Giáo án Sinh học Lớp 9 - Bài 50 đến 52 - Năm học 2020-2021 - Phan Thanh Toàn

 Ngày soạn: 21/3/2021 
Tiết: 51 
 Bài 50: HỆ SINH THÁI
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
+ HS hiểu được khái niệm Hệ sinh thái, nhận biết được hệ sinh thái trong tự nhiên
+ HS nêu được chuỗi và lưới thức ăn
+ Vận dụng giải thích ý nghĩa của biện pháp nông nghiệp nâng cao năng xuất cây 
trồng đang sử dụng rộng rãi hiện nay
2. Kỹ năng:
+ Rèn kỹ năng quan sát tranh hình nhận biết kiến thức
+ Kỹ năng khái quát, tổng hợp, đọc được sơ đồ một số chuổi và lưới thức ăn 
3. Thái độ:
+ Giáo dục ý thức bảo vệ thiên nhiên
4. Năng lực:
- Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
- Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
- Năng lực thể hiện sự tự tin trong trình bày ý kiến cá nhân.
II. ĐỒ DÙNG DẠY – HỌC
+ Tranh hình hệ sinh thái. 
+ Tranh 56.2 SGK trang 151
III. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
1. Kiểm tra bài cũ: Câu1 và câu 3 SGK trang 149
2. Bài mới:
A.Khởi động:
 - Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được 
ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới. 
- Giữa các sinh vật cùng loài, giữa các sinh vât khác loài có mối quan hệ tác động 
qua lại lẫn nhau như thế nào?
B.Hình thành kiến thức: - Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề 
học tập nêu ra ở HĐ Khởi động.
Hoạt động 1:THẾ NÀO LÀ MỘT HỆ SINH THÁI
MĐCĐ: Nêu được khái niệm của hệ sinh thái
 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
 B1:GV đánh giá kết quả + Thành phần vô sinh: I. Thế nào là một hệ sinh 
 của các nhóm. Đất, nước, nhiệt độ, ánh thái:
 - Thế nào là hệ sinh thái? sáng ... - Hệ sinh thái bao gồm 
 B2: GV giúp HS hoàn + Thành phần hữu sinh: quần xã sinh vật và khu 
 thiện khái niệm Động vật, thực vật ... vưc sống (sinh cảnh) trong 
 - Kể tên các hệ sinh thái +Lá mục: thức ăn vi khuẩn đó các sinh vật luôn tác 
 mà em biết? + Cây rừng: thức ăn, nơi ở động lẫn nhau và tác động 
 - Thành phần chủ yếu của của động vật qua lại với các nhân tố vô 
 hệ sinh thái? + Động vật ăn thực vật, sinh của môi trường tạo 
 thụ phấn, bón phân. thành một hệ thống hoàn 
 chỉnh và tương đối ổn định
Hoạt động 2:TÌM HIỂU CHUỖI THỨC ĂN VÀ LƯỚI THỨC ĂN
MĐCĐ: Nêu được khái niệm, ví dụ và đọc được sơ đồ một số chuổi, lưới thức ăn
 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
 B1: GV: thế nào là chuỗi - HS quan sát hình 50.2 II. Chuổi thức ăn và lưới 
 thức ăn? - Kể tên một vài chuỗi thức ăn:
 - GV cho HS làm bài tập thức ăn đơn giản, lên bảng 1. Chuỗi thức ăn.
 mục SGK trang 152 viết sơ đồ chuổi thức ặn Chuỗi thức ăn là một dãy 
 B2: GV cho HS lên bảng - HS dựa vào hình 50.2 nhiều loài sinh vật có quan 
 viết các chuỗi thức ăn làm bài tập và trả lời câu hệ dinh dưỡng với nhau. 
