Đề tài Dạy học dự án theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh trong môn Ngữ văn 9: Thiết kế cẩm nang du lịch Yên Bái

BÁO CÁO MÔ TẢ BIỆN PHÁP
Dạy học dự án theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh trong môn Ngữ văn 9: Thiết kế cẩm nang du lịch Yên Bái.
Họ và tên: Trần Thu Huyền.	
Trình độ chuyên môn: Đại học Sư phạm Ngữ văn.	
Đơn vị công tác: Trường THCS Thị trấn Cổ Phúc, Trấn Yên, Yên Bái.
I. Phần mở đầu:
Trong những năm gần đây, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư ra đời khiến nền kinh tế tri thức phát triển mạnh mẽ, đồng thời, những biến đổi về khí hậu, tình trạng cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh, những biến động về kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội đã đặt ra rất nhiều những cơ hội và thách thức cho toàn nhân loại. Để đảm bảo phát triển bền vững, rất nhiều quốc gia trên thế giới đã không ngừng đổi mới giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trang bị cho thế hệ tương lai nền tảng văn hóa vững chắc và năng lực thích ứng cao trước mọi biến động của thiên nhiên và xã hội.
Nằm trong xu thế đó, Đảng và nhà nước ta đã cho xây dựng và ban hành Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 đảm bảo mục tiêu phát triển năng lực, phẩm chất cho người học. Từ đó đến nay, ngành Giáo dục và Đào tạo cùng với các đơn vị trường học, cán bộ quản lí, giáo viên đang từng bước tiếp cận với các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra, đánh giá học sinh theo định hướng mới.
Để thay đổi động cơ học tập, tạo hứng thú, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, nhất là nâng cao tính ứng dụng của môn Ngữ văn trong đời sống hàng ngày qua những hoạt động học tập thiết thực, tôi đã xây dựng ý tưởng triển khai biện pháp Dạy học dự án theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh trong môn Ngữ văn 9: Thiết kế cẩm nang du lịch Yên Bái trong năm học 2020 – 2021.
II. Nội dung:
1. Mục đích:
- Thực hiện tốt kế hoạch, nhiệm vụ năm học 2020 – 2021 của ngành GD&ĐT và trường THCS Thị trấn Cổ Phúc về việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá học sinh, chuẩn bị điều kiện triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới đối với cấp THCS vào năm học 2021 – 2022.
- Tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Thay đổi động cơ, hứng thú học tập, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong các hoạt động học tập.
- Góp phần định hướng lại vai trò của môn Ngữ văn trong nhà trường phổ thông, trở thành một môn học thú vị, có tính thực tiễn cao.
2. Nội dung:
Như chúng ta đã biết, trong chương trình Ngữ văn 8, học sinh đã được tìm hiểu, học cách tạo lập một văn bản thuyết minh theo đúng đặc trưng thể loại. Lên đầu lớp 9, các em tiếp tục được nhắc lại, mở rộng và nâng cao các thao tác, kĩ năng tạo lập văn bản thuyết minh hoàn chỉnh hơn. Để thực hiện chủ trương đổi mới mục tiêu, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh, tôi đã xây dựng ý tưởng thực hiện dự án thiết kế cẩm nang/tạp chí du lịch Yên Bái đối với học sinh lớp 9A – Trường THCS Thị trấn Cổ Phúc.
* Quy trình thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
- Dự án: Thiết kế một cuốn tạp chí hoặc cẩm nang du lịch tỉnh Yên Bái.
- Sản phẩm:
+ Hình thức: Cuốn tập có thiết kế nội dung, hình ảnh minh họa phù hợp, thẩm mĩ; có thể thiết kế bằng các ứng dụng CNTT hoặc viết/vẽ tay.
+ Nội dung: Các địa điểm du lịch thiên nhiên, văn hóa, lịch sử, các phong tục, lễ hội, trang phục truyền thống dân tộc, các đặc sản, các món ăn, nổi tiếng, độc đáo của tỉnh Yên Bái.
+ Báo cáo thuyết trình sản phẩm.
- Thời gian thực hiện: 2 tuần.
Bước 2: Hướng dẫn học sinh tổ chức nhóm, phân tích các nguồn lực của nhóm cũng như năng lực của các thành viên trong nhóm để xây dựng ý tưởng, phân công nhiệm vụ cho các thành viên một cách hợp lí, đảm bảo hiệu quả.
Bước 3: Các nhóm triển khai thực hiện nhiệm vụ, hoàn thiện sản phẩm.
- Học sinh khai thác, tìm kiếm thông tin từ các nguồn tài liệu: Sách, báo, tạp chí, mạng Internet, thầy cô, những người có kinh nghiệm, hoặc chính những trải nghiệm của bản thân,
- Tập hợp, chọn lọc, xử lí thông tin phù hợp.
- Thiết kế sản phẩm.
- Điều chỉnh, hoàn thiện sản phẩm.
Bước 4: Tổ chức triển lãm, bình chọn sản phẩm.
- Các nhóm học sinh thuyết trình về quá trình, kết quả thực hiện nhiệm vụ, trưng bày sản phẩm nhóm.
