Giáo án Sinh học Lớp 6 - Chủ đề: Lá - Năm học 2020-2021 - Trần Mạnh Hùng

 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
Ngày soạn: 08/11/2020
 CHỦ ĐỀ : LÁ
I/ Mục tiêu chung
- Kiến thức
+ Học sinh nắm được những đặc điểm bên ngoài của lá và cách sắp xếp lá trên cây 
phù hợp với chức năng thu nhận ánh sáng, cần thiết cho việc chế tạo chất hữu cơ.
+ Phân biệt được 3 kiểu gân lá, phân biệt được lá đơn, lá kép.
+ Nêu được đặc điểm bên ngoài gồm cuống lá, bẹ lá, phiến lá.
+ Giải thích được quang hợp là quá trình lá cây hấp thụ ánh sáng mặt trời để biến 
đổi chất vô cơ( nước, cacbonic, muối khoáng) thành chất hữu cơ( đường và tinh bột) 
thải oxi làm không khí luôn được cân bằng.
+ Giải thích được 1 vài hiện tượng thực tế như: vì sao nên trồng cây ở nơi có nhiều 
ánh sáng, vì sao nên thả rong vào bể nuôi cá cảnh.
+ Phát biểu được khái niệm đơn giản về quang hợp.
+Viết sơ đồ tóm tắt về hiện tượng quang hợp.
+ Học sinh phân tích thí nghiệm và tham gia thiết kế 1 thí nghiệm đơn giản HS phát 
hiện được có hiện tượng hô hấp ở cây.
+ Giải thích được ở cây hô hấp diễn ra suốt ngày đêm, dùng oxi để phân huỷ chất 
hữu cơ thành cacbonic và nước đồng thởi sản sinh ra năng lượng.
+ Nắm được khái niệm đơn giản về hiện tượng hô hấp và hiểu được ý nghĩa hô hấp 
đối với đời sống của cây.
+ Giải thích vài ứng dụng trong trồng trọt liên quan đến hiện tượng hô hấp ở cây.
+ Học sinh lựa chọn cách thiết kế 1 thí nghiệm chứng minh cho kết luận: phần lớn 
nước do rễ hút vào cây đã được lá thải ra ngoài bằng sự thoát hơi nước.
+ Nêu được ý nghĩa quan trọng của sự thoát hơi nước qua lá.
+ Trình bày được hơi nước thoát ra khỏi lá qua lỗ khí.
+ Giải thích ý nghĩa của một số biện pháp kĩ thuật trong trồng trọt.
+ Học sinh nắm được đặc điểm hình thái và chức năng của một số lá biến dạng.
+ Hiểu được ý nghĩa biến dạng của lá theo chức năng của môi trường.
- Kĩ năng:
+ Rèn kĩ năng phân tích thí nghiệm, quan sát hiện tượng rút ra kết luận.
+ Học sinh nắm được những điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến quang hợp.
+Vận dụng kiến thức, giải thích được ý nghĩa của một vài biện pháp kĩ thuật trong 
trồng trọt.
+ Giải thích việc trồng cây cần chú ý đến mật độ và thời vụ.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 1 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
+ Tìm được các VD thực tế chứng tỏ ý nghĩa quan trọng của quang hợp.
+ Rèn kĩ năng quan sát, so sánh nhận biết.
+ Kĩ năng hoạt động nhóm.
- Thái độ: Giáo dục ý thức bảo vệ thực vật. chăm sóc cây
 Nội dung Tiết 19 Ngày giảng:10/11/2020
 Bài 19: ĐẶC ĐIỂM BÊN NGOÀI CỦA LÁ
I/ Đồ dùng dạy và học:
- GV: chuẩn bị hình ảnh
- HS: Chú ý nếu có điều kiện trọng nhóm nên có đủ loại lá, cành như yêu cầu bài 
trước.
II/ Tiến trình bài giảng:
1.Ổn định tổ chức:Kiểm tra sĩ số, vở bài tập, vở ghi
2. Kiểm tra bài cũ: Nhận xét bài kiểm tra.
3. Bài mới: Hãy kể tên các cơ quan sinh dưỡng của cây?
Lá là một trong những cơ quan sinh dưỡng của cây giữ chức năng rất quan trọng là 
tổng hợp chất hữu cơ nuôi cây. Cấu tạo ngoài của lá như thế nào?
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
HĐ1: Đặc điểm bên ngoài của lá 1. Đặc điểm bên ngoài của lá.
- GV chức cho HS quan sát phiến lá, a. Phiến lá
thảo luận theo nhóm 3 vấn đề SGK: Phiến lá có màu lục, bản hơi dẹt màu lục 
? Nhận xét hình dạng, kích thước màu và là phần to nhất của lá. Diện tích của 
sắc của phiến lá, diện tích bề mặt phần phiến lá lớn hơn so với phần cuống.
phiến lá so với cuống? - Đặc điểm giống nhau của phiến lá: 
? Tìm điểm giống nhau của phần phiến Dạng bản dẹt, màu lục và là phần to nhất 
lá các loại lá? của lá.