 - GV phân tích: hỏi trong SGK Mỗi loài là một mắt xích 
 ? Em có nhận xét gì về - Tiêu thụ mắt xích đứng vừa là sinh vật tiêu thụ mắt 
 mối quan hệ giữa một trước và bị mắt xích đứng xích đứng trước vừa là 
 mắt xích đứng trước và sau tiêu thụ sinh vật bị mắt xích phía 
 một mắt xích đứng sau - HS khái quát thành kiến sau tiêu thụ
 2 trong chuỗi thức ăn. thức - Viết sơ đồ chuổi thức ăn:
 B3: GV: chuỗi thức ăn là - HS dựa vào thông tin Cây cỏ Chuột 
 gì? SGK trả lời Rắn
 -HS nêu định nghĩa và viết Cây cỏ Sâu Bọ 
 - Lưới thức ăn là gì? sơ đồ của lưới thức ăn. ngựa
 B4: GV mở rộng: - Viết sơ đồ của một số 2. Lưới thức ăn
 + Chuỗi thức ăn có thể lưới thức ăn vào vở bài 
 bắt đầu bằng thực vật hay tập, Lưới thức ăn: Bao gồm các 
 từ sinh vật bị phân giải - Hai HS lên bảng viết sơ chuỗi thức ăn có nhiều mắt 
 + Sự trao đổi năng lượng đồ lưới thức ăn theo ví dụ xích chung. 
 trong hệ sinh thái tức là - Chuỗi thức ăn gồm các 
 dòng năng lượng trong - HS trả lời: sinh vật:
 chuỗi thức ăn bị tiêu hao + Thả nhiều loại cá trong + Sinh vật sản xuất
 rất nhiều thể hiện qua ao + Sinh vật tiêu thụ
 tháp sinh thái + Dự trữ thức ăn cho ĐV + Sinh vật phân giải
 trong mùa khô hạn
 3. Củng cố:
- Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được.
Viết sơ đồ lưới thức ăn:
 Dê Hổ
Cây cỏ Thỏ Báo Vi SV
 Sâu Chim
Vận dụng, mở rộng:
- GV: Trong thực tiễn sản xuất người nông dân có biện pháp kỹ thuật gì để tận 
dụng nguồn thức ăn của VSV?
Dặn dò
Học và làm bài tập theo câu hỏi SGK
 3 Ngày soạn: 21/3/2021 
Tiết: 52 
 Bài 51-52: THỰC HÀNH: HỆ SINH THÁI
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
+ HS nêu được các thành phần của Hệ sinh thái và một chuỗi thức ăn
2. Kỹ năng:
+ Rèn luyện kỹ năng quan sát thiên nhiên. Thảo luận nhóm
3. Thái độ
+ Qua bài học, học sinh thêm yêu thiên nhiên và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
4. Năng lực:
- Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
- Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
- Năng lực thể hiện sự tự tin trong trình bày ý kiến cá nhân.
II. CHUẨN BỊ
+ Dao con, dụng cụ đào đất, vợt bắt côn trùng
+ Túi đựng mẫu vật
+ Kính lúp
+ Giấy kẻ ly, bút chì
III. CÁCH TIẾN HÀNH
1. GV kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh
2. GV nêu yêu cầu nội dung của bài thực hành
GV giới thiệu địa điểm thực hành và nêu những lưu ý trong khi làm thực hành
* Hoạt động 1: Theo dõi băng hình về hệ sinh thái.
MĐCĐ: Qua bài học, học sinh thêm yêu thiên nhiên và nâng cao ý thức bảo vệ môi 
trường
 B1: GV thông báo yêu cầu của bài thực 
 hành 
 + Điều tra các thành phần của hệ sinh - Toàn lớp theo dõi băng hình theo thứ 
 4 thái tự 
 + Xác định thành phần sinh vật trong - trước khi xem lại băng các nhóm 
 khu vực quan sát chuẩn chuẩn bị sẵn nội dung cần quan 
 B2:GV cho HS xem băng hình tiến hành sát ở bảng 51.1-51.3 
 như sau - Sau khi xem xong các nhóm tiến hành 
 + HS xem lần thứ 1 toàn bộ nội dung từng nội dung trong bảng 
 + HS xem lần thứ 2 và 3 để hoàn thành - HS lưu ý có những động vật và thực 
 bảng 51.1-3 vật không biết rõ tên có thể hỏi hoặc 
 B3:GV lưu ý đổi tên đề mục ở bảng ghi lại đặc điểm hình thái 
 51.2: thành phần thực vật trong hệ sinh 
