Giáo án Ngữ văn 11 - Văn bản "Từ ấy"

g đọc phù hợp
GV đặt câu hỏi: Trình bày cảm nhận ban đầu của em khi đọc bài thơ “Từ ấy”
GV hỏi: Em hãy xác định thể thơ, bố cục và đặt đề mục cho từng đoạn?
HS suy nghĩ và trả lời
GV và Hs chốt lại bố cục bài thơ để cùng phân tích, tìm hiểu
Tiểu dẫn
Tác giả
- Tố Hữu ( 1920-2002) tê khai sinh là Nguyễn Kim Thành, quê ở Thừa Thiên- Huế, học trường quốc học
- 1938 được kết nạp vào Đảng Cộng sản, trở thành nhà thơ cộng sản trẻ tuổi.
- Tố Hữu đến với thơ và Cách mạng cùng một lúc, con đường thơ của ông gắn liền và song hành với các chặng đường Cách mạng (từ năm 1937 đến Cách mạng tháng Tám thành công và khi đất nước đi lên xây dựng CNXH)
- Tố Hữu là nhà thơ của lí tưởng cộng sản, là tác giả cúa các tập thơ: Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn,..
=> ông được xem là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam thể kỷ XX
Tác phẩm
- Tập thơ “Từ ấy” ( 1937- 1946) là tập thơ đầu tay. Gồm 71 bài thơ chia làm 3 phần:
+ Máu lửa: gồm những bài thơ sáng tác trong thời kỳ mặt trận dân chủ (Từ ấy, Tiếng hát sông Hương, Lão đầy tớ)
+ Xiềng xích: Là những bài thơ sáng tác trong thời gian Tố Hữu bị giam giữ tại các nhà tù của thực dân Pháp (Tâm tư trong tù, Trăn trối)
+ Giải phóng: Gồm những bài thơ được sáng tác từ khi Tố Hữu vượt ngục cho tới thắng lợi cuộc cách mạng Tháng 8-1945 (Hồ Chí Minh, Huế tháng tám)
- Vị trí bài thơ: Nằm trong phần I “Máu lửa” 
- Hoàn cảnh sáng tác: Ngày Tố Hữu được kết nạp Đảng Cộng sản (1938). Để ghi nhận kỷ niệm đáng nhớ với những cảm xúc, suy tư sâu sắc, ông sáng tác bài thơ “Từ ấy”
- Nhan đề bài thơ:
+ “Từ ấy” là một từ để chỉ về thời gian, nhưng lại không nói rõ được thời gian cụ thể -> Từ phiếm chỉ
+ “Từ ấy” là một thời điểm lịch sử đã trực tiếp tác động đến cuộc đời nhà thơ khi được giác ngộ chủ nghĩa Mác – Lênin, một kỷ niệm sâu sắc của người thanh niên yêu nước bắt gặp lí tưởng Cách mạng.Trong buổi ban đầu ấy, những người thanh niên như Tố Hữu dù có nhiệt huyết nhưng vấn chưa tìm được đường đi trong kiếp sống nô lệ, họ bị ngột thở dưới ách thống trị của thực dân phong kiến “băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời”
+ " Từ ấy " cũng là mốc thời gian đánh dấu bước ngoặt, lối rẽ mới trong cuộc đời của nhà thơ Tố Hữu.Khi tác giả nhắc đến “Từ ấy”, như là kể về một mốc son của cuộc đời mình, mốc son ấy đã trở thành một bước ngoặt lớn trong cuộc đời của nhà thơ. Đối với ông " Từ ấy " là một thời gian rất cụ thể . " Từ ấy " _ ông đã xác định được con đường đúng đắn mà mình phải đi và cũng chính “từ đấy”, lý tưởng cách mạng đã soi sáng tâm hồn ông , đã giúp ông tìm được lối đi đúng đắn cho cuộc đời 
Đọc 
Bài thơ cần được đọc với giọng đọc vui tươi, phấn khởi, hào hứng, thể hiện tâm trạng sung sướng, hạnh phúc của một người thanh niên trẻ tuổi lần đầu tiên đến với lí tưởng CM
Thể thơ và bố cục
- Thể thơ: bảy chữ
- Bố cục 3 phần:
+ Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê khi gặp lí tưởng của Đảng, CM
+ Khổ 2: Nhận thức mới về lẽ sống
+ Khổ 3: Sự chuyển biến trong tình cảm
HOẠT ĐỘNG 3: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tìm hiểu khổ 1
GV dẫn dắt: Nếu các nhà thơ mới đương thời mơ ước có được một niềm vui bằng những hình ảnh trừu tượng: 
“Tôi muốn hóa một con chim để cùng gió
 Bay lên cao mơn trớn sợi mây hồng
 Muốn uống vào trong buồng phổi vô cùng
 Tất cả ánh sáng dưới gầm trời lồng lộng” 
thì Tố Hữu lại diễn tả niềm vui đến với lí tưởng bằng những hình ảnh thực, cụ thể: “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ rộn tiếng chim”.
