Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Chủ đề: Văn bản hành chính

Bài 20 - Chủ đề văn bản hành chính (3T)
 ( Văn bản tường trình, Văn bản thông báo)
I. NHẬN BIẾT ĐẶC TRƯNG VĂN BẢN
1. Đặc điểm cơ bản của các văn bản hành chính
a) Điền thông tin vào bảng sau cho hợp lí
TT
Các loại văn bản
 hành chính
Nội dung - Mục đích
Cấu trúc
Ngôn ngữ
1
Đơn từ
2
Đề nghị/kiến nghị
Tường trình
4
Trình báo
5
Thông báo
b) Văn bản nào có tính cấp thiết cao nhất, vì sao ?
c) Vì sao các văn bản này cùng được xếp chung vào nhóm “ Văn bản hành chính” ?
d) Chỉ ra nét khác biệt về ngôn ngữ giữa văn bản hành chính với văn bản nghệ thuật ? Có thể sử dụng yếu tố biểu cảm và miêu tả trong văn bản hành chính không, vì sao ?
2. Xác định các đặc điểm cơ bản của văn bản Tường trình, văn bản Thông báo ?
a) Chỉ ra nét khác biệt giữa văn bản Tường trình với văn bản Thông báo, phân tích yếu tố dẫn đến sự khác biệt ấy.
b) Văn bản Tường trình và văn bản Thông báo có cần độ chính xác, chân thật không ? Điều đó có ý nghĩa như thế nào đối với văn bản hành chính ?
c) Nếu tường trình và thông báo không chính xác sẽ gây ra hậu quả như thế nào ?
II. CÁCH THỨC THỰC HIỆN
1.Dùng văn bản nào cho phù hợp với tình huống sau đây ? ( đánh dấu + vào ô lựa chọn)
TT
Tình huống
Tường trình
Thông báo
1
Nhóm trong lớp tự đi tham quan và một số bạn bị thương nhẹ do sự cố giao thông
2
Nhà trường tổ chức Hoạt động ngoại khóa văn học cho HS khối 8
3
 Gặp một cuộc truy sát nguy hiểm trên đường đến trường
4
Trang Web của nhà trường vì kẻ gian đột nhập làm sai lệch thông tin ( ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự nhà trường)
5
Điều hòa trong lớp học không chắc chắn có nguy cơ rơi.
6
Nhà trường cần thông tin tới HS toàn trường về hoạt động của một tổ chức phản động ( nhằm vào HS)
7
Bản thân em đã tham gia một cuộc cãi vã với các bạn trong trường ( gây mất trật tự, an ninh nhà trường)
8
Lớp em có giờ thí nghiệm hóa, sau giờ học bị thiếu một dụng cụ thí nghiệm ( quý, hiếm)
a)Tình huống nào không thể dùng văn bản Tường trình và văn bản Thông báo, vì sao ?
b) Em hãy kể một số tình huống trong cuộc sống mà em đã gặp, nhưng em không biết phải phải tạo lập văn bản loại nào để xử lí. Nguyên nhân nào khiến em lúng túng ?
2. Tạo lập văn bản Tường trình và văn bản Thông báo theo quy trình nào ?
a) Sắp xếp các yếu tố sau để đảm bảo đúng cấu trúc, trình tự một văn bản tường trình.
(1)Tiêu ngữ
(2)Quốc hiệu
(3)Người tiếp nhận... 
(4) Địa điểm, thời gian xảy ra sự việc.
(5)Nguyên nhân sự việc.
(6)Những người có liên quan đến sự việc.
(7)Trình tự, diễn biến sự việc.
(8)Trách nhiệm của người viết trong trường hợp sự việc đó gây ra hậu quả.
(9)Những đề nghị cụ thể (nếu có).
(10)Lời cam đoan (nếu cần); chữ kí và họ tên của người làm tường trình.