? Những điểm giống nhau đó có tác dụng - Những đặc điểm đó giúp phiến lá có 
gì đối với việc thu ánh sáng của lá? thể thu nhận được nhiều ánh sáng để chế 
- HS trả lời, bổ sung cho nhau. tạo chất hữu cơ.
- HS quan sát lá, nghiên cứu SGK.
GV: Kết luận:
GV: yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi. b. Gân lá
? Có bao nhiêu kiểu gân lá? Đó là các - Có 3 kiểu gân lá: Gân song song, gân 
kiểu nào? hình cung, gân hình mạng.
? Hãy xếp các loại lá có hình dạng gân -Đặc điểm gân lá: Đặc điểm các dạng 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 2 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
giống nhau vào một nhóm. gân lá như chính tên gọi của chúng.
? Nêu đặc điểm của các dạng gân lá?
- GV yêu cầu HS quan sát mẫu lá mồng c. Phân biệt lá đơn, lá kép
tơi và lá hoa hồng, nghiên cứu SGK và - Lá đơn: Cuống nằm sát nách, mỗi 
phân biệt được lá đơn, lá kép. cuống chỉ mang một phiến, cả cuống và 
? Vì sao lá mồng tơi thuộc loại lá đơn, lá phiến rụng cùng một lúc.
hoa hồng thuộc loại hoa kép? - Lá kép: Có cuống chính phân nhánh 
? Hãy chọn 1 lá đơn và một lá kép trong thành nhiều cuống con, mỗi cuống con 
số các loại lá đã mang đến lớp? mang một phiến( lá chét), chồi nách chỉ 
- GV cho các nhóm chọn những lá đơn có ở phía trên mỗi cuống chính, không 
và lá kép trong những lá đã chuẩn bị. có ở cuống con. Thường thì lá chét rụng 
- GV gọi 1 HS lên chọn ra lá đơn và lá trước, cuống chính rụng sau.
kép trong số những lá của GV trên bàn, 
cho cả lớp quan sát. GV cho HS rút ra 
kết luận.
HĐ2:Các kiểu xếp lá trên thân vàcành 2. Các kiểu xếp lá trên thân và cành
? Các mấu trên có nằm thẳng hàng với 
các mấu dưới không?( Không) * Có 3 kiểu xếp lá trên thân và cành.
?Từ đó nhận xét vị trí các lá ở mấu trên + Mọc cách: Lá xếp tuần tự, luân phiên 
so với các lá ở mấu dưới. nhau.
Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi SGK: + Mọc đối: Khi trên một mấu thân có 2 
? Có mấy kiểu xép lá trên thân và cành? lá mọc đối diện nhau, nếu 2 lá ở mấu tiếp 
Đó là những kiểu nào? theo được mọc trên một mặt phẳng thẳng 
? Đặc điểm các kiểu xếp lá trên thân và góc thì có kiểu mọc đối chéo chữ thập.
cành? + Mọc vòng: Trên một mấu có các lá 
* Làm bài tập tại lớp. mọc thành vòng.
- Gọi 1 HS trình bày trước lớp, các HS Ý nghĩa:
khác theo dõi, nhận xét. Cách xếp lá trên cành giúp cây nhận 
* Tìm hiểu ý nghĩa sinh học của cách được ánh sáng thuận lợi nhất, nhiều nhất 
xếp lá. cho qua trình tạo chất hữu cơ.
- GV yêu cầu trả lời 2 câu hỏi SGK trang 
64.
4/ Luỵên tập, cũng cố:
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 3 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
- Mục đặc điểm bên ngoài của lá yêu cầu lớp trình Đáp án: 1- d, 2- c
bày dưới dạng bản đồ tư duy.
- Bài tập Khoanh tròn vào câu trả lời đúng:
1. Trong các lá sau đây nhóm những lá nào có gân 
song song
 a. Lá hành, lá nhãn, lá bưởi
 b. Lá rau muống, lá cải
 c. Lá lúa, lá mồng tơi, lá bí đỏ
 d. Lá tre, lá lúa, lá cỏ.
2. Trong các lá sau đây, những nhóm lá nào thuộc lá 
đơn
 a. Lá dâm bụt, lá phượng, lá dâu
 b. Lá trúc đào, lá hoa hồng, lá lốt
 c. Lá ổi, lá dâu, lá trúc nhật
 d. Lá hoa hồng, lá phượng, lá khế.
HS : trả lời 
5/ Hướng dẫn về nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “Em có biết”.
 Nội dung Tiết 20 Ngày giảng:11/11/2020
 Bài 21: QUANG HỢP
I/ Đồ dùng dạy và học
- GV: chuẩn bị hình ảnh, Dung dịch iôt, lá khoai lang, ống nghiệm nhỏ. 
- HS: Kết quả của thí nghiệm: 1 vài lá đã thử dung dịch iôt... tranh phóng to hình 
21.1; 21.2 SGK. Rong đuôi chó, diêm, ống nghiệm chữ U, nút cao su.
II/ Tiến trình bài giảng:
1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, nề nếp.