GV đặt câu hỏi: Em hãy chỉ ra những hình ảnh, từ ngữ và đặc điểm của chúng trong hai câu đầu?
Gv bình giảng: Trước đây, người thanh niên như đang loay hoay trong bóng tối, không ngừng nghỉ tìm tòi một đường đi như thế nào:
“Đâu những ngày xưa, tối nhớ tôi
Bâng khuâng đi kiếm lẽ yêu đời
Vẩn vơ theo mãi dòng quanh quẩn
Muốn thoát, than ôi, bước chẳng rời
(Nhớ đồng)
GV hỏi: Cảm xúc của nhà thơ trong hai câu đầu khổ 1 như thế nào?
GV phát vấn: Hai câu trên tả niềm vui, say mê, nồng nhiệt. Hai câu dưới tiếp tục miêu tả tâm trạng, tâm hồn sau khi đã tiếp nhận lí tưởng ấy. 
Em hãy chỉ ra những hình ảnh, từ ngữ và tác dụng của biện pháp nghệ thuậttrong hai câu sau?
GV bình giảng: Đối với Tố Hữu, lí tưởng cách mạng không chỉ khơi dậy một sức sống mới mà còn mang lại một cảm hứng sáng tạo mới cho hồn thơ. Đó là nhà thơ say mê ca ngợi nhân dân, ca ngợi đất nước, say mê hoạt động cống hiến cho cách mạng. Như vậy, khổ thơ mở đầu bài thơ diễn tả niềm vui, niềm say mê và hạnh phúc tràn ngập trong tâm hồn nhà thơ từ khi được giác ngộ lí tưởng cách mạng, được kết nạp vào Đảng Cộng Sản. Những câu thơ trên được viết bằng cảm xúc dạt dào diễn tả tâm trạng, tâm hồn bằng những hình ảnh cụ thể và sinh động đã tạo được một ấ tượng độc đáo, mới lạ so với thơ ca cách mạng đương thời và trước đó. Xong cái hấp dẫn lớn nhất trong thơ Tố Hữu là con người chân thành, tâm hồn trong trẻo, nồng nhiệt đã tìm được một cách diễn đạt rất phù hợp.
Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê khi gặp lí tưởng của Đảng, Cách mạng
a. Hai câu đầu
- Cụm từ “Từ ấy” được nhắc lại ngay đầu khổ thơ 1 để nhấn mạnh mốc thời gian quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ. Đó là khi Tố Hữu- nhà thơ trẻ 18 tuổi đang hoạt động rất tích cực trong ĐTNCS Huế. Được giác ngộ lý tưởng cộng sản, Tố Hữu vô cùng vui sướng, ông đã hoạt động cách mạng một cách say mê và sau một năm ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Tức là được đứng vào hàng ngũ danh dự của những con người tiên phong. Đánh dấu một bước ngoặt đầu tiên và quan trọng nhất trong cuộc đời ông.
- “nắng hạ” chỉ ánh nắng sáng mạnh mẽ, chói rực khác hẳn với ba mùa còn lại trong năm. Đây là hình ảnh ẩn dụ chỉ ánh sáng của Đảng chiếu rọi sáng rực, chói lọi, ấm áp. Cụm từ “bừng nắng hạ” là biểu tượng cho cảm xúc của bài thơ. “Bừng nắng hạ” là bừng lên vui sướng hân hoan, bừng lên niềm hạnh phúc, bừng lên một chân lý tỏa sáng cho cuộc đời của mình.