(11)Mức độ thiệt hại (nếu có).
b) Điền thông tin thể hiện cấu trúc văn bản Thông báo
TT
Bố cục chính
Nội dung 
1
Phần mở đầu
2
Phần nội dung
3
Phần kết thúc
c) Đọc thông báo sau và trả lời câu hỏi 
THÔNG BÁO VỀ HOẠT ĐỘNG TỔ CHỨC TUYÊN TRUYỀN VỀ NẠN SĂN BẮN TRÁI PHÉP VÀ BUÔN BÁN ĐỘNG VẬT HOANG DÃ
Nhằm cung cấp sinh viên một số thông tin về các hành vi vi phạm liên quan đến động vật hoang dã gây nguy cơ tuyệt chủng và hướng dẫn cách thức thông báo vi phạm đến cơ quan có thẩm quyền, Ban Chấp hành Đoàn trường phối hợp với Trung tâm giáo dục thiên nhiên (trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam) tổ chức hoạt động truyền thông bảo vệ động vật hoang dã với nội dung như sau:
1. Thời gian và địa điểm:
a. Hoạt động: Triển lãm bảo vệ động vật hoang dã
-        Thời gian: 8h00 đến 17h00 ngày 28 tháng 2 năm 2014
-        Địa điểm: Sảnh trệt nhà B
b. Hoạt động: Tổ chức buổi nói chuyện chuyên đề về tình trạng tiêu thụ động vật hoang dã tại Việt Nam
-        Thời gian: 17h30 đến 20h30 ngày 28 tháng 2 năm 2014
-        Địa điểm: Phòng C411
2. Đối tượng tham gia: Sinh viên và cán bộ Nhà trường quan tâm.
3. Nội dung:
-      Trưng bày các bảng thông tin về tình trạng săn bắt, nuôi nhốt và các mối đe dọa đến các loài động vật hoang dã của Việt Nam.
-      Chiếu phim ngắn tuyên truyền bảo vệ động vật hoang dã.
-      Thảo luận giao lưu về chủ đề buôn bán động vật hoang dã ở Việt Nam.
4. Tổ chức thực hiện:
Để hoạt động diễn ra thành công, Ban Chấp hành Đoàn trường đề nghị Ban Chấp hành Đoàn các Khoa:
-      Thông báo rộng rãi cho Đoàn viên, thanh niên biết và cùng tham gia.
-      Huy động đoàn viên, thanh niên tham gia buổi nói chuyện chuyên đề ít nhất 20 sinh viên/khoa 
Lưu ý: Sinh viên tham gia xuyêt suốt chương trình sẽ được Đoàn trường ghi nhận tham gia hoạt động (cộng điểm rèn luyện).
Ban Chấp hành Đoàn trường đề nghị các cơ sở Đoàn tuyên truyền rộng rãi đến các đoàn viên, sinh viên của đơn vị tích cực tham gia.
BAN CHẤP HÀNH ĐOÀN TRƯỜNG X
 Bí thư ( đã ký)
i) Xác định cá nhân, đoàn thể ra thông báo ?
ii)Viết thông báo cho ai ?
iii)Nội dung chính của thông báo là gì ?
iiii)Xác định hình thức thông báo ?
III. TẠO LẬP VĂN BẢN
1.Em hãy nêu 2 tình huống phải viết bản Tường trình, 2 tình huống phải viết bản Thông báo 
( không lặp lại các tình huống đã có ở các phần trên và trong SGK)
2. Đọc kỹ tình huống sau và thực hiện yêu cầu: 
Em cùng nhóm bạn đi học thêm về rất muộn đã nhìn thấy kẻ gian đang cạy trụ ATM của ngân hàng nhưng hình ảnh của em lại lọt vào camera an ninh vì thế em là người có liên đới phải làm việc với công an. 
 Hãy viết bản tường trình sự việc trên.
