Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên Lớp 6 (sách Cánh Diều) - Phân môn Sinh học - Tiết 24 đến 26 - Bài: Từ tế bào đến cơ thể - Năm học 2021-2022 - Trần Mạnh Hùng

 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án KHTN (Hóa học - Sinh học) 6
Ngày soạn: 06/11/2021
Ngày giảng: 08/11/2021
 TÊN BÀI DẠY : TỪ TẾ BÀO ĐẾN CƠ THỂ
 Môn học: KHTN - Lớp: 6
 Thời gian thực hiện: 05 tiết ( 3 Tiết dạy trực tiếp. 2 tiết dạy trực tuyến)
I. Mục tiêu
1.Kiến thức: 
 - Nhận biết và nêu được sự khác nhau cơ bản giữa sinh vật đơn bào, sinh vật đa 
bào và lấy được ví dụ minh họa.
 - Nêu được các khái niệm mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể và lấy được ví dụ 
minh họa.
 - Phân tích được mối liên hệ giữa tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan và cơ thể.
 - Nhận biết, quan sát, vẽ được hình đại diện sinh vật đơn bào.
 - Nhận dạng, xác định, mô tả được các cơ quan cấu tạo cơ thể cây xanh.
 - Nhận dạng, xác định được một số cơ quan ở cơ thể người.
2.Năng lực: 
 2.1. Năng lực chung
 - Năng lực tự chủ và tự học: đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh, chủ động 
theo dõi sự hướng dẫn của GV, chủ động trao đổi ý kiến với bạn để xác định rõ yêu 
cầu, các nhiệm vụ, cách thức thực hiện các hoạt động học tập, chủ động thực hiện 
nhiệm vụ của cá nhân và của nhóm.
 - Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm để hoàn thiện nhiệm vụ học 
tập; trao đổi kết quả quan sát, rút ra nhận xét và hoàn thiện báo cáo thu hoạch.
 - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: xác định được sinh vật đơn bào, đa 
bào thường gặp trong tự nhiên; quan sát và mô tả được hình dạng, cấu tạo của đại 
diện sinh vật đơn bào; nhận dạng và xác định được các cơ quan cấu tạo cơ thể cây 
xanh, cơ thể người.
 2.2. Năng lực khoa học tự nhiên
 - Nhận thức khoa học tự nhiên: nhận biết và trình bày được đặc điểm của sinh 
vật đơn bào, sinh vật đa bào; nhận biết được các cơ quan của cơ thể đa bào (cây 
xanh có hoa, cơ thể người); trình bày, phân tích được mối liên hệ giữa các tế bào, 
mô, cơ quan, hệ cơ quan và cơ thể.
 - Tìm hiểu tự nhiên: thực hiện quan sát cơ thể đơn bào bằng kính hiển vi, cơ thể 
đa bào bằng mắt thường và kính lúp; ghi chép lại kết quả quan sát, trình bày và phân 
tích được kết quả quan sát.
 - Vận dụng kiến thức: tăng cường quan sát các sinh vật trong tự nhiên, xác định 
được sinh vật đơn bào, đa bào; thấy được sự thống nhất toàn vẹn của tổ chức cơ thể 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 1 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án KHTN (Hóa học - Sinh học) 6
sinh vật, sự thích nghi của sinh vật với môi trường từ đó chủ động, tích cực bảo vệ 
môi trường sống và các loài sinh vật.
 1. Phẩm chất: 
 Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh:
 - Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ học tập.
 - Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, tự giác thực hiện các nhiệm vụ học tập 
của cá nhân và phối hợp tích cực với các thành viên trong nhóm.
 - Trung thực, cẩn thận trong thực hành, ghi chép kết quả dựa theo quan sát. 
 - Yêu động vật, tích cực, chủ động bảo vệ môi trường sống của động vật và các 
loài động vật có ích.
 - Nhân ái: tôn trọng cơ thể của bản thân và của mọi người, chủ động giữ gìn vệ 
sinh cơ thể và vệ sinh môi trường, góp phần bảo vệ cuộc sống của con người.
II. Thiết bị dạy học và học liệu
 - Hình ảnh: 
 + Một số sinh vật đơn bào, đa bào; trùng giày (hình dạng, hoạt động sống).
 + Sơ đồ mô tả các cấp độ tổ chức từ tế bào đến cơ thể ở cây xanh.
 + Sơ đồ mô tả các cấp độ tổ chức của cơ thể người.
 + Một số loại mô ở cây xanh và ở người.
 - Mô hình: cơ thể người, một số cơ quan ở cây xanh.
 - Mẫu vật: dịch nấm men, mẫu cây xanh: cây rau cải, cây rau mồng tơi, (tùy 
địa phương và khả năng sưu tầm mẫu của HS, GV).
