Kế hoạch bài dạy Hóa học Lớp 9 - Chủ đề: Cacbon và hợp chất của cacbon - Năm học 2021-2022 - Trần Mạnh Hùng

 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Hóa học 9
Ngày soạn: 28/12/2021
 CHỦ ĐỀ CAC BON VÀ HỢP CHẤT CỦA CÁC BON
I. MỤC TIÊU:
1.Kiến thức:HS biết được 
- Tính chất vật lí của Các bon
- Clo có 1 số tính chất chung của phi kim (tác dụng với kim loại, với hiđro), clo còn 
tác dụng với nước và dd bazơ, clo là phi kim hoạt động mạnh. (KTTT)
- Đơn chất cacbon có 3 dạng thù hình chính: Kim cương, than chì và cacbon vô định 
hình.
- Cacbon vô định hình (than gỗ, than xương, mồ hóng ) có tính hấp phụ và hoạt động 
hóa học nhất 
- Sơ lược tính chất vật lí của 3 dạng thù hình .
- Cacbon là phi kim hoạt động hóa học yếu: Tác dụng với oxi và một số oxit kim loại, 
tính chất hóa học đặc biệt của cacbon là tính khử ở nhiệt độ cao. 
- Một số ứng dụng tương ứng với tính chất vật lí và tính chất hóa học của cacbon
- Biết quan sát TN và hình ảnh thí nghệm để rút ra tính chất hoá học của CO, CO2 
- Xác định phản ứng có thực hiện được hay không và viết phương trình hoá học 
- Nhận biết CO2, một số muối cacbonat cụ thể .
- Tính thành phần phần trăm thể tích khí CO và CO2 trong hỗn hợp
- CO là oxit không tạo muối, độc, khử được nhiều oxit kim loại ở nhiệt độ cao. Là oxit 
trung tính có tính khử mạnh . 
- CO2 là oxit axit tương ứng với oxit axit.
-H2CO3 là axit rất yếu, không bền 
-Muối cacbonat có những tính chất của muối như tác dụng với axit, với dd muối, với 
dd kiềm. Ngoài ra muối cacbonat dễ bị phân huỷ ở nhiệt độ cao và giải phóng khí 
CO2.
-Muối cacbonat có ứng dụng trong sản xuất và đời sống 
-Biết tiến hành thí nghiệm để chứng minh tính chất hoá học của muối cacbonat tác 
dụng với axit, với dd muối,dd kiềm.
-Biết quan sát hiện tượng, giải thích và rút ra kết luận về tính chất dễ bị nhiệt phân huỷ 
của muối cacbonat 
-Bài toán tính nồng độ dd, % thể tích khí và xác định CT hợp chất của cacbon.
-Hoá chất: NaHCO3, Na2CO3, HCl, K2CO3, Ca(OH)2.
-Dụng cụ: ống nghiệm, khay, cốc, ống dẫn khí, đèn cồn
2.Kĩ năng:
- Viết phương trình hoá học của cacbon với oxi, với 1 số oxit kim loại.
- Tính lượng C và hợp chất của C trong phản ứng hóa học, khối lượng chất bị khử và 
lượng nhiệt toả ra hoặc tiêu thụ trong phản ứng của C. 
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, tổng hợp, HĐ nhóm, 
3. Thái độ: GD lòng yêu thích môn học.
 Nội dung tiết 29 Giảng ngày 30/12/2021
 Tiết 29. CÁC BON. CÁC BON OXIT (CO)
I. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG.
 1. Ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra bài cũ
?Nêu tính chất hoá học chung của phi kim?Viết phương trình phản ứng minh họa.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 1 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Hóa học 9
 3. Bài mới
 CACBON KHHH: C NTK: 12
 Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Các dạng thù hình của cacbon I. Các dạng thù hình của cacbon
- GV: ở bài oxi(lớp 8) ta đã biết oxi có 2 1. Dạng thù hình là gì?
dạng thù hình là O2 và O3, đây là những 
đơn chất. Dạng thù hình của nguyên tố hóa học là 
? Vậy dạng thù hình là gì? những đơn chất khác nhau do nguyên tố 
- GV bổ sung và kết luận như sgk đó tạo nên . 