2. Kiểm tra bài cũ:? Nêu cấu tạo trong của phiến lá ? Chức năng của từng bộ phận?
3. Bài mới: 
 Hoạt động của GV và HS Nội dung 
Hđ 1: Xác định chất mà lá cây chế tạo được khi 1. Xác định chất mà lá cây chế 
có ánh sáng tạo được khi có ánh sáng.
- GV yêu cầu HS trình bày lại thí nghiệm đã tiến 
hành ở nhà, nếu có gì sai sót GV sửa chữa, bổ 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 4 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
sung.
- GV cho HS thảo luận nhóm( 4-6 HS/ nhóm) 
trao đổi để trả lời 3 câu hỏi SGK. 
- HS: trình bày kết quả thí nghiệm đối chiếu với - Bịt lá thí nghiệm bằng một băng 
SGK. giấy đen làm cho một phần lá 
- GV cho HS rút ra kết luận. không nhận được ánh sáng để so 
- GV treo tranh yêu cầu 1 HS nhắc lại thí nghiệm sánh với lá đối chứng vẫn được 
và kết luận của hoạt động này. chiếu sáng.
- GV mở rộng: Từ tinh bột và các muối khoáng - Chỉ có phần lá không bị bịt đã 
hoà tan khác lá sẽ tạo ra các chất hữu cơ cần thiết chế tạo được tinh bột( chỉ có phần 
cho cây. này nhuộm màu tím với thuốc thử 
 tinh bột).
 *Kết luận: Lá chỉ chế tạo tinh bột 
 khi có ánh sáng.
HĐ2. Xác định chất khí thải ra trong quá trình lá 2. Xác định chất khí thải ratrong 
chế tạo tinh bột. quá trình lá chế tạo tinh bột.
- GVgiới thiệu thí nghiệm. Trả lời:
- GV cho HS thảo luận nhóm, nghiên cứu SGK - Hiện tượng chứng tỏ cành rong 
trang 69 trả lời 3 câu hỏi trong SGK: trong cốc B đã tạo ra chất khí có 
-HS quan sát thí nghiệm. bọt khí thoát ra từ cành rong và có 
- HS đọc mục , quan sát hình 21.2, trao đổi chất khí tạo thành ở đáy ống 
nhóm trả lời 3 câu hỏi mục , thảo luận nhóm nghiệm trong cốc B. Đó là khí oxi 
thống nhất ý kiến. vì đã làm que đóm đỏ v bùng cháy.
- GV gợi ý: HS dựa vào kết quả của thí nghiệm 1 *Kết luận: Trong qua trình quang 
và chú ý quan sát ở đáy 2 ống nghiệm. hợp cây nhả khí oxi ra môi trường 
- GV nhận xét và đưa đáp án đúng, cho HS rút ra ngoài. Nhờ quá trình này nồng độ 
kết luận. oxi trong không ừa tắt lại khí được 
? Tại sao về mùa hè khi trời nắng nóng đứng điều hoà và ổn định.
dưới bóng vây to lại thấy mát và dễ thở? Người ta thường thả thêm rong vào 
? Tại sao khi nuôi cá cảnh trong bể kính,người ta bể nuôi các cảnh vì trong qua trình 
thường thả vào bể một số lọai rong? chế tạo tinh bột cây rong đã nhả 
GV: Chốt kiến thức. khí oxi hoà tan vào nước của bể 
 tạo điều kiện cho cá 
4) Luyện tập, cũng cố: -GV cho HS trả lời 2 câu hỏi SGK trang 70, đánh giá điểm 
1-2 HS. ra kết luận, cho điểm 1-2 HS trả lời
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 5 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
- GV gọi HS nhắc lại 2 thí nghiệm và rút
5) Hướng dẫn về nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Ôn lại kiến thức về chức năng của rễ.
- GV: chuẩn bị hình ảnh
 Nội dung Tiết 21 Ngày giảng:17/11/2020
 Bài 21: QUANG HỢP( TIẾP THEO)
I/ Đồ dùng dạy và học:
- GV: Thực hiện trước thí nghiệm, mang lá ở thí nghiệm đến lớp để thử kết quả với 
dung dịch iốt.
- HS: Ôn lại kiến thức về cấu tạo của lá, sự vận chuyển nước của rễ, ôn lại bài quang 
hợp của tiết trước.
II/ Tiến trình dạy học:
1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, nề nếp, vở bài tập
2. Kiểm tra bài cũ:
? Nêu nội dung thí nghiệm lá cây chế tạo tinh bột khi có ánh sáng?
? Từ thí nghiệm đó em rút ra kết luận gì?
3. Bài mới: Lá cây cần chất gì để chế tạo tinh bột.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung 
Hđ1: Cây cần những chất gì để chế tạo tinh bột? 1. Cây cần những chất gì để 
- GV giới thiệu thí nghiệm đã tiến hành trước ở chế tạo tinh bột?
nhà.
- GV gợi ý: Sử dụng kết quả của tiết trước để xác 
định lá ở chuông nào có tinh bột và lá ở chuông 
nào không có tinh bột?
+ Cây ở chuông A sống trong điều kiện không khí 
không có cacbonic.