- “Mặt trời chân lí”: hình ảnh ẩn dụ mới lạ, hấp dẫn càng nhấn mạnh rõ ràng hơn ý thức sấu sắc của nhà thơ khi được giác ngộ lí tưởng Cộng sản , nhà thơ coi lí tưởng cộng sản cần thiết như mặt trời, đúng đắn như chân lí.
- Những từ ngữ được sử dụng giàu sức gợi ở đây là từ “bừng” và từ “chói”. Từ “bừng” chỉ ánh sáng phát ra đột ngột, từ “chói” chỉ ánh sáng xuyên mạnh. 
- “Chói qua tim”: ánh sáng chiếu thẳng, mạnh mẽ, ánh nắng tỏa sáng rực rỡ, chói chang bắt nguồn từ mặt trời chân lí- lí tưởng Cách mạng soi sáng trong lòng tác giả. “Chói qua tim” chính là nơi kết tụ của tình cảm, là nơi kết hợp hài hòa giữa tâm lí và ý thức trí tuệ chỉ thực sự hành động đúng khi có lí tưởng Cách mạng.
=> Hai câu thơ đầu khổ 1 là niềm say mê náo nức của nhà thơ khi đón nhận lí tưởng Cách mạng
Tố Hữu đã khẳng định lí tưởng cộng sản như một nguồn ánh sáng mới, làm bừng sáng lên tâm hồn, mở ra trong tâm hồn nhà thơ một chân trời mới của nhận thức, của tư tưởng.. Tác giả gọi chân lí cách mạng là mặt trời chân lí bởi Đảng là một nguồn ánh sáng kì diệu, tỏa ra từ những tư tưởng đúng đắn, hợp với lẽ phải. Nó báo hiệu những điều tốt lành cho cuộc sống. Cách gọi ấy thể hiện thái độ thành kính của nhà thơ đối với cách mạng. 
b. Hai câu thơ sau
- “Vườn hoa lá, Rộn tiếng chim”: là hình ảnh ẩn dụ biểu tượng cho tâm hồn, một tâm hồn tràn đầy niềm say mê, hứng khởi, một tâm hồn tràn đầy tình yêu với nhân dân với đời, với CM
- Nghệ thuật so sánh trực tiếp: Hồn tôi- vườn hoa lá” kết hợp với các từ ngữ giàu sức biểu cảm “đậm”, “rất” nhấn mạnh niềm vui sướng đã hóa thành âm thanh, thành sắc lá, hoa tươi rực rỡ, thành hương thơm lan tỏa ngọt ngào. Nhà thơ so sánh hồn tôi như vườn hoa lá, một cách so sánh lấy hình ảnh cụ thể để chỉ một khái niệm trừu tượng. Để từ đó bạn đọc chúng ta có thể cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ khi đến với cách mạng
=> Hai câu thơ sau là sự cụ thể hóa ý nghĩa, tác động của ánh sáng, lí tưởng Cách mạng. Nó là vẻ đẹp, sức sống mới của tâm hồn và hồn thơ Tố Hữu
Tiểu kết: Khổ thơ 1 miêu tả tình yêu, niềm say mê khi bắt gặp lí tưởng Cách mạng. Tất cả nhứng hình ảnh, từ ngữ dùng trong khổ 1 đều rất mới mẻ, tươi trẻ nhưng đều là hình ảnh ẩn dụ- so sánh đã giúp nhà thơ diễn tả thành công cảm xúc sung sướng hạnh phúc và niềm biết ơn vô hạn về lí tưởng của Đảng.
Tìm hiểu khổ 2
GV dẫn: Lí tưởng cộng sản đã mở ra một thế giới mới với chân trời hồng trải rộng làm cho người thanh niên yêu nước thay đổi trong nhận thức về lẽ sống. Vậy sự thay đổi nhận thức đó như thế nào, ta hãy cùng nhau đi vào tìm hiểu khổ 2 của bài thơ.
Gv yêu cầu HS đọc diễn cảm khổ 2 để trả lời các câu hỏi sau:
1.Tìm và phân tích những từ ngữ, biện pháp nghệ thuật trong khổ 2 để thấy sự gắn bó hài hoà giữa “cái tôi” cá nhân và “cái ta” chung của mọi người.