 - Kính hiển vi, kính lúp, đĩa đồng hồ, lam kính và lamen, giấy thấm.
 - Dung dịch và hóa chất: lọ đựng dịch huyền phù nấm men, lọ nước cất, lọ 
đựng xanh methylene.
 - Phiếu học tập, phiếu báo cáo thu hoạch.
III. Tiến trình dạy học 
 1. Hoạt động 1: Xác định nội dung, nhiệm vụ bài học
 a) Mục tiêu: 
 - Xác định được các nhiệm vụ, nội dung cơ bản sẽ tìm hiểu trong bài học.
 b)Nội dung: 
 - HS dựa vào hiểu biết hiện có, trả lời câu hỏi, tạo mối quan tâm và mong muốn 
tìm hiểu về cơ thể sinh vật.
 c) Sản phẩm: Đáp án của HS, có thể:
 - HS đưa ra ý kiến dựa trên hiểu biết hiện có của HS về cơ thể sinh vật: cho VD 
về cơ thể sống, xác định cơ thể đơn bào hay đa bào, giải thích.
 - Nêu rõ được các nhiệm vụ, nội dung tìm hiểu trong bài học:
 + Nhận dạng và phân biệt sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào.
 + Tìm hiểu tổ chức cơ thể đa bào, các cấp độ: mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 2 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án KHTN (Hóa học - Sinh học) 6
 + Quan sát và tìm hiểu đặc điểm của cơ thể đơn bào, đa bào thông qua một số 
đại diện: cơ thể đơn bào (vd: nấm men), đại diện cơ thể đa bào (cây xanh và con 
người).
 d)Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
 GV nêu câu hỏi tạo tình huống: -HS liên hệ thực tế, dựa vào vốn hiểu 
 -Kể tên 3 đại sinh vật mà em biết: Hãy biết để trả lời câu hỏi
 cho biết chúng có cấu tạo đơn bào hay 
 đa bào -Đại diện HS trình bày, các HS khác 
 -Quan sát hình 13.1.Một số sinh vật, nhận xét bổ sung
 hãy xác định: Sinh vật đơn bào, sinh 
 vật đa bào
 GV: Đánh giá kết quả hoạt động của 
 các nhóm->Rút ra kết luận
 - GV ghi lại ý kiến của HS dẫn dắt để HS quan tâm, xác định được nội dung 
tìm hiểu trong bài học: Trên trái đất của chúng ta, sinh vật có sự đa dạng, phong 
phú. Tuy nhiên có thể chia chúng thành 2 nhóm: sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào. 
Vậy sinh vật đơn bào, sinh vật đa bào có đặc điểm như thế nào? Các ý kiến của các 
em nêu ra có đúng hoàn toàn không? Tổ chức sống từ tế bào đến cơ thể được thể 
hiện như thế nào? 
 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
 Hoạt động 2.1: Nhận dạng, phân biệt sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào
 a) Mục tiêu: 
 - Nhận biết và nêu được sự khác nhau cơ bản giữa sinh vật đơn bào, sinh vật đa 
bào và lấy được ví dụ minh họa.
 b)Nội dung: 
 - HS theo nhóm: quan sát hình 13.2 và hình ảnh về trùng giày, tìm hiểu về sinh 
vật đơn bào và sinh vật đa bào hoàn thiện phiếu học tập 1.
 c) Sản phẩm: 
-Sinh vật đơn bào là sinh vật chỉ cấu tạo từ 1 tế bào
-Sinh vật đa bào là sinh vật cấu tạo từ nhiều tế bào
 d)Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV Hoạt động của HS
 GV chia lớp thành 6 nhóm thực hiện -HS quan sát hình, nghiên cứu thông 
 nhiệm vụ sau: tin, thảo luận nhóm hoàn thành phiếu 
 -Quan sát hình 13.2 và hình ảnh về học tập số 1
 trùng dày, đại diện cơ thể đa bào, tìm 
 hiểu về sinh vật đơn bào và sinh vật đa 
 bào
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 3 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án KHTN (Hóa học - Sinh học) 6
 -Thảo luận nhóm, điền thông tin thích 
 hợp, hoàn thiện phiếu học tập số 1 -Đại diện các nhóm trình bày, các 
 GV yêu cầu đại diện nhóm trình bày nhóm khác bổ sung
 GV đánh giá kết quả hoạt động của 
 các nhóm và tìm ra nhóm có kết quả 
 tốt nhất
 GV cùng với HS rút ra kết luận
 + Đáp án Phiếu học tập 1: Bảng: Phân biệt sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào:
 Tiêu chí Sinh vật đơn bào Sinh vật đa bào
 Số lượng tế bào 1 Nhiều
 Số loại tế bào 1 (Các hoạt động sống được Nhiều loại với hình dạng, 
 thực hiện trong khuôn khổ 1 cấu tạo khác nhau và thực 
 tế bào) hiện chức năng khác nhau.