+ Cây ở chuông B sống trong điều kiện không khí 
có cacbonic. + Chuông A có thêm cốc 
- GV yêu cầu: HS nghiên cứu độc lập SGK trang chứa nước vôi trong nên 
70, 71, thảo luận nhóm trả lời 3 câu hỏi SGK. không khí trong chuông A 
- HS tóm tắt thí nghiệm cho cả lớp cùng nghe. không có khí cacbonic vì đã 
Cho HS các nhóm thảo luận kết quả. rút ra kết luận bị nước vôi hấp thụ hết. 
nhỏ cho hoạt động này. + Chuông B trồng trong điều 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 6 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
- GV lưu ý HS chú ý vào điều kiện của thí nghiệm kiện bình thường có khí 
và chính điều kiện sẽ làm thay đổi kết quả của thí cacbonic.
nghiệm.
? Tại sao ở xung quanh nhà và những nơi công 
cộng cần trồng nhiều cây xanh? Kết luận: Cây chỉ có thể tạo ra 
Hđ2: Khái niệm về quang hợp. tinh bột khi có khí cacbonic.
- GV yêu cầu HS hoạt động độc lập, nghiên cứu 2. Khái niệm về quang hợp
SGK. Gọi 2 HS lên viết 2 sơ đồ về quá trình quang 
hợp ở trên bảng. 
-2 HS lên viết 2 sơ đồ về quá trình quang hợp ở 
trên bảng.
-Phát biểu khái niệm quang hợp.
- GV cho HS quan sát lại sơ đồ quang hợp ở SGK 
trang 72 và trả lời câu hỏi:
? Lá cây sử dụng những nguyên liệu nào để chế 
tạo tinh bột? Nguyên liệu đó lấy từ đâu?
? Lá cây chế tạo tinh bột trong điều kiện nào? Kết luận:
- GV cho HS đọc thông tin trả lời câu hỏi: - Quang hợp là hiện tượng lá 
?Ngoài tinh bột lá cây còn tạo ra những sản phẩm cây chế tạo tinh bột ngoài ánh 
hữu cơ nào khác? sáng nhờ nước, khí cacbonic 
? Quang hợp là gì? và diệp lục.
- GV cho HS phát biểu khái niệm quang hợp dựa - Quang hợp cần có khí 
vào hiểu biết của HS.? Thân non có màu xanh có cacbonic, nước, ánh sáng và 
tham gia quang hợp được không? Vì sao? diệp lục.
? Cây không có lá hoặc lá sớm rụng( xương rồng, - Từ tinh bột và muối khoáng 
cành giao) thì chức năng quang hợp do bộ phận hoà tan do rễ hút lên, lá cây 
nào đảm nhận? Vì sao em biết? có thể chế tạo ra cá chất hữư 
Thân non vẫn có khả năng quang hợp vì trog tế cơ cần thiết khác cho cây: 
bào của nó có lục lạp chứa chất diệp lục. đường, protein...
Những cây không có lá hoặc lá rụng sớm thì quang 
hợp do thân đảm nhận
4) Luyện tập, cũng cố: - GV yêu cầu HS nhắc lại khái niệm quang hợp, trả lời câu 
hỏi 3 SGK trang 72.
- Làm bài tập trắc nghiệm:
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 7 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
Câu 1: Trong các bộ phận sau đây của lá, bộ phận nào là nơi xảy ra quá trình quang 
hợp
a. Lỗ khí b. Gân lá c. Diệp lục
Câu 2: Lá cây cần khí nào trong các chất khí sau để chế tạo tinh bột:
a. Khí oxi b. Khí cacbonic c. Khí nitơ
5) Hướng dẫn về nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “Em có biết”.
 Nội dung Tiết 22 Ngày giảng:18/11/2020
 Bài 22: ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC ĐIỀU KIỆN BÊN NGOÀI 
 ĐẾN QUANG HỢP - Ý NGHĨA CỦA QUANG HỢP
I. Đồ dùng dạy và học
- GV: Sưu tầm tranh ảnh về một số cây ưa sáng và ưa bóng. 
- HS:. Tìm tranh ảnh về vai trò của quang hợp với đời sống động vật và con người.
II. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, nề nếp, vở bài tập
2. Kiểm tra bài cũ:Viết sơ đồ tóm tắt quá trình quang hợp? Những yếu tố nào là cần 
thiết cho quang hợp?
3.Bài mới: Gv thông báo mục tiêu và ghi bảng
Hoạt động 1: Những điều kiện bên ngoài nào ảnh hưởng đến quang hợp?
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm, nghiên 
cứu SGK trả lời câu hỏi: Kết luận:
 HS quan sát tranh: bụi lá lốt ở dưới gốc + Các điều kiện ảnh hưởng đến quang 
cây hồng xiêm, tranh khóm chuối cằn ở hợp: khí CO2, nước, ánh sáng, nhiệt độ.
gần nhiều lò gạch + Trồng cây dầy dẫn tới thiếu ánh sáng.