- Tổ chức cho học sinh bình chọn, đánh giá sản phẩm của các nhóm.
- GV nhận xét, đánh giá, cho điểm.
+ Giáo viên chỉ cho điểm tổng = Số thành viên nhóm x 10 điểm.
+ Nhóm tự đánh giá quá trình thực hiện và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của các thành viên để cho điểm từng thành viên trong nhóm.
+ Báo kết quả cho giáo viên.
* Điều kiện thực hiện dự án:
- Giáo viên có hiểu biết về phương pháp dạy học dự án, lựa chọn được chủ đề dạy học phù hợp, có sự liên kết chặt chẽ giữa lí thuyết với thực hành, có tính thực tiễn, xã hội cao, có khả năng tạo ra các sản phẩm có giá trị, gần gũi với đời sống hàng ngày của người học.
- Học sinh ham học hỏi, có ý thức tự giác, trách nhiệm, hợp tác trong học tập.
- Dự án được tổ chức triển khai thực hiện trong thời gian 1 – 2 tuần.
* Tính mới của dự án:
- Dự án được xây dựng, triển khai thực hiện theo đúng mục tiêu, quan điểm đổi mới của Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn 2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Đặc biệt các em được vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã tích lũy trong quá trình học tập vào trải nghiệm, thực hiện các hoạt động, công việc trong đời sống hàng ngày, làm ra một sản phẩm có tính thực tiễn cao, phù hợp với tình hình thực tế địa phương.
- Phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất của người học:
Năng lực chung: 
+ Kĩ năng tự chủ trong khai thác, tìm kiếm, xử lí thông tin; 
+ Tổ chức, xây dựng kế hoạch, phân công nhiệm vụ, triển khai các hoạt động trong nhóm học tập; 
+ Hệ thống, sơ đồ hóa nội dung kiến thức, thiết kế sản phẩm học tập theo định hướng; 
+ Kĩ năng giao tiếp, thuyết trình, lắng nghe, chia sẻ,
Năng lực chuyên biệt: 
+ Phát triển năng lực sử dụng ngôn ngữ, tạo lập văn bản thuyết minh theo định hướng, mục tiêu môn Ngữ văn 9;
+ Vận dụng kiến thức để xây dựng sản phẩm nhằm phát triển các năng lực về khoa học, công nghệ, tin học, thẩm mĩ.
Phẩm chất: 
+ Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, cuộc sống, tự hào về vẻ đẹp và con người quê hương Yên Bái; 
+ Ý thức chăm chỉ, tự giác, trách nhiệm trong thực hiện nhiệm của vụ cá nhân và tập thể nhóm học tập;
+ Tinh thần cầu thị, trung thực trong học tập và hợp tác.
- Tích hợp liên môn, giáo dục địa phương:
+ Để hoàn thành sản phẩm dự án, học sinh cần kết hợp vận dụng các kiến thức, kĩ năng được học ở các môn Lịch sử, Địa lí, Tin học.
+ Nội dung dự án trực tiếp huy động các kiến thức về giáo dục địa phương học sinh được học hoặc tìm hiểu từ trong đời sống thực tế.
3. Khả năng áp dụng của biện pháp:
Biện pháp phù hợp để triển khai đối với bộ môn Ngữ văn nói riêng và các môn học khác nói chung. Đối với các trường học, học sinh vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn các em vẫn có thể xây dựng sản phẩm bằng tranh vẽ minh họa, hình ảnh sưu tầm,
4. Hiệu quả, lợi ích thu được sau khi triển khai thực hiện biện pháp:
- Thứ nhất, dự án góp phần thay đổi phương pháp, hình thức tổ chức dạy học cũng như kiểm tra, đánh giá học sinh theo đúng định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh.
- Thứ hai, học sinh rất hứng thú, tích cực, say mê, thể hiện những năng khiếu, sáng tạo độc đáo, có kĩ năng sử dụng thành thạo các ứng dụng CNTT trong quá trình thực hiện dự án.
- Thứ ba, qua thực hiện dự án, học sinh rèn luyện được năng lực sử dụng ngôn ngữ, tạo lập văn bản thuyết minh, tính ứng dụng của văn bản thuyết minh vào thực tế đời sống. 
- Thứ tư, tích lũy được thêm rất nhiều hiểu biết, kiến thức về địa lí, lịch sử, văn hóa địa phương.
Kết quả đánh giá học sinh sau thực hiện dự án
Lớp
TSHS
Kết quả đánh giá
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu, kém
9A
40
23
16
1
0
III. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền:
Tôi xin cam kết biện pháp “Dạy học dự án theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh trong môn Ngữ văn 9: Thiết kế cẩm nang du lịch Yên Bái” là của cá nhân tôi trực tiếp áp dụng, triển khai tại đơn vị nhà trường, không sao chép dưới bất cứ hình thức nào và không vi phạm bản quyền. Nếu sai, cá nhân tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm./.
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG
Đỗ Thành Long
Cổ Phúc, ngày 02 tháng 12 năm 2020
NGƯỜI BÁO CÁO
Trần Thu Huyền
PHỤ LỤC
Một số hình ảnh thực hiện dự án:
____________________________________