 thái và bảng 51.3: thành phần động vật - HS theo dõi phim trong của nhóm bạn 
 trong hệ sinh thái để nhận xét bổ sung nếu cần 
 B4: GV quan sát các nhóm giúp đỡ 
 nhóm yếu 
* Hoạt động 2: Xây dựng chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
MĐCĐ: HS nêu được các thành phần của Hệ sinh thái và một chuỗi thức ăn
 B1:GV yêu cầu HS hoàn thành bảng 51.4 * Xây dựng chuỗi và lưới thức ăn 
 - GV gọi đại diện nhóm viết lên bảng - Các nhóm trao đổi nhớ lại băng 
 - GV giúp HS hoàn thành bảng 51.4 hình đã xem để lựa chọn sinh vật 
 - GV yêu cầu HS viết thành chuỗi thức ăn điền vào bảng 51.4
 B2: GV giao 1 bài tập nhỏ: - Đại diện nhóm viết kết quả lên 
 + Trong hệ sinh thái gồm các sinh vật : Thực bảng - các nhóm theo dõi bổ sung 
 vật, sâu, ếch, dê, thỏ, hổ, báo, đại bàng, rắn, - HS viết chuỗi thức ăn lên bảng - 
 gà, châu chấu, sinh vật phân hủy các nhóm nhận xét bổ sung 
 + hãy thành lập lưới thức ăn - HS trao đổi và viết lưới thức ăn 
 - GV chữa bài và hướng dẫn thành lập lưới - Đại diện nhóm viết lên bảng lớp 
 thức ăn bổ sung 
 B3: GV yêu cầu HS thảo luận theo chủ đề : - HS theo dõi sửa chữa nếu cần 
 Biện pháp bảo vệ hệ sinh thái rừng nhiệt đới 
 - GV cho HS thảo luận toàn lớp - Thảo luận đề xuất biện pháp để 
 5 - GV đánh gia kết quả của các nhóm . bảo vệ hệ sinh thái rừng nhiệt đới 
B4: GV giúp các nhóm viết thu hoạch nội Yêu cầu nêu được: 
dung như SGK tr.156 + Số lượng sinh vật trong hệ sinh 
 thái
 + Các loài sinh vật có bị tiêu diệt 
 không?
 + Hệ sinh thái này có được bảo vệ 
 hay không
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
B1: GV chia lớp thành 4 nhóm thực - HS chia thành 4 nhóm theo yêu cầu và 
hành cử ra 1 nhóm trưởng, 1 thư ký
- GV thông báo yêu cầu của mục 1: Hệ 1. Hệ sinh thái.
sinh thái
+ Điều tra các thành phần của hệ sinh - Các nhóm tiến hành quan sát, hoàn 
thái thành bảng 51.1, 51.2, 51.3 SGK
+ Các thành phần của hệ sinh thái như 
bảng 51.1
+ Xác định thành phần sinh vật trong 
khu vực quan sát
- GV quan sát và giúp đỡ các nhóm yếu
B2:GV yêu cầu HS hoàn thành bảng 2. Chuỗi thức ăn
51.4 SGK HS quan sát và hoàn thành bảng 51.4
GV yêu cầu các nhóm vẽ chuỗi thức ăn 
trong khu vực quan sát - HS thảo luận trong nhóm để thống nhất 
B3:GV hướng dẫn học sinh các nhóm câu trả lời
hoàn thiện bài thực hành
B4:GV? Qua buổi thực hành này, em có 
đề xuất các biện pháp gì để bảo vệ tốt hệ 
sinh thái đó
 6 IV. THU HOẠCH: 
- Viết bài báo cáo Trình bày ở tiết sau
- Nêu các sinh vật chủ yếu có trong hệ sinh thái đã quan sát và môi trường sống của 
chúng
- Vẽ sơ đồ chuỗi thức ăn, trong đó chỉ rõ sinh vật sản xuất, động vật ăn thức vật, 
động vật ăn thịt, sinh vật phân giải.
- Cảm tưởng của em sau khi học bài thực hành về hệ sinh thái. Chúng ta cần làm gì 
để bảo vệ tốt hệ sinh thái đã quan sát?
V. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ
GV nhận xét ý thức học tập của lớp trong tiết thực hành
VI. DĂN DÒ
- Hoàn thành báo cáo thực hành
- HS chuẩn bị sưu tầm các nội dung
+ Tác động của con người tới môi trường trong XHCN
+ Tác động của con người làm suy thoái môi trường tự nhiên
+ Hoạt động của con người để bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên.
 7