- Cho HS rút ra kết luận. + Khi trời qúa lạnh hoặc quá nóng cần 
? Tại sao khi dưa chuột ra hoa tạo quả có biện pháp chống nóng và chống rét 
người ta cần hun khói cho dưa? cho cây để cây đảm bảo quá trình quang 
( Để cây ra hoa, tạo quả nhiều hơn) hợp tạo điều kiện cho cây sinh trưởng 
? Những điều kiện bên ngoài nào ảnh phát triển tốt.
hưởng đến quang hợp? 2. Ý nghĩa của quang hợp ở cây xanh
 + Hầu hết các sinh vật( kể cả con 
 người) khi hô hấp đều lấy khí oxi, một 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 8 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
 phần lớn do cây xanh tạo ra.
 + Khi quang hợp cây xanh lấy khí 
- GV cho HS thảo luận nhóm theo câu hỏi cacbonic( do hô hấp của các sinh vật 
mục  SGK trang 75. thải ra) nên đã góp phần giữ cân bằng 
- Mỗi HS tự suy nghĩ liên hệ thực tế và trả lượng khí này trong không khí.
lời câu hỏi GV yêu cầu + Hầu hết các loài động vật và cả con 
- Từ phần thảo luận trên lớp, HS rút ra kết người đều sử dụng trực tiếp chất hữu cơ 
luận. của cây xanh làm thức ăn hoặc sử dụng 
- GV lưu ý các nhóm: Khẳng định được gián tiếp qua các động vật ăn thực vật( 
tầm quan trọng của các chất hữu cơ và khí tâu, bò, lợn...)
oxi do quang hợp của cây xanh tạo ra. + Chất hữu cơ do cây xanh chế tạo đã 
- GV chú ý thắc mắc của HS như: con cung cấp rất nhiều loại sản phẩm cần 
giun sống trong ruột người không cần cho nhu cầu sống của con người: lương 
chất hữu cơ và khí oxi do cây xanh chế thực, thực phẩm, gỗ, củi, sợi, vải, thuốc 
tạo và thải ra. men, các nguyên liệu cho ngành công 
? Qua bài này giúp em hiểu được những nghiệp, trang trí...
điều gì? Kết luận: Nhờ quá trình quang hợp 
 cây xanh đã tạo ra các chất cần cho sự 
 sống của các sinh vật.
4/ Luyện tập, cũng cố:
Khoanh tròn vào câu trả lời đúng:
 1. Vì sao phải trồng cây theo thời vụ?
 a. Đáp ứng được nhu cầu về ánh sáng cho cây quang hợp
 b. Đáp ứng được nhu cầu về nhiệt độ cho cây quang hợp
 c. Cây được phát triển trong điều kiện thời tiết phù hựp sẽ thoả mãn được những 
 đòi hỏi về các điều kiện bên ngoài, giúp cho sự quang hợp của cây.
 2. Không có cây xanh thì không có sự sống của sinh vật hiện nay trên Trái Đất, 
 điều đó có đúng không? Vì sao?
 a. Đúng vì mọi sinh vật trên trái đất hô hấp đều cần oxi do cây xanh thải ra trong 
 quang hợp.
 b. Đúng vì mọi sinh vật trên trái đất đều phải sống nhờ vào chất hữu cơ do cây 
 xanh quang hợp chế tạo ra.
 c. Không đúng vì không phải tất cả mọi sinh vật đều phải sống nhờ vào cây 
 xanh.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 9 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
 d. Đúng vì con người và hầu hết các loài động vật trên trái đất đều phải sống nhờ 
 vào chất hữu cơ và khí oxi do cây xanh tạo ra.
5/ Hướng dẫn về nhà:
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi ở cuối bài.
- GV đánh giá giờ học
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “Em có biết”.
- Ôn lại bài quang hợp.
- Đọc trước bài: Cây có hô hấp không?
 Nội dung Tiết 23 Ngày giảng:24/11/2020
 Bài 23: CÂY CÓ HÔ HẤP KHÔNG?
I/ Đồ dùng dạy và học:
- GV: Có điều kiện làm thí nghiệm 1 trước 1 giờ.
 Các dụng cụ để làm thí nghiệm 2 như SGK.
- HS: Ôn lại bài quang hợp, kiến thức tiểu học về vai trò của khí oxi.
II/ Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, nề nếp, vở bài tập.
2. Kiểm tra bài cũ:
? Nêu khái niệm quang hợp? Không khí thiếu oxi có duy trì sự cháy được không?
? Các yếu tố bên ngoài nào ảnh hưởng đến quang hợp của cây xanh?Nhờ đâu mà tỉ 
lệ khí O2 và CO2 trên trái đất được duy trì ổn định?
3.Bài mới:Lá cây có khả năng quang hợp tạo ra chất hữu cơ và khí oxi cung cấp cho 
đa số các loài sinh vật trên trái đất. Lá cây có hô hấp không?
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
Hđ1:Các thí nghiệm chứng minh hiện tượng 1. Các thí nghiệm chứng minh hiện 
hô hấp ở cây? tượng hô hấp ở cây.
- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK trang 77, 
nắm cách tiến hành, kết quả của thí nghiệm.
- GV cho 1 HS trình bày lại thí nghiệm trước 
lớp.