 VD: Oxi có 2 dạng thù hình là: O2 và O3
- GV: cacbon có 3 dạng thù hình 2. Các dạng thù hình của cacbon
?Hãy nêu tên và một số tính chất của của - Kim cương: SGK/82
chúng? - Than chì: 
- Giới thiệu: sau đây chỉ nghiên cứu về - Cacbon vô định hình (than gỗ, than 
tính chất của C vô định hình. xương...) 
Tính chất của cacbon II. Tính chất của cacbon
-GV thực hiện TN về sự hấp phụ màu 1. Tính chất hấp phụ
của than gỗ: cho mực chảy qua lớp bột 
than gỗ, phía dưới có đặt chiếc cốc thuỷ 
tinh.
?Em có nhận xét gì về dung dịch thu 
được sau khi chảy qua lớp than gỗ?
+ Hiện tượng: dung dịch trong suốt, 
không màu - Than gỗ có tính hấp phụ chất màu tan 
?Qua thí nghiệm, em có nhận xét gì về trong dung dịch.
tính chất của than gỗ?
- GV cho nhiều VD để chứng minh than 
gỗ có tính hấp phụ chất khí, hơi. (chú ý - Than gỗ có khả năng giữ trên bề mặt 
tới liên hệ thực tế: lọc nước, cơm khê.) của nó các chất khí, chất hơi. 
- GV thông báo: than mới điều chế có Than gỗ có tính hấp phụ
tính hấp phụ cao  than hoạt tính. 2. Tính chất hóa học
-GV thông báo: C là phi kim hoạt động 
hóa học yếu, điều kiện xảy ra phản ứng 
của C với H2 và kim loại rất khó khăn 
nên ta chỉ xét 1 số tính chất hóa học có a. Cacbon tác dụng với oxi
nhiều ứng dụng trong thực tế 
- GV làm TN: đốt cháy C trong O2 
 o
 t
?Nêu hiện tượng và viết PTHH? C + O2 CO2 + Q
+ C cháy trong oxi và tỏa nhiều nhiệt 
- GV bổ sung và kết luận.
- GV làm thí nghiệm: CuO + C b. Cacbon tác dụng với oxit kim loại
?Nêu hiện tượng quan sát được và giải 
thích?
+ Giải thích: vì có CO2 tạo thành, Cu tạo 
thành
 o
 t
?Viết phương trình hoá học của phản CuO + C CO2 + Cu 
2 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Hóa học 9
ứng? (đen) (đen) (không màu) (đỏ)
- GV yêu cầu HS nhận xét và rút ra kết 
luận 
+ C khử được oxit của một số kim loại - Ngoài ra ở nhiệt độ cao C còn khử được 
- GV bổ sung và kết luận một số oxit kim loại như ZnO, PbO ...
Ứng dụng của cacbon III. Ứng dụng của cacbon
- GV yêu cầu học sinh tự nghiên cứu sak. GV gửi thông tin online về nhà học 
 sinh nghiên cứu 
 - Than chì làm điện cực, chất bôi trơn, 
 ruột bút chì.
 -Kim cương được dùng làm đồ trang sức, 
 mũi khoan, dao cắt kính.
 - Than hoạt tính được dùng làm mặt nạ 
 phòng độc, làm chất khử màu , khử mùi.
 - Than đá, than gỗ, được dùng làm nhiên 
 liệu, làm chất khử để điều chế một số kim 
 loại 
Cacbon oxit IV. Cacbon oxit (CO = 28)
-GV hướng dẫn HS nghiên cứu sgk: 1.Tính chất vật lí:(SGK)
?Nêu tính chất vật lí của CO?
- GV yêu cầu HS nhớ lại một số phản 2.Tính chất hóa học:
ứng của CO trong lò cao: a. CO là oxit trung tính:ở nhiệt độ thường 
?Hãy viết lại 1 số phản ứng của CO CO không phản ứng với nước, kiềm và 
trong lò cao và cho biết vai trò của CO? axit. 