GV bình giảng: Nhà thơ đã tiếp thu tư tưởng của C.Mac trong bài thơ “Đường của ta đi”:
“ Vì lẽ sống, hi sinh cho cuộc sống- Đời, với Mác, là tình cao nghĩa rộng
2.Khi được ánh sáng của lí tưởng soi rọi, nhà thơ đã có những nhận thức mới về lẽ sống như thế nào? Quan niệm sống đó có gì khác với quan niệm của tầng lớp trí thức tiểu tư sản đương thời? ( Xuân Diệu, Huy Cận, Hàn Mặc Tử, Thế Lữ)
GV bình giảng: Thơ Tố Hữu luôn tràn đầy cảm hứng lãng mạn khi hướng người đọc tới tương lai tươi sáng, khơi gợi niềm vui, lòng tin tưởng, niềm say mê với con đường cách mạng, ca ngời nghĩa tình cách mạng, con người cách mạng. Khuynh hướng cảm hứng ấy càng có tác động mãnh mẽ tới tâm hồn, tình cảm con người khi thể hiện bằng giọng điệu tâm tình, ngọt ngào tha thiết. Giọng điệu đặc biệt này không chỉ thừa hưởng từ điệu hồn của con người xứ Huế mà còn xuất phát từ quan niệm của Tố Hữu về thơ: Thơ là chuyện đồng điệu, là tiếng nói của 1 con người đến với những người nào có có sự cảm thông trong thơ Tố Hữu, sự cảm thông thường xuất hiện trong những tâm tình, nhắn nhủ, ngọt ngào, thương mến: 
“Con người muốn sống con ơi
Phải yêu đồng chi yêu người anh em”
Các nhà thơ cùng thời bị bế tắc, quảnh quanh thì tìm đến những thứ hư vô.Hoài Thanh viết: “Đời chúng ta nằm trong vòng chữ Tôi. Mất bề rộng ta đi tìm bề sâu. Nhưng càng đi sâu càng lạnh. Ta thoát lên tiên cùng Thế Lữ, ta phiêu lưu trong trường tình cùng Lưu Trọng Lư, ta điên cuồng với Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, ta đắm say cùng Xuân Diệu. Nhưng động tiên đã khép, tình yêu không bền, điên cuồng rồi tỉnh, say đắm vẫn bơ vơ. Ta ngẩn ngơ buồn trở về hồn ta cùng Huy cận. Cả trời thực, trời mộng vẫn neo neo theo hồn ta.” (trích “Một thời đại trong thi ca”)
Khổ 2: Nhận thức mới về lẽ sống của tác giả
Khi giác ngộ lí tưởng Tố Hữu đã khẳng định quan niệm mới về lẽ sống. Đó là sự gắn bó hài hòa giữa “cái tôi” cá nhân và “cái ta” chung của mọi người:
- Động từ “buộc” thể hiện một ý thức tự nguyện và quyết tâm cao độ của Tố Hữu muốn vượt qua giới hạn của cái tôi cá nhân để sống chan hòa với mọi người. “Buộc” còn có nghĩa là tự mình phải có trách nhiệm gắn bó với cộng đồng. Mọi người ở đây là những người lao khổ, những con người cùng chung giai cấp vô sản.
- Từ “trang trải” là đông cảm, thấu hiểu, chan hòa, nồng thắm, nó khiến ta liên tưởng tới tâm hồn của nhà thơ đang trải rộng với cuộc đời: tạo ra khả năng đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng con người cụ thể
- “Trăm nơi”: phép hoán dụ chỉ mọi người sống ở trăm mọi nơi
- “Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời” là tác giả nói đến tinh thần đoàn kết. “Khối đời” là hình ảnh ẩn dụ chỉ một khối người đông đảo cùng chung một cảnh ngộ, cùng chung một lí tưởng, đoàn kết với nhau, gắn bó chặt chẽ với nhau, cùng phấn đấu vì một mục đích chung: đấu tranh giành lại quyền sống và quyền độc lập dân tộc.