? Không khí trong 2 chuông đều có chất khí a. Thí nghiệm 1: nhóm Lan và Hải
gì? Vì sao em biết? - Tóm tắt thí nghiệm:
(Không khí trong 2 chuông đều có khí Lấy 2 cốc giống nhau đặt lên 2 tấm kín 
cacbonic vì trên mặt cốc nước vôi trong 2 ướt. Dùng 2 chuông thuỷ tinh úp vào. 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 10 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
chuông đều có lớp vánh trắng đục) Chậu A có cây xanh, chậu B không có 
? Vì sao trên mặt cốc nước vôi trong chuông cây xanh. Đem cả 2 chậu để vào chỗ 
A có lớp váng trắng đục dày hơn? tối. Sau một thời gian lấy a qua sát tì 
(Lớp váng trắng trên mặt cốc nước vôi trong thấy ở cốc nước trong chuông A có lớp 
ở chuông A dày hơn vì cây xanh trong váng dày còn cốc trong chuông B có 
chuông A đã thải ra khí cacbonic) lớp váng mỏng hơn rất nhiều.
? Từ kết quả thí nghiệm em rút ra được kết Kết luận: Khi không có ánh sáng cây 
luận gì? đã thải ra nhiều khí cacbonic.
- GV lưu ý HS phải giải thích lớp váng trắng 
đục ở cốc A dày hơn là do có nhiều khí 
cacbonic. b. Thí nghiệm của An và Dũng
? Vậy ở chuông A do đâu mà lượng khí Tiến hành thí nghiệm:
cacbonic nhiều lên? Đặt cây vào cốc thuỷ tinh rồi đậy 
- GV cho HS nghiên cứu SGK, trả lời câu hỏi miếng kính lên, lúc đầu trong cốc vẫn 
? Các bạn An và Dũng làm thí nghiệm nhằm còn O2 của không khí, đến khi khẽ dịch 
mục đích gì? tấm kính để đưa que đóm đang cháy 
? Vì sao khi đưa que đóm vào thì que đóm lại vào, đóm tắt ngay.
tắt? - Chứng tỏ trong cốc không còn khí O 2 
? Từ kết quả thí nghiệm em rút ra được kết và cây đã nhả CO2.
luận gì? - Kết luận: cây có hô hấp vì thí nghiệm 
 1 và 2 cho biết: Cây thải ra khí 
 cacbonic và cũng hút oxi của không 
H đ2: Hô hấp ở cây. khí.
- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK trang 2. Hô hấp ở cây. 
78, 79 hoạt động độc lập trả lời 3 câu hỏi: + Hô hấp là quá trình sinh vật sử dụng 
? Hô hấp là gì? Hô hấp có ý nghĩa như thế khí oxi và thải ra khí cacbonic.
nào đối với đời sống của cây? + Các cơ quan của cây đều hô hấp.
? Những cơ quan nào của cây tham gia hô + Biện pháp làm tơi xốp đất:
hấp và trao đổi khí trực tiếp với môi trường - Cày bừa kĩ cho đất tơi xốp rước khi 
ngoài? giep hạt để tạo điều kiện hco hạt hô 
? Cây hô hấp vào thời gian nào? hấp tốt thuận lợi cho sự nảy mầm của 
- HS đọc thông tin SGK trang 78, 79 trả hạt.
lời 3 câu hỏi GV yêu cầu - Luôn xới xáo đất cho đất tơi, xốp 
 - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm trả lời câu đảm bảo đủ không khí co rễ.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 11 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
hỏi: - Phơi ải trước khi cấy và làm cỏ, sục 
? Người ta đã dùng biện pháp nào để giúp rễ bùn, tạo điều kiện hco đất chứa được 
và hạt mới gieo hô hấp? nhiều không khí.
- GV chốt lại kiến thức và chú ý nếu HS trả - Khi các cây sống trên cạn bị ngập 
lời: Ban đêm cây mới hô hấp thì GV yêu cầu phải tìm cách tháo nước để tránh úng 
HS giải thích: lâu giúp cho đất thoáng khí.
4)/ Luyện tập, cũng cố:
? Tại sao khi ngủ đêm trong rừng ta thấy khó thở, còn ban ngày thì mát và dễ thở?
? Ban đêm ta có nên để nhiều hoa ở trong phòng ngủ hay không? Vì sao?
- Trong phòng ngủ để nhiều cây hoặc hoa, ban đêm cây không quang hợp mà chỉ hô 
hấp nên cây lấy khí oxi của không khí trong phòng và thải ra nhiều khí cacbonic. 
Nếu đóng kín cửa,. Không khí trong phòng sẽ bị thiếu oxi và có nhiều khí cabonic 
nên người ngủ dễ bị ngạt có thể chết.
5) Hướng dẫn về nhà:- HS trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
- Yêu cầu HS giải thích: Một hòn đất nỏ bằng 1 giỏ phân.
 Nội dung Tiết 24 Ngày giảng:25/11/2020
 Bài 24: PHẦN LỚN NƯỚC VÀO CÂY ĐI ĐÂU?
I/ Đồ dùng dạy và học:
- GV: Tranh vẽ phóng to hình 24.1, 24.2 SGK về thí nghịêm của 2 nhóm HS có cả 
phần ghi kết quả của mỗi thí nghiệm.