- GV cho HS quan sát hình vẽ (H 311) b. CO là chất khử: ở nhiệt độ cao CO khử 
và mô tả TN để chứng tỏ tính chất của được nhiều oxit kim loại
 0
cacbon oxit CuO + CO t CO2 + Cu 
- GV yêu cầu HS dựa vào tính chất vật lí (đen) (không mà (không màu) (đỏ) 
và tính chất hóa học cho biết ứng dụng 3. Ứng dụng:
của CO Làm nhiên liệu, chất khử, nguyên liệu 
 trong công nghiệp hóa học 
4. CỦNG CỐ 
4/b vì clo tác dụng với nước
6/Quỳ tím ẩm clo mất màu quỳ tím ẩm
 HCl làm đỏ quỳ tím ẩm 
-Dùng tàn đóm nhận ra khí oxi (làm tàn đóm bùng cháy)
- GV yêu cầu HS giải bài tập 2 sgk 
 C + CuO; C+ PbO; C + CO2; C + FeO (C đóng vai trò là chất khử) 
5. DẶN DÒ
- Về nhà học bài, làm bài tập 5
 Nội dung tiết 30 Giảng ngày 04/01/2022
 Tiết 30 CÁC BON ĐI OXIT (CO2)
I. CHUẨN BỊ:
Bảng phụ 
II. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG.
 1. Ổn định tổ chức
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 3 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Hóa học 9
 2. Kiểm tra bài cũ
?Bài tập 2(SGK/84): Viết PTHH của C với các oxit sau: CuO, PbO, CO 2, FeO. Hãy 
cho biết loại phản ứng , vai trò của C trong các phản ứng đó trong sản xuất 
 3. Bài mới
 Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 2: Cacbon đioxit II. Cacbon đioxit(CO2 = 44)
?Nêu tính chất vật lí của CO2? 1.Tính chất vật lí.(SGK) 
- GV cho HS quan sát một số TN như 
hình 3.12 để bổ sung thêm tính chất vật 2.Tính chất hoá học:
lí a.Tác dụng với nước:
- GV làm TN: cho quỳ tím vào ống CO2 + H2O H2CO3 
nghiệm đựng nước rồi sục khí CO 2 vào H2CO3 là axit không bền, dễ bị phân 
(h3.13), đun nóng dd. huỷ ngay ở nhiệt độ thường 
? Quan sát TN, rút ra nhận xét gì? b. Tác dụng với dd bazơ:
- GV yêu cầu HS viết PTHH của CO2 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O
với NaOH 1 mol 2 mol 
- GV thông báo sản phẩm tạo thành phụ CO2 + NaOH NaHCO3 
thuộc vào tỉ lệ số mol 1 mol 1 mol 
- GV yêu cầu HS viết PTHH của CaO 
với CO2 và kết luận Kết luận:CO2 có những tính chất của oxit 
- GV yêu cầu HS đọc sgk để nêu ứng axit 
dụng của CO2 (chú ý đến phần liên hệ 3. Ứng dụng:
thực tế) CO2 chữa cháy, bảo quản thực phẩm, sản 
- GV bổ sung và kết luận . xuất nước giải khát có gas, sản xuất 
 xôđa, phân đạm urê 
4. CỦNG CỐ 
 - GV tóm tắt nội dung cần nắm trong sgk 
 - HS làm bài tập sgk với sự hướng dẫn của GV 
5. DẶN DÒ BTVN: 1, 3, 4 sgk
 Nội dung tiết 31 Giảng ngày 06/01/2022
 Tiết 31. Bài 29: AXIT CACBONIC VÀ MUỐI CACBONAT
I. CHUẨN BỊ:
-Hoá chất: NaHCO3, Na2CO3, HCl, K2CO3, Ca(OH)2.
-Dụng cụ: ống nghiệm, khay, cốc, ống dẫn khí, đèn cồn
II. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG.