3. Ra Văn bản Thông báo về Kế hoạch dã ngoại của Đoàn phường ( nơi em cư trú)
PHẦN -HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN
I. NHẬN BIẾT ĐẶC TRƯNG VĂN BẢN
1. Đặc điểm cơ bản của các văn bản hành chính
a) Điền thông tin vào bảng 
TT
Các loại văn bản
 hành chính
Nội dung - Mục đích
Cấu trúc
Ngôn ngữ
1
Đơn từ
Trình bày nguyện vọng cá nhân để cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết
Theo mẫu
-Trang trọng , trong sáng
- Nghĩa rõ ràng.
( không sử dụng biện pháp tu từ)
2
Đề nghị/kiến nghị
Mục đích trình bày các ý kiến giải pháp do cá nhân/ tập thể đề xuất để cá nhân /tổ chức có thẩm quyền nghiên cứu giải quyết.
Tường trình
Nhằm trình bày khách quan, chính xác sự việc đã xảy ra để người có trách nhiệm giải quyết nắm được bản chất sự việc để đánh giá và có phương hướng xử lý đúng đắn.
4
Trình báo
Trình báo cơ quan Công an về một sự việc nào đó diễn ra không như mong muốn, thỏa thuận cần có sự can thiệp phân giải, giải quyết của công an để bảo vệ quyền lợi cho cá nhân/ tập thể.
5
Thông báo
Truyền đạt thông tin cụ thể từ phía cơ quan, đoàn thể, người tổ chức cho những người dưới quyền, thành viên được biết để thực hiện hay tham gia.
b) Văn bản có tính cấp thiết cao: Trình báo, vì cần có sự can thiệp của cơ quan pháp luận để bảo vệ công dân về tín mạng hoặc tài sản.
c) Được xếp chung vào nhóm “ Văn bản hành chính” vì các văn bản này có nét tương đồng về nội dung, mục đích và hình thức.( gửi tới cá nhân, cơ quan có thẩm quyền xem xét, thực hiện theo mẫu)
d) - Ngôn ngữ : Trang trọng , trong sáng, nghĩa rõ ràng, không sử dụng biện pháp tu từ..
 - Ngôn ngữ của văn bản nghệ thuật có nhiều lớp nghĩa, sử dụng biện pháp tu từ mang dấu ấn cá nhân đậm nét.
- Văn bản hành chính có sử yếu tố miêu tả nhưng phải khách quan, không dùng các biện pháp nghệ thuật. Có thể sử dụng yếu tố biểu cảm nhưng ít và cận thận trọng để không làm mất tính khách quan của vấn đề.
2. Đặc điểm của văn bản Tường trình, văn bản Thông báo 
a) HS tự làm ( căn cứ đáp án bảng ở câu hỏi 1)
b) Văn bản Tường trình và văn bản Thông báo có cần độ chính xác, chân thật.
- Bởi với văn bản Tường trình là căn cứ đẻ người có trách nhiệm giải quyết nắm được bản chất sự việc để đánh giá và có phương hướng xử lý đúng đắn.
- Bởi với văn bản Thông báo để người tham gia có thông tin chính xác để quyết định tham gia và thực hiện để hoạt động đạt hiệu quả. tránh lãng phí và mất tín nhiệm của một cơ quan, tổ chức.
c) Nếu tường trình và thông báo không chính xác sẽ gây ra hậu quả:
- Với văn bản Tường trình: người có trách nhiệm giải quyết không nắm được bản chất sự việc nên không có đánh giá và phương hướng xử lý đúng đắn. Người tường trình sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
- Với văn bản Thông báo Lãng phí và mất tín nhiệm của một cơ quan, tổ chức.
II. CÁCH THỨC THỰC HIỆN
1.Dùng văn bản nào cho phù hợp với tình huống sau đây ? ( đánh dấu + vào ô lựa chọn)
TT
Tình huống
Tường trình
Thông báo
1
Nhóm trong lớp tự đi tham quan và một số bạn bị thương nhẹ do sự cố giao thông
+
2
Nhà trường tổ chức Hoạt động ngoại khóa văn học cho HS khối 8
+
3
 Gặp một cuộc truy sát nguy hiểm trên đường đến trường
4
Trang Web của nhà trường vì kẻ gian đột nhập làm sai lệch thông tin ( ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự nhà trường)
5
Điều hòa trong lớp học không chắc chắn, có nguy cơ bị rơi.