 Tranh về cấu tạo cắt ngang của phiến lá nhìn dưới kính hiển vi điện tử( hình 24.3)
Tivi, điều khiển tivi.
- HS : Xem lại phần biểu bì trong bài “ Cấu tạo trong của phiến lá”
Các mẫu vật thí nghiệm làm ở nhà.
II/ Tiến trình dạy học:
1.Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số, nề nếp, trang phục, vở bài tập
2. Kiểm tra bài cũ: Hô hấp là gì? Ý nghĩa của hô hấp đối với cây?
3.Bài mới:
Gv: Thông báo và ghi bảng.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
Hđ 1: Thí nghiệm xác định phần lớn 1. Thí nghiệm xác định phần lớn nước 
nước vào cây đi đâu? vào cây đi đâu?
- GV cho HS nghiên cứu độc lập SGK 
trả lời 2 câu hỏi.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 12 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
? Một số HS đã dự đoán điều gì? Kết quả thí nghiệm nhóm Tuấn và Hải:
? Để chứng minh cho dự đoán đó họ đã + Mức nước ở lọ A( cây có lá) đã bị giảm 
làm gì? chứng tỏ rễ của cây đã hút một lượng 
? Thí nghiệm của nhóm Dũng và Tú đã nước, cán cân lệch về phía đĩa có lọ B( 
chứng minh được điều nào của dự đoán, cây không lá) chứng tỏ chính lượng nước 
còn nội dung nào chưa chứng minh do rễ cây hút lên đã được thoát ra ngoài 
được? và thoát qua lá.
? Thí nghiệm của nhóm Tuấn, Hải chứng + Mức nước ở lọ B( cây không lá) gần 
minh được nội dung nào? Giải thích? như giữ nguyên chứng tỏ cây không lá 
- HS đọc mục thông tin SGK trả lời không hút nước và cũng không có hiện 
câu hỏi của giáo viên. tượng thoát hơi nước qua lá, kết quả là 
- Sau khi đã thảo luận xong GV hỏi: lượng nước ở lọ B nặng hơn đĩa cân ở lọ 
? Sự lựa chọn nào là đúng? A.
- GV chốt lại đáp án đúng Kết quả thí nghiệm nhóm Dũng và Tú:
- GV yêu cầu HS quan sát hình 24.3 Mới chỉ chứng minh được ở cây có lá đã 
SGK trang 81 chú ý chiều mũi tên màu có hiện tượng thoát hơi nước, cây không 
đỏ để biết con đường mà nước thoát ra lá không có hiện tượng đó. Nhưng thí 
ngoài qua lá. nghiệm chưa chứng minh được lượng 
 nước thoát ra là do rễ hút lên bởi vì trong 
 hiện tượng hô hấp cây cũng thải ra hơi 
 nước.
 Kết luận:
 Phần lớn nước do rễ hút và cây được thải 
 ra ngoài bằng sự thoát hơi nước qua lá.
Hđ 2: Ý nghĩa của sự thoát hơi nước. 2. Ý nghĩa của sự thoát hơi nước.
- GV cho HS đọc SGK trả lời câu hỏi:
? Vì sao sự thoát hơi nước qua lá có ý 
nghĩa rất quan trọng đối với đời sống 
của cây?
- HS hoạt động độc lập đọc thông tin 
SGK để trả lời câu hỏi của GV.
- HS trình bày ý kiến và HS khác bổ + Tạo sức hút để vận chuyển nước và 
sung. muối khoáng từ rễ lên lá.
- GV tổng kết lại ý kiến của HS, cho HS + Làm dịu mát cho lá trong những ngày 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 13 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
rút ra kết luận. nắng nóng và nhiệt độ cao.
HĐ3. Những yếu tố bên ngoài ảnh 3. Những yếu tố bên ngoài ảnh hưởng 
hưởng đến quá trình thoát hơi nước của đến quá trình thoát hơi nước của cây.
cây.
- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, trả 
lời 2 câu hỏi SGK trang 82:
- HS đọc thông tin mục SGK liên hệ 
thực tế trong đời sống sản xuất và trả lời 
2 câu hỏi mục  SGK trang 82.
- GV gợi ý HS sử dụng kết luận ở hoạt 
động 2 và những câu hỏi :
? Khi nào lá cây thoát hơi nước nhiều?
? Nếu cây thiếu nước sẽ xảy ra hiện Kết luận: Các điều kiện bên ngoài như: 
tượng gì? ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, không khí ảnh 
? Qua bài học em hiểu được những gì? hưởng đến sự thoát hơi nước của lá.
Gv: kết luận. 
4) Luyện tập, cũng cố:
- HS trả lời câu hỏi 1, 2 SGK trang 82.
- GV gợi ý cho HS trả lời câu hỏi 3
5) Hướng dẫn về nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục: “Em có biết”.
- Chuẩn bị đoạn xương rồng có gai, củ dong, củ hành, cành mây, tranh ảnh lá biến 
dạng khác.
- Kẻ sẵn bảng SGK trang 85 vào vở.
