Kế hoạch bài dạy Sinh học Lớp 7 - Bài 22+24: Tôm sông - Đa dạng và vai trò của giáp xác - Năm học 2021-2022 - Phan Thanh Toàn

 Ngày soạn: 12/3/2022 
Tiết số: 48 
 CHƯƠNG IV: NGÀNH CHÂN KHỚP - LỚP GIÁP XÁC
 TÔM SÔNG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- HS nắm được vì sao tôm được xếp vào ngành chân khớp, lớp giáp xác.
- Giải thích được các đặc điểm dinh dưỡng, sinh sản của tôm.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát tranh và mẫu vật.
- Rèn kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ: Giáo dục ý thức yêu thích môn học.
4. Năng lực:
 - Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
 - Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
II. ĐÔ DÙNG DẠY HỌC
+ GV: Tranh cấu tạo ngoài của tôm.
+ HS- Mẫu vật: tôm sông
- Bảng phụ nội dung bảng 1, các mảnh giấy rời ghi tên, chức năng phần phụ.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định tổ chức 
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
3. Bài mới 
 A. Hoạt động khởi động (5’):
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích 
thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
B1: Cho hs quan sát mô hình và mẫu vật rồi đặt câu hỏi?
1.Có thể chia cơ thể tôm sông thành mấy phần?
2.Tại sao tôm có hiện tưởng bổ lột (lột vỏ)?
B2: Dự kiến hs trả lời:
-Tôm chia thành 2 phần hoặc 3 phần
-Do lớp vỏ dày cứng không dãn nên tôm thay vỏ mới.
B3: GV:hoàn thiện câu trả lời￿vào bài.
B. Hình thành kiến thức:
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu 
ra ở HĐ Khởi động.
GV giới thiệu đặc điểm chung ngành chân khớp và đặc điểm lớp giáp xác như SGK. Giới 
hạn nghiên cứu là đại diện con tôm sông.
Hoạt động 1: Cấu tạo ngoài và di chuyển
Mục tiêu: HS giải thích được các đặc điểm cấu tạo ngoài của tôm thích nghi với đời sống 
ở nước, xác định được vị trí, chức năng của các phần phụ. Hoạt động của GV và HS Nội dung
 B1: GV hướng dẫn HS quan sát mẫu tôm, 1. Quan sát cấu tạo ngoài
 thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi: a. Vỏ cơ thể
 ? Cơ thể tôm gồm mấy phần? - Quan sát đặc điểm vỏ cơ thể.
 ? Nhận xét màu sắc vỏ tôm? Các nhóm tiến hành quan sát 
 ? Bóc một vài khoanh vỏ, nhận xét độ cứng? b. Các phần phụ của tôm
 B2: GV chốt lại kiến thức. Cơ thể tôm chia làm 2 phần:
 B3: GV cho HS quan sát tôm sống ở các địa - Phần đầu - ngực: Mắt, râu, chân hàm, 
 điểm khác nhau, giải thích ý nghĩa hiện tượng chân ngực
 tôm có màu sắc khác nhau (màu sắc môi - Phần bụng: Chân bụng,tấm lái
 trường ￿ tự vệ). Yêu cầu hs quan sát và ghi lại các bộ 
 ? Khi nào vỏ tôm có màu hồng? phận đó
 + Vẻ lại cấu tạo ngoài của tôm đã quan 
 sát được và ghi chú thích.
Hoạt động 2: Các phần phụ và chức năng
Mục tiêu: Giải thích được các đặc điểm dinh dưỡng, sinh sản của tôm.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 B1: GV yêu cầu HS quan sát tôm : Cơ thể tôm sông gồm:
 + Quan sát tôm hoạt động để xác định chức - Đầu ngực:
 năng phần phụ. + Mắt, râu định hướng phát hiện mồi.
 B2: GV yêu cầu HS hoàn thành bảng 1 + Chân hàm: giữ và xử lí mồi.
 trang 75 SGK. + Chân ngực: bò và bắt mồi.
 B3: GV treo bảng phụ gọi SH dán các mảnh - Bụng:
 giấy rời. + Chân bụng: bơi, giữ thăng bằng, ôm 
 - Gọi HS nhắc lại tên, chức năng các phần trứng (con cái).
 phụ. + Tấm lái: lái, giúp tôm nhảy.
Hoạt động 3: Di chuyển
Mục tiêu: HS xác định được các cách di chuyển của tôm
- Bò. Bơi: tiến, lùi.Nhảy.
4. Củng cố: HS làm bài tập sgk.
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
5. Vận dụng tìm tòi mở rộng.
- Mục tiêu: 
+ Giúp HS vận dụng được các KT-KN trong cuộc sống, tương tự tình huống/vấn đề đã 
học.
+ Giúp HS tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập 
suốt đời. 
- Tập tính ôm trứng của tôm mẹ có ý nghĩa gì?
- Hình thức nào thể hiện bản năng tự vệ của tôm?
6. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK Ngày soạn: 12/3/2022 
Tiết số: 49 
 BÀI 24: ĐA DẠNG VÀ VAI TRÒ CỦA GIÁP XÁC
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức: HS trình bày được một số đạc điểm về cấu tạo và lối sống của các đại diện 
giáp xác thường gặp. Nêu được vại trò thực tiễn của lớp giáp xác.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng quan sát tranh, kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ: Có thái độ đúng đắn bảo vệ các giáp xác có lợi.