 Cấu tạo từ tế bào - Có đại diện cấu tạo từ tế Từ tế bào nhân thực
 nhân sơ hay tế bào bào nhân sơ (vi khuẩn).
 nhân thực - Có đại diện cấu tạo từ tế 
 bào nhân thực (trùng giày, 
 trùng biến hình, )
 Ví dụ Trùng biến hình, các loài vi Cây phượng, con gà, 
 khuẩn, 
 Hoạt động 2.2: Tìm hiểu tổ chức cơ thể đa bào:
 a) Mục tiêu: 
 - Nêu được các khái niệm mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể và lấy được ví dụ 
minh họa.
 - Phân tích được mối liên hệ giữa tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan và cơ thể ở 
sinh vật đa bào.
 b) Nội dung: 
 - HS quan sát hình 13.3, hình 13.4, 13.5, thảo luận theo cặp- 2 HS cùng bàn, 
thực hiện các yêu cầu tương ứng (Phiếu học tập số 2).
 c) Sản phẩm: 
 - Ở sinh vật đa bào, cơ thể được tổ chức theo các cấp độ từ thấp đến cao: Tế 
bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể
 -Mô là nhóm tế bào có cùng hình dạng, cấu tạo, chức năng
 -Cơ quan là tập hợp nhiều mô cùng thực hiện chức năng nhất định, ở vị trí nhất 
định trong cơ thể
 -Hệ cơ quan là tập hợp nhiều cơ quan hoạt động như một thể thống nhất, hoàn 
thành một chức năng nhất định
 -Cơ thể là tập hợp tất cả các cơ hệ cơ quan hoạt động phối hợp với nhau
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 4 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án KHTN (Hóa học - Sinh học) 6
 d) Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
GV yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ -HS hoạt động cặp đôi hoàn thành 
học tập theo cặp 2 HS cùng bàn theo nhiệm vụ mà giáo viên giao
các yêu cầu sau:
-Quan sát hình 13.3, liệt kê các cấp độ 
tổ chức của cơ thể cây xanh theo thứ tự 
từ thấp đến cao
-Quan sát hình 13.4 sắp xếp các hình 
đó theo cấp độ tổ chức của cơ thể 
người từ thấp đến cao và gọi tên các 
cấp độ đó
-Quan sát các loại mô trong hình 13.4, 
13.5.Nhận xét hình dạng, kích thước 
của các tê bào trong từng loại mô -Đại diện các cặp trình bày kết quả 
GV yêu cầu đại diện từng cặp trình bày hoạt động, các cặp khác nhận xét bổ 
kết quả hoạt động của cặp mình sung
GV đánh giá kết quả hoạt động của các 
cặp, tìm ra cặp có kết quả tốt nhất
 Hoạt động 2.3: Thực hành: Tìm hiểu về hình dạng, cấu tạo của sinh vật 
đơn bào
 a) Mục tiêu: 
 - Nhận biết, quan sát, vẽ được hình đại diện sinh vật đơn bào (nấm men).
 b) Nội dung: 
 - HS hoạt động nhóm, làm tiêu bản nấm men và quan sát dưới kính hiển vi, vẽ 
lại hình dạng nấm men dựa theo quan sát.
 c) Sản phẩm: 
 - HS làm được tiêu bản nấm men và tiến hành làm tiêu bản theo nhóm. 
 d) Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
GV chia lớp thành 6 nhóm thực hiện HS hoạt động nhóm thực hiện các yêu 
nhiệm vụ sau: cầu
-Tìm hiểu và nêu cách làm tiêu bản -Báo cáo hoạt động của nhóm, các 
nấm men nhóm khác nhận xét bổ sung
-Làm tiêu bản và quan sát tiêu bản 
bằng kính hiển vi quang học
-vẽ và mô tả hình dạng của nấm men 
dựa vào kết quả quan sát vào vở
 Hoạt động 2.4: Thực hành: Tìm hiểu về cơ thể thực vật và cơ thể người
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 5 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án KHTN (Hóa học - Sinh học) 6
 a) Mục tiêu: 
 - Nhận dạng, xác định, mô tả được các cơ quan cấu tạo cơ thể cây xanh.
 - Nhận dạng, xác định được một số cơ quan ở cơ thể người.
 b) Nội dung: 
 - HS hoạt động nhóm, quan sát trên một số mẫu cây: nhận dạng và xác định 
được các cơ quan ở cây xanh (Rễ, thân, lá), có thể vẽ lại sơ đồ cơ thể cây xanh.