+ “lòng tôi, hồn tôi, hồn khổ”: gắn bó sâu sắc trong tận sâu thẳm tâm hồn chứ không phải là sự gắn bó bề ngoài
- Điệp cấu trúc “để” nhấn mạnh sự tự nguyện gắn bó của nhà thơ 
+ cái “tôi” cá nhân của nhà thơ hoà với cái ta chung của đời sống nhân dân, xã hội, với mọi người, với những tâm hồn nghèo khổ, khốn khổ trong cuộc đấu tranh vì tự do.
- Lẽ sống mới ở đây là nhận thức mối quan hệ cá nhân, bản thân cái “tôi” của nhà thơ với mọi người, với nhân dân, quần chúng. Đó là quan hệ đòan kết gắn bó thân thiết, chặt chẽ để làm nên sức mạnh trong đấu tranh cách mạng.
- Quan niệm sống này khác hẳn với lớp trí thức tiểu tư sản đương thời. Nếu tầng lớp tư sản, tiểu tư sản co mình trong ốc đảo cá nhân thì người cộng sản Tố Hữu lại đặt mình giữa dòng đời và trong môi trường rộng lớn của quần chúng lao khổ. Ở đấy, nhà thơ đã tìm thấy niềm vui và sức mạnh mới, bằng nhận thức, bằng tình cảm mến yêu, bằng sự giao cảm của những trái tim.
=>Tiểu kết: Như vậy, toàn bộ khổ thơ trên bằng lối sử dụng những từ ngữ chính xác, giàu ẩn ý nhà thơ đã khắc họa, bộc lộ sự chuyển biến sâu sắc trong ý thức, trong tình cảm của bản thân sâu khi được giác ngộ lí tưởng cộng sản, nhà thơ đã gửi gắm một cách sâu sắc về tư tưởng, tình cảm của mình. Đó là tình yêu thương con người của Tố Hữu gắn với tình cảm hữu ái giai cấp. Nó thể hiện niềm tin của tác giả vào sức mạnh đoàn kết, câu thơ trên cũng là một lời khẳng định: khi cái tôi chan hòa với cái ta, khi cá nhân hòa vào tập thể cùng lí tưởng thì sức mạnh nhân lên gấp bội. Những câu thơ cũng là biểu hiện nhận thức mới về lẽ sống chan hòa cá nhân và tập thể, giữa cái tôi và cái ta. Trong lẽ sống ấy con người tìm thấy niềm vui và sức mạnh. Sự thay đổi nhận thức ấy, nó bắt nguồn sâu xa từ sự tự giác ngộ lí tưởng cảu nhà thơ Tố Hữu.
Khổ 3: Sự chuyển biến trong tình cảm
Ở khổ thơ này, nhà thơ tiếp tục ghi nhận những chuyển biến trong nhận thức và hành động thể hiện trong quan hệ với các tầng lớp khác nhau của quần chúng lao động:
- Vạn nhà: là một tập thể lớn lao, rộng rãi, nhưng rộng hơn là toàn thể quần chúng nhân dân lao động
- Vạn kiếp phôi pha: là những người sống nghèo khổ, sa sút, vất vả, cơ cực, dãi dầu sương gió, phai tàn đi, kiếp sống vất vả, cơ cực. 
- “vạn em nhỏ” là những em bé lang thang vất vưởng nay đây mai đó
=> Nhà thơ đã gắn bó tình cảm của mình với “vạn nhà”
- Mối quan hệ gắn bó sâu sắc thể hiện qua cách xưng hô: “con”, “anh” và “em”, cho ta thấy tình hữu ái giai cấp, tình yêu thương ruột thịt. 
- Điệp cấu trúc : “là con, là em, là anh” nhấn mạnh vô cùng sâu sắc sự gắn bó ân tình của nhà thơ với nhân dân. Phải coi mình là con, là anh, là em thì mới tự nguyện vì họ mà đau, vì họ mà sống vì họ mà chiến đấu và hi sinh.
- Điệp từ “đã là” là một điểm nhấn, nó giúp tác giả thể hiện sâu sắc tình cảm gắn bó của mình với quần chúng nhân dân lao khổ. Tác giả đã xác định mình là một thành viên trong đại gia đình quần chúng lao khổ.