4. Năng lực:
 - Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
 - Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
II. ĐÔ DÙNG DẠY HỌC
 - GV: Tranh phóng to H24SGK (1-7) 
 - HS: Kẻ sẵn phiếu học tập và bảng tr.81 SGK vào vở.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định tổ chức 
2. Kiểm tra bài cũ
- Trình bày cấu tạo ngoài và di chuyển của tôm sông ? 
- Nêu cấu tạo cơ quan tiêu hoá và cơ quan thần kinh của tôm sông?
3. Bài mới
A. Hoạt động khởi động:
- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích 
thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.
Chia lớp thành 4 nhóm trả lời câu hỏi:
1. Kể tên các động vật thuộc nghành giáp xác mà em biết?(liệt kê vào bảng phụ)
2. Cho đại diện các nhóm dán bảng phụ lên bảng chấm điểm cho các nhóm mỗi đáp 
án đúng cho 1 điểm sau đó thưởng cho nhóm có điểm cao nhất bằng 1 tràng pháo tay.
3. (HS có thể trả lời các đáp án như: cua đồng, cua biển, cua núi, cua nhện, tôm sú 
,tôm hùm, tôm da xanh, bebe, mọt ảm, rận nước,....)
GV:Ngành giáp xác có số loài rất lớn lại đa dạng và rất phong phú ở vùng nhiệt đới, tìm 
hiểu ở bài mới.
B. Hình thành kiến thức
- Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu 
ra ở HĐ Khởi động.
Hoạt động 1: Tìm hiểu một số giáp xác khác.
Mục tiêu: Trình bày được một số đặc điẻm về cấu tạo ngoài và lối sống của một số giáp 
xác thường gặp. Thấy được sự đa dạng của động vật giáp xác. Hoạt động của GV và HS Nội dung
 B1: GV yêu cầu HS quan sát kĩ H24.1- 7 SGK đọc 1. Một số giáp xác khác 
 thông báo dưới hình→hoàn thành phiếu học tập. - Giáp xác có số lượng loài lớn, 
 - Thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập sống ở các môi trường khác 
 B2 Đại diện nhómlên điền các nội dung, nhóm khác nhau, có lối sống phong phú.
 bổ sung. + Nhận xét sự đa dạng của giáp 
 B3: GV chốt lại kiến thức. xác?+ Tùy địa phương có các đại 
 B4: GV từ bảng trên cho HS thảo luận: diện khác nhau.
 + Trong các đại diện trên loài nào có ở địa phương? số + Đa dạng : Số loài, cấu tạo và 
 lượng nhiều hay ít? lối sống rất khác nhau.
 Đặc điểm Kích Cơ quan
 Lối sống Đặc điểm khác
 Đại diện thước di chuyển
 Mọt ẩm Nhỏ Chân Ở cạn Thở bằng mang
 Sun Nhỏ Cố định Sống bám vào vỏ tàu
 Rận nước Rất nhỏ Đôi râu lớn Sống tự do Mùa hạ sinh toàn con cái
 4. Chân kiếm Rất nhỏ Chân kiếm Tự do, kí sinh kí sinh: phần phụ tiêu giảm
 Cua đồng Lớn Chân bò Hang hốc Phần bụng tiêu giảm
 6. Cua nhện Rất lớn Chân bò Đáy biển Chân dài giống nhện
 7. Tôm ở nhờ Lớn Chân bò Ẩn vào vỏ ốc Phần bụng vỏ mỏng, mềm
Hoạt động 2: Vai trò thực tiễn.
Mục tiêu: Nêu được vai trò thực tiễn của giáp xác. Kể được tên đại diện có ở địa phương
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 B1: GV yêu cầu HS làm việc độc lập với 2. Vai trò của giáp xác.
 SGK, hoàn thành bảng 2.
 B2: GV kẻ bảng gọi HS lên điền.
 - Lớp giáp xác có vai trò gì trong tự nhiên và - Lợi ích:
 đời sống con người? + Là nguồn thức ăn của cá 
 + Nêu vai trò của giáp xác đối với đời sống + Là nguồn cung cấp thực phẩm
 con người? + Là nguồn lợi xuất khẩu.
 + Vai trò của nghề nuôi tôm - Tác hại:
 + Vai trò của giáp xác nhỏ trong ao hồ biển +Có hại cho giao thông đường thủy 
 - Từ thông tin của bảng HS nêu được vai trò + Có hại cho nghề cá.
 của giáp xác. + Truyền bệnh giun sán
4. Củng cố:
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
- Lớp giáp xác có vai trò gì trong tự nhiên và đời sống con người ?
5.Vận dụng và tìm tòi mở rộng 
- Mục tiêu: 
+ Giúp HS vận dụng được các KT-KN trong cuộc sống, tương tự tình huống/vấn đề đã 
học. + Giúp HS tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập 
suốt đời. 
Ở địa phương em có những loại giáp xác nào? Vai trò của những giáp xác nhỏ trong ao, 
hồ, sông , biển.