 - HS hoạt động nhóm, quan sát tranh, mô hình cơ thể người: nhận dạng và xác 
định vị trí một số cơ quan cấu tạo cơ thể người, có thể vẽ lại sơ đồ minh họa cơ thể 
người.
 c) Sản phẩm: 
 - HS quan sát trên một số mẫu cây, làm việc theo nhóm: xác định được rễ, thân, 
lá và nêu được một số đặc điểm về hình thái, cấu tạo ngoài (dự kiến: rễ màu nâu, 
gồm nhiều sợi to nhỏ khác nhau; thân non có màu xanh, nhiều cành; lá có màu xanh, 
nhiều hình dạng, có gân, một số loại lá cây có màu đỏ; hoa ); thực hiện vẽ lại sơ đồ 
cây xanh vào vở.
 - HS quan sát tranh, mô hình cơ thể người, làm việc theo nhóm: nhận dạng và 
xác định vị trí một số cơ quan cấu tạo cơ thể người, có thể vẽ lại sơ đồ minh họa cơ 
thể người.
 d) Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV chia lớp thành 6 nhóm yêu cầu - HS hoạt động theo nhóm, thực hiện 
thực hiện nhiệm vụ sau: các yêu cầu trên.
+ Quan sát trên một số mẫu cây: nhận - Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm 
dạng và xác định được các cơ quan ở nêu ý kiến, nhóm khác nhận xét, bổ 
cây xanh (Rễ, thân, lá), có thể vẽ lại sơ sung.
đồ cơ thể cây xanh.
+ Quan sát tranh, mô hình cơ thể 
người: nhận dạng và xác định vị trí một 
số cơ quan cấu tạo cơ thể người, có thể 
vẽ lại sơ đồ minh họa cơ thể người.
GV đánh giá kết quả hoạt động của các 
nhóm và tìm ra nhóm làm tốt nhất
 3. Hoạt động 3: Luyện tập
a.Mục tiêu: Phát triển năng lực tự học, hệ thống, tổng kết, vận dụng kiến thức bài 
học, hoàn thiện bài tập.
b.Nội dung: HS tổng hợp, vận dụng kiến thức bài học, trả lời câu hỏi vận dụng 
(bảng 13.2 và 13.3- SGK tr 90).
c.Sản phẩm: Câu trả lời của HS, dự kiến:
d.Tổ chức thực hiện: 
 - GV y.c HS dựa vào kiến thức đã học, hoàn thiện bảng 13.2, 13.3- SGK tr 90.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 6 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án KHTN (Hóa học - Sinh học) 6
 - HS vận dụng kiến thức bài học, hoàn thiện bảng.
 - Báo cáo: Đại diện HS nêu ý kiến, HS khác nhận xét, bổ sung.
 - GV+ HS: nhận xét, đánh giá kết quả bảng, chuẩn đáp án.
 4. Hoạt động 4: Vận dụng
 a) Mục tiêu: Phát triển năng lực tự học, vận dụng kiến thức bài học, xác định 
được sinh vật đơn bào, đa bào trong thực tiễn, nhận định, đánh giá được sự tiến hóa 
của sinh vật đa bào sinh vật đơn bào.
 b)Nội dung: HS làm việc cá nhân tổng hợp, vận dụng kiến thức bài học, trả lời 
câu hỏi tình huống.
 c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS, dự kiến:
 + Xác định sinh vật đơn bào (trùng roi xanh, tảo tiểu cầu); sinh vật đa bào (con 
cá chép, cá mè, con cua, cây rong đuôi chó, con tôm sông, ).
 + Kể tên các cơ quan/bộ phận có trong các cơ thể sống trên: sinh vật đơn bào 
(nhân, các bào quan, màng tế bào, chất tế bào, ); sinh vật đa bào (TV: Rễ, thân, 
lá, ; ĐV: miệng, mắt, tai, vây, )
 + Sinh vật đa bào tiến hóa hơn sinh vật đơn bào vì cơ thể gồm nhiều tế bào, các 
tế bào chuyên hóa, được tổ chức chặt chẽ theo các cấp độ từ thấp đến cao: Tế bào 
Mô Cơ quan Hệ cơ quan Cơ thể.
 d)Tổ chức thực hiện: 
 - GV giới thiệu tình huống: Trong 1 ao nuôi cá, quan sát một số sinh vật sau: 
trùng roi xanh, tảo tiểu cầu, cá chép, cá mè, con cua, cây rong đuôi chó, con 
tôm, Hãy:
 + Xác định sinh vật đơn bào, sinh vật đa bào.
 + Kể tên các cơ quan/bộ phận có trong các cơ thể sống trên mà em biết.
 + Theo em, sinh vật đơn bào hay đa bào tiến hóa hơn? Vì sao?
 - HS vận dụng kiến thức bài học, trả lời câu hỏi.
 - GV+ HS: nhận xét, phân tích, đánh giá sản phẩm của HS, rút kinh nghiệm.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 7 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án KHTN (Hóa học - Sinh học) 6
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 8