+
6
Nhà trường cần thông tin tới HS toàn trường về hoạt động của một tổ chức phản động ( nhằm vào HS)
+
7
Bản thân em đã tham gia một cuộc cãi vã với các bạn trong trường ( gây mất trật tự, an ninh nhà trường)
+
8
Lớp em có giờ thí nghiệm hóa, sau giờ học bị thiếu một dụng cụ thí nghiệm ( quý, hiếm)
+
a)-Tình huống không thể dùng văn bản Tường trình và văn bản Thông báo: Tình huống 3, 4,
 - Vì đó là tình huống nghiêm trọng cần có sự can thiệp, xử lý của cơ quan pháp luật.
b) HS tự làm.
2. Quy trình tạo lập văn bản
a) Sắp trình tự một văn bản tường trình: 2,1,3,4,6,7,5,11,8,9,10.
b) Điền thông tin thể hiện cấu trúc văn bản Thông báo
TT
Bố cục chính
Nội dung 
1
Phần mở đầu
Theo đúng những quy định về thủ tục hành chính : quốc huy, quốc hiệu, tên văn bản, ngày tháng, địa điểm 
2
Phần nội dung
Ghi cụ thể, chính xác những điều cần thông báo cho người nhận biết. Ví dụ địa điểm, thời gian, nội dung cần thực hiện
3
Phần kết thúc
Theo đúng những quy định về thủ tục hành chính : họ tên, chức vụ người gửi thông báo...
c) 
i)Người ra thông báo: Ban Chấp hành Đoàn trường phối hợp với Trung tâm giáo dục thiên nhiên (trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam
ii)Viết thông báo cho: Ban Chấp hành Đoàn các Khoa thuộc trường ĐH X.
iii)Nội dung chính của thông báo: tham gia buổi nói chuyện chuyên đề về tình trạng tiêu thụ động vật hoang dã tại Việt Nam
iiii)Xác định hình thức thông báo: Văn bản.
III. TẠO LẬP VĂN BẢN
1.HS tự làm
2. HS bám sát cấu trúc của câu hỏi 2 - Trình tự văn bản tường trình ( phần II) để tạo lập văn bản.
3. Ra Văn bản Thông báo về Kế hoạch dã ngoại của Đoàn phường ( nơi em cư trú)
HS dựa vào gợi ý sau để tạo lập văn bản.
Quốc hiệu
THÔNG BÁO VỀ KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG DÃ NGOẠI CỦA PHƯỜNG X
 Ngày ...... tháng ..... năm 2018
 Sau kì nghỉ hè, Đoàn Phường X quyết định tổ chức một buổi đi tham quan học tập ngoại khóa cho các em HS đã tham gia sinh hoạt hè tại phường, nội dung cụ thể như sau :
+ Địa điểm tham quan : 
+ Giá tiền : 
- Dịch vụ :
+ Xe du lịch của công ty :
+ Vui chơi cùng hướng dẫn viên trên đường đi tham quan
+ 2 bữa ăn: 
+ Vui chơi tại: Dừng mua quà lưu niệm tại: 
- Thời gian :
+ Các em có mặc tại trụ sở phường lúc: ; Xe sẽ khởi hành lúc:
+ Trang phục:
+ Kết thúc chuyến tham quan vào lúc 5g chiều cùng ngày
LƯU Ý :
+ Các em không đem theo trang sức đắt tiền.
+ Đem theo vật dụng cá nhân và thêm một bộ đồ để thay.
+ Tuyệt đối các em không xin tiền ba mẹ mà đi chơi riêng. 
+ Các em gặp Đ/c Phó Bí thư đoàn phường để hoàn tất các thủ tục cần thiết.
 ĐOÀN PHƯỜNG X
 Bí thư (đã ký)