chỉnh → rút ra kết 
58.1 cho các HS nam → 
 luận.
yêu cầu các em đánh dấu - Dấu hiệu xuất hiện ở tuổi 
vào những dấu hiệu có ở - HS nam đọc kỹ nội dậy thì của nam: bảng 58 
bản thân. dung bảng 58.1, đánh – 1 
 dấu vào các ô lựa chọn.
- Nhấn mạnh xuất tinh lần 
đầu là dấu hiệu của giai - Thu bài nộp cho Gv.
đoạn dậy thì chính thức.
B2: Gv lưu ý giáo dục ý 
thức giữ vệ sinh.
Hoạt động 2 : - Cá nhân quan sát kỹ II. Buồng trứng và hooc 
 hình 58.3 SGK môn sinh dục nữ:
Mục tiêu: Kể tên các hooc 
môn sinh dục nam và nữ. - Trao đổi trong nhóm, - Buồng trứng: sản sinh 
 lựa chọn từ cần thiết. trứng và tiết hooc môn 
+ Hoàn thành bài tập điền 
 sinh dục nữ Ơstrogen.
từ trang 183 SGK. - Đại diện nhóm, phát 
 biểu các nhóm khác bổ + Ơstrogen gây biến đổi 
+ Chức năng của buồng 
 sung. cơ thể ở tuổi dậy thì của 
trứng ?
 nữ.
 - HS dựa vào bài tập đã 
B1: Gv phát bài tập bảng 
 hoàn chỉnh → rút ra kết - Dấu hiệu xuất hiện ở tuổi 
58.2 cho các HS nữ → yêu 
 luận. dậy thì của nữ: bảng 58 – 
cầu các em đánh dấu vào 
 2 SGK ô trống các dấu hiệu của - HS nữ đọc kỹ nội dung 
 bản thân bảng 58.2 đánh dấu vào 
 các ô lựa chọn.
 - Kinh nguyệt lần đầu là 
 dấu hiệu của giai đoạn dậy - Thu bài tập nộp cho 
 thì chính thức. Gv.
 B2: Gv giáo dục ý thức giữ 
 vệ sinh kinh nguyệt
4. Củng cố 
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
- Gọi HS đọc phần ghi nhớ SGK
- Trình bày chức năng của tinh hoàn và buồng trứng 
 Nguyên nhân dẫn tới biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì của nam và nữ ? 
5. Vận dụng, mở rộng:
?: Nguyên nhân nào dẫn đến những biến đổi của cơ thể ở lứa tuổi dậy thì ở cơ thể 
nam và nữ trong tuổi vị thành niên là gì? Trong những biến đổi đó, biến đổi nào là 
quan trọng cần lưu ý?
Các Hoocmon Testosteron ở nam và Ơstrogen ở nữ gây nên những biến đổi của 
tuổi dậy thì. Trong đó, quan trọng nhất là dấu hiệu chứng tỏ đã có khả năng sinh 
sản: xuất tinh lần đầu ở nam,hành kinh lần đầu ở nữ.
6. Hướng dẫn về nhà
-Học bài – ghi nhớ phần kiến thức cuối bài.
-Đọc mục “Em có biết”
-Đọc trước bài 59