- “Không áo cơm, cù bất cù bơ” : " cù bất cừ bơ" là câu thành nhữ dân gian chỉ những em bé lang thang, vất vưởng, không nơi nương tựa, đói rét trong xã hội.
Nó thể hiện thái độ căm phẫn bằng một giọng điệu cứng rắn, chân tình.
=>Tố Hữu đã bày tỏ quyết tâm gắn bó máu thịt với giai cấp cần lao nghèo khổ trong xã hội. Coi giai cấp cần lao là đại gia đình của mình, là mẹ cha, là anh em ruột thịt và căm phẫn đối với sự bất công ngang trái trong xã hội để từ đó quyết tâm chiến đấu đem lại cuộc sống tự do, hạnh phúc, công bằng.
- Dấu chấm lửng ở cuối thể hiện còn nhiều người cơ cực nữa hay cao hơn đó là dân tộc nô lệ
=> Đoạn thơ đã thể hiện ý thức tự nguyện chiến đấu và hi sinh, bởi ở đây gia đình và nhân dân đất nước đã hòa vào làm một. Từ nay, việc xã hội chính là việc nhà. Hình ảnh những người dân Việt Nam những năm bị Pháp thuộc hiện lên xót thương trong lời thơ dạt dào cảm xúc thương xót của tác giả. Tác giả như ngầm lên án chế độ thực dân đàn áp và đồng thời khơi lên niềm tin mãnh liệt vào Cách Mạng vào Đảng sẽ mang lại cho đất nước một cuộc sống mới tươi đẹp, hạnh phúc, không khổ đau.
3. Tìm hiểu khổ 3
GV dẫn: Khi đã được giác ngộ lí tưởng Đảng, Tố Hữu đã có sự chuyển biến trong tình cảm như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu trong khổ thơ thứ 3
GV yêu cầu HS đọc kỹ khổ thơ thứ 3 và trả lời câu hỏi:
Sự chuyển biến trong tình cảm của nhà thơ Tố Hữu được thể hiện qua những hình ảnh, từ ngữ và biện pháp nghệ thuật như thế nào trong khổ thơ 3? 
GV bình giảng:Nếu ở khổ 2 quần chúng cách mạng còn đang là mọi người, là bao hồn khổ thì sang khổ 3 là quan hệ ruột thịt: là con, là em, là anh của hàng vạn nhà, vạn kiếp phôi pha, vạn em nhỏ lang thang đói khát. về chủ thể, ở trên là một cố gắng có tính chất chủ động (buộc) thì đến đây đã trở thành máu thịt, tự nhiên (đã là). Sự chuyển biến ấy thể hiện sự trưởng thành trong nhận thức, trong tình cảm và trong hành động của nhân vật trữ tình tác giả.
GV mở rộng: Tình cảm ấy trở nên cao quý hơn khi ta hiểu được Tố Hữu vốn là một trí thức tiểu tư sản, có lối sống đề cao cái tôi cá nhân, ích kỉ, hẹp hòi. Nhà thơ đã vượt qua giai cấp của mình đế đến với giai cấp vô sản với tình cảm chân thành và điều này chứng tỏ sức mạnh cảm hóa mạnh mẽ lí tưởng cách mạng đối với những người trí thức tiểu tư sản. Lí tưởng cộng sản không chỉ cảm hóa Tố Hữu mà còn thay đổi cả một thế hệ trí thức tiểu tư sản như Xuân Diệu, Huy Cận. Họ vốn là những thi sĩ lãng mạn rồi trở thành những nhà thơ cách mạng, sáng tác phục vụ cho sự nghiệp cách mạng. Điều đó thể hiện sự thay đổi quan niệm trong sáng tác của họ. Các nàh thơ lãng mạn quan niệm:
“Là thi sĩ nghĩa là ru với gió
Mê theo trăng và vơ vẩn cùng mây”
(Xuân Diệu) Nhưng quan niệm của các nhà thơ cách mạng, nhà thơ, nhà văn phải là người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa tư tưởng. Như Sóng Hồng đã từng viết:
“Lấy cán bút làm đòn xoay chế độ
 Mỗi vần thơ bom đạn phá cường quyền”
 Hay Hồ Chí Minh đã viết:
“Nay ở trong thơ nên có thép
 Nhà thơ cũng phải biết xung phong”
TỔNG KẾT
GV chia lớp làm 4 nhóm và giao nhiệm vụ:
- Nhóm 1,3 tổng kết giá trị nghệ thuật của bài thơ
- Nhóm 2,4 tổng kết giá trị nội dung của bài thơ
HS suy nghĩ và hoạt động nhóm trong 5 phút 
GV nhận xét và chốt
Học xong bài thơ Từ ấy của nhà thơ Tố Hữu chúng ta không khỏi nghiêng mình bởi một tâm hồn cao quý, một tâm nguyện đẹp đẽ, một tấm lòng đẹp. Để cuối cùng ông vẫn con tâm nguyện:
“Xin tạm biệt đời yêu quý nhất
Con mấy vần thơ một năm tro
Thơ gửi bạn đường cho bón đất
Sống là cho và chết cũng là cho”
Có lẽ nhạc sĩ Trương Quốc Khánh đã sáng tác nên bài hát “Tự nguyện” dựa theo ý thơ của bài thơ “Từ ấy”.