 Nội dung Tiết 5 Ngày giảng:01/12/2020
 Bài 25: Thực hành: BIẾN DẠNG CỦA LÁ
I. Đồ dùng dạy học:
- GV: Mẫu cây mây, cây đậu Hà Lan, cây hành còn lá xanh, củ dong ta, cành xương 
rồng.
Tranh cây nắp ấm, cây bèo đất.
Sưu tầm các mẫu cây ép khô (nếu có)
- HS: Sưu tầm mẫu theo nhóm đã phân công
II/ Tiến trình dạy học:
1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, nề nếp, vở bài tập, mẫu vật đưa đến lớp.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 14 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
2.Kiểm tra bài cũ: 
? Nêu thí nghiệm chứng minh qua trình thoát hơi nước qua lá?
? Sự thoát hơi nước qua lá có ý nghĩa gì đối với đời sống của cây?
? Những điều kiện bên ngòai nào ảnh hưởng đến quá trình thoát hơi nước của lá?
3. Bài mới:GV treo tranh cây nắp ấm giới thiệu lá của cây cho HS so sánh với một lá 
bình thường để suy ra lá biến dạng nhằm thực hiện chức năng khác.
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
Hđ 1. Các loại lá biến dạng. 1. Các loại lá biến dạng.
- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm quan sát 
mẫu vật và trả lời câu hỏi SGK trang 83.
- GV phân công nội dung hoạt động nhóm: 
Nhóm 1 quan sát cây xương rồng, nhóm 2 
quan sát cây đậu hà lan và cành mây, nhóm 3 
quan sát củ dong ta, nhóm 4 quan sát củ hành, 
cả lớp cùng quan sát cây nắp ấm trả lời câu 
hỏi: - Lá có dạng gai nhọn
? Lá cây xương rồng có đặc điểm gì? - Lá có dạng tua cuốn( đậu Hà 
? Một số lá chét của cây đậu Hà Lan và lá ở Lan) hoặc có dạng tay móc( cây 
ngọn cây mây có gì khác với lá bình thường? mây).
? Tìm những vảy nhỏ có trên thân rễ, hãy mô - Lá phủ trên thân rễ, có dạng vảy 
tả hình dạng và màu sắc của chúng? mỏng, màu nâu nhạt.
? Phần phình to của củ hành là do bộ phận 
nào của lá biến thành? - Củ hành có bẹ lá phình to thành 
?Lá của cây nắp ấm và cây bèo đất có đặc vảy dày, màu trắng.
điểm gì đặc biệt? - Lá cây bèo đất có rất nhiều lông 
- HS hoạt động nhóm cùng quan sát mẫu kết tuyến tiết chất dính thu hút và có 
hợp với các hình 25.1SGK trang 84: thể tiêu hoá ruồi. Có chức năng 
- GV yêu cầu HS đọc mục “Em có biết” để bắt và tiêu hoá ruồi.
biết thêm 1 loại lá biến dạng nữa (lá của cây 
hạt bí). 2. Biến dạng của lá có ý nghĩa 
HĐ2. Biến dạng của lá có ý nghĩa gì? gì? 
- GV yêu cầu HS xem lại bảng ở hoạt động 1, 
nêu ý nghĩa biến dạng của lá?
-HS nhận xét đặc điểm hình thái của từng loại - Lá của một số loại cây biến đổi 
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 15 Trường THCS Sơn Tiến Giáo án Sinh học 6
lá biến dạng trên cơ sở đó nêu tác dụng của hình thái thích hợp với chức năng 
các đặc điểm đó đối với đời sống của cây. ở những điều kiện sống khác 
? Nhận xét gì về đặc điểm hình thái của các lá nhau.
biến dạng so với lá thường? - Lá biến thành gai giảm diện tích 
? Vì sao xương rồng có thể sống ở nơi thiếu để giảm sự thoát hơi nước nên 
nước, khô hạn? thích nghi với môi trường khô 
? Những lá chét ở cây đậu Hà Lan biến đổi hạn, thiếu nước.
như vậy có chức năng gì? - Lá biến thành tua cuốn: Giúp 
? Những vảy trên củ dong ta có chức năng gì cây leo lên.
đối với các chồi của thân rễ? - Lá biến thành vảy: Che chở, bảo 
? Lá biến đổi như vậy nhằm thực hiện chức vệ chồi của thân rễ.
năng gì? - Lá phình to: Chứa chất dự trữ 
? Những đặc điểm biến dạng đó có tác dụng gì - Lá cây nắp ấm: Gân lá phát triển 
đối với cây? thành cái bình có nắp đậy, thành 
- Đại diện 1 HS trình bày, các HS khác nhận bình có tuyến tiết chất dịch thu 
xét, bổ sung. hút và tiêu hoá được sâu bọ.
4) Luyện tập, cũng cố:
- HS trả lời câu hỏi 1, 2 SGK.
- Yêu cầu HS vẽ bản đồ tư duy khái quát kiến thức bài học.
5) Hướng dẫn về nhà:
- Tìm hiểu ở địa phương hay qua các tài liệu về lá biến dạng.
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
 Họ và tên Giáo Viên: Trần Mạnh Hùng Năm học 2020 - 2021 16