 1. Ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra bài cũ
 3. Bài mới
 Giới thiệu bài:CO2 là một oxit axit vậy H2CO3 và muối cacbonat tương ứng có những 
tính chất nào? Bài này chúng ta sẽ nghiên cứu về axit và các muối đó
 Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1: Axit cacbonic I. Axit cacbonic(H2CO3) 
 1.Trạng thái tự nhiên và tính chất vật lí
?Trong tự nhiên H2CO3. có ở đâu? Nước tự nhiên và nước mưa có hoà tan 
4 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Hóa học 9
 khí CO2.
-GV hướng dẫn HS nghiên cứu sgk 2.Tính chất hoá học
?Các em đã biết sự tạo thành và phân tích - H2CO3 là một axit yếu, dd H 2CO3 làm 
của H2CO3. hãy viết PTHH chứng minh? quỳ tím chuyển thành màu đỏ nhạt .
-GV bổ sung và kết luận về trạng thái tự -H2CO3 là một axít không bền bị phân 
nhiên và tính chất hoá học của H2CO3 huỷ thành CO2 và H2O 
Hoạt động 2: Muối cacnonat II. Muối cacnonat
 1. Phân loại: 2 loại
-GV yêu cầu HS -Cacbonat trung hoà(muối cacbonat): 
?Cho VD về các muối cacbonat? VD: CaCO3, Na2CO3...
? Có mấy loại muối cacbonat? -Cacbonat axit(là muối hiđrocacbonat): 
-GV bổ sung và kết luận VD: Ca(HCO3)2, NaHCO3...
 2.Tính chất của muối cacbonat 
-GV yêu cầu HS sử dụng bảng tính tan a.Tính tan:SGK/88
?Em có nhận xét gì về tính tan của muối 
cacbonat? b.Tính chất hóa học:
- Hướng dẫn HS làm thí nghiệm:Cho *Tác dụng với axit:
dung dịch NaHCO3 và Na2CO3 + dung 
dịch HCl NaHCO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O
?Nêu hiện tượng quan sát được, giải Na2CO3 + HCl NaCl + CO2 + H2O
thích, viết phương trình phản ứng và rút - Nhận xét: SGK/89
ra nhận xét? *Tác dụng với dd bazơ:
- Hướng dẫn HS làm thí nghiệm:Cho K2CO3 + Ca(OH)2 CaCO3 + 
dung dịch K2CO3 + dung dịch Ca(OH)2 2KOH
?Nêu hiện tượng quan sát được, giải - Nhận xét: SGK/89
thích, viết phương trình phản ứng và rút - Chú ý:Muối hiđrocacbonat tác dụng 
ra nhận xét? với kiềm tạo thành muối trung hoà và 
 nước 
- Hướng dẫn HS làm thí nghiệm:Cho NaHCO3+NaOH Na2CO3 + H2O 
dung dịch Na2CO3 + dung dịch CaCl2 *Tác dụng với dd muối:
?Nêu hiện tượng, giải thích, viết phương Na2CO3 + CaCl2 CaCO3 +2 NaCl 
trình phản ứng và nhận xét? - Nhận xét: SGK/89
-GV thông báo: muối cacbonat dễ bị phân 
huỷ *Muối cacbonat dễ bị nhiệt phân huỷ 
 o
 t
 ?Muối cacbonat có những tính chất CaCO3 CaO + CO2 
 o
 t
hóa học gì? 2NaHCO3 Na2CO3 + H2O 
 +CO2
? Nêu ứng dụng của muối cacbonat? 3. Ứng dụng: SGK
-GV bổ sung và kết luận 
Hoạt động 3: Chu trình cacbon trong tự III. Chu trình cacbon trong tự nhiên
nhiên GV gửi thông tin online về nhà học 
GV yêu cầu học sinh tự nghiên cứu SGK sinh nghiên cứu 
 Trong tự nhiên luôn có sự chuyển hoá 
 cacbon từ dạng này sang dạng khác. Sự 
 chuyển hóa này diễn ra thường xuyên, 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022 5 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Hóa học 9
 liên tục và tạo thành chu trình khép kín 
 Hình SGK
4. CỦNG CỐ 
 - GV tóm tắt nội dung cần nắm trong sgk 
5. DẶN DÒ BTVN: - HS làm bài tập 3,4 sgk 
6 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2021 - 2022