Cô và cả lớp sẽ cùng cất vang tiếng hát của bài Tự nguyện
III. Tổng kết
Giá trị nghệ thuật
- Hình ảnh thơ tươi sáng, ngôn ngữ bình dị giàu tính dân tộc
- Giọng tơ chân thành, sôi nổi, nồng nàn
- Nhịp điệu nhơ nhẹ nhàng và sâu lắng
Giá trị nội dung
- Nội dung: 
+ Thể hiện tình cảm chân thành niềm vui sướng, say mê mãnh liệt của người thanh niên yêu nước lần đầu tiên được giác ngộ lí tưởng cộng sản.
+Niềm vui khi tự nguyện hòa nhập cái tôi cá nhân của mình với cái ta của cộng đồng, của dân tộc, đặc biệt là những người lao động nghèo khổ, để từ đó cùng nhân dân tranh đấu cho lí tưởng, cho tự do.
+ “Từ ấy” được coi như tuyên ngôn của nhà thơ cách mạng
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
GV cho HS thực hiện Phiếu học tập bằng hình thức trả lời trắc nghiệm
( Phiếu học tập ở file đính kèm)
PHIẾU BÀI TẬP
Họ và tên: 	
Lớp:	
*****
Bài tập 1. Trắc nghiệm:
Câu 1: Nhận xét nào sau đây là nhận xét đúng về Từ ấy của Tố Hữu?
A. Từ ấy là một phần trong tập thơ cùng tên của tác giả Tố Hữu.
B. Từ ấy là một bài thơ của Tố Hữu sáng tác năm 1945.
C. Từ ấy là một bài thơ, đồng thời là tên tập thơ đầu tay của Tố Hữu.
D. Từ ấy là bài thơ Tố Hữu viết ghi nhận sự kiện Đảng ra đời.
Câu 2: Dòng nào nói không đúng về tác giả Tố Hữu?
A. Tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành, quê Thừa Thiên-Huế.
B. Thuở nhỏ học trường Quốc học Huế, năm 1938 được kết nạp vào Đảng Cộng sản.
C. Sinh năm 1920, mất năm 2004.
D. Sự nghiệp thơ ca gắn liền với sự nghiệp cách mạng. Thơ ông luôn gắn bó và phản ánh chân thật những chặng đường cách mạng của dân tộc Việt Nam.
Câu 3: Nhan đề Từ ấy của Tố Hữu được hiểu như thế nào?
A. Thời điểm thực dân Pháp bắt giam vào ngục tù.
B. Giây phút gặp được các chiến sĩ cộng sản hoạt động bí mật.
C. Giây phút bước chân vào cuộc đời hoạt động cách mạng.
D. Giây phút giác ngộ ánh sáng của lí tưởng cộng sản.
Câu 4: Nhận xét nào sau đây đúng với bài thơ Từ ấy?
A. Một bài thơ đậm đà màu sắc dân tộc, truyền thống
B. Một bài thơ mang phong cách trữ tình, chính trị
C. Một bài thơ lãng mạn và giàu chất sử thi
D. Một b