Đề khảo sát học sinh giỏi Ngữ văn Lớp 8 - Năm học 2021-2022 (Có đáp án)

UBND HUYỆN ĐÔNG HƯNG PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
Câu 1: (6,0 điểm)
Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
ĐỀ KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI LỚP 8 VÒNG I NĂM HỌC 2021 - 2022
MÔN: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút (Không kể thời gian giao đề)
Bần thần hương huệ thơm đêm khói nhang vẽ nẻo đường lên niết bàn
chân nhang lấm láp tro tàn
xăm xăm bóng mẹ trần gian thưở nào
Mẹ ta không có yếm đào
nón mê thay nón quai thao đội đầu rối ren tay bí tay bầu
váy nhuộm bùn, áo nhuộm nâu bốn mùa
Câu 2: (14,0 điểm)
Cái cò  sung chát đào chua câu ca mẹ hát gió đưa về trời
ta đi trọn kiếp con người cũng không đi hết mấy lời mẹ ru.
(Trích “Ngồi buồng nhớ mẹ ta xưa”- Nguyễn Duy)
Phân tích đoạn trích “Trong lòng mẹ” (trích hồi ký Những ngày thơ ấu) của Nguyên Hồng để làm sáng tỏ ý kiến:
“Đoạn trích đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh”
 	Hết 	
Câu 1. (6 điểm)
ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM KHẢO SÁT CHỌN HSG MÔN NGỮ VĂN 8 VÒNG I
Yêu cầu về kỹ năng:
Biết cách làm một bài văn biểu cảm về đoạn thơ.
Diễn đạt trôi chảy, có chất văn, không mắc lỗi chính tả
Yêu cầu về kiến thức:
HS cần nêu được những ý cơ bản sau:
*Mở bài: giới thiệu vấn đề cảm thụ
*Thân bài: Cần nêu được các ý sau
- HS cảm nhận được những nét nội dung, nghệ thuật sau:
-Nội dung: Niềm thương nhớ, lòng thành kính biết ơn đối với người mẹ đã khuất.
+Giữa đêm khuya thanh vắng, trong hương thơm của hoa huệ, của khói nhang, người con bần thần nhớ mẹ.
+Hình ảnh người mẹ cả đời gắn với lam lũ vất vả, thiệt thua mà vẫn rất đỗi đẹp đẽ bởi đức hi sinh cao cả
+ Mẹ còn đẹp hơn trong con bởi những lời ru chan chứa tình cảm, những lời răn dạy thấm thía và cũng đầy tâm trạng nỗi niềm.
+ Từ đó nhà thơ đi đến kết luận mang tính triết lý sâu xa: Những người làm con dẫu có đi trọn kiếp người vẫn chỉ là bé thơ trong lời ru của mẹ, khẳng định giá trị sâu sắc tiềm tàng trong mỗi câu hát ru, lời ru đó là tình mẹ, là cái lẽ ở đời kí thác nơi ta.
- Nghệ thuật: thể thơ lục bát, mỗi khổ thơ chỉ có một từ đầu khổ viết hoa, không có dấu câu ngăn cách khiến dòng cảm xúc chảy trôi liền mạch, giọng điệu bài thơ ngọt ngào trầm lắng như một dòng tâm tình. Tác giả khai thác tứ thơ từ những câu ca dao quen thuộc.
* Kết bài: Rút ra bài học
Cách cho điểm:
Từ 5 - 6 điểm với bài viết có đủ nội dung, giàu cảm xúc, diễn đạt trôi chảy.
Từ 3 - 4 điểm cho bài biết cách làm văn cảm thụ nhưng bài làm còn thiếu 1 số ý nhỏ và mắc vài lỗi chính tả, diễn đạt
-Từ 2-3 điểm cho bài quá sơ sài,không có cảm xúc,mắc nhiều lỗi chính tả, diễn đạt
từ 0- 1 điểm cho bài viết sai thể loại hoặc viết những điều không liên quan đến đề bài
Câu 2. (14 điểm)
Yêu cầu về kĩ năng:
HS biết cách làm bài văn nghị luận chứng minh một nhận định văn học
Bố cục bài viết rõ ràng, luận điểm đầy đủ, chính xác, cảm xúc sâu sắc, không mắc lỗi chính tả, diễn đạt.
Yêu cầu về kiến thức:
HS lựa chọn dẫn chứng phân tích để làm nổi bật hai ý cơ bản:
*Đoạn trích đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng, tủi cực của chú bé Hồng
- Bố mất, người mẹ vì cùng túng quá phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực, bé Hồng sống bơ vơ giữa sự ghẻ lạnh, cay nghiệt của họ hàng.
Bị bà cô độc ác gieo rắc vào đầu những hoài nghi, những ý nghĩ xấu xa về người mẹ.
Bị người cô nhục mạ, hành hạ bé Hồng đau đớn, cổ họng nghẹn ứ lại khóc không ra tiếng, cười dài trong tiếng khóc 
(HS lựa chọn dẫn chứng để phân tích)
* Đoạn trích Trong lòng mẹ còn cho thấy tình yêu thương cháy bỏng của chú bé Hồng đối với người mẹ bất hạnh.
Những ý nghĩ cảm xúc của bé Hồng khi trò chuyện với người cô về mẹ của mình: chú nhận ra ý nghĩ cay độc trong giọng nói và trên nét mặt của người cô, không muốn tình thương yêu và lòng kính mến mẹ bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến, đau đớn uất ức đến cực điểm vì những cổ tục đã đày đọa mẹ mình.
(HS lựa chọn dẫn chứng để phân tích)
Tình yêu thương mẹ được thể hiện ở cảm giác sung sướng đến cực điểm khi bé Hồng nằm trong lòng mẹ:
+ Bằng linh cảm của đứa con khao khát tình mẫu tử Hồng nhận ra mẹ ngay từ đằng xa. Chú bé sung sướng đến cuống quýt khi bất ngờ được gặp mẹ, mẹ con nhận ra nhau Hồng đã òa lên khóc. Đó là tiếng khóc vừa tủi cực vừa hạnh phúc.
+ Cảm giác sung sướng đến cực điểm của bé Hồng khi ở trong lòng mẹ là hình ảnh về một thế giới đang bừng nở, đang hồi sinh của tình mẫu tử. Vì thế những lời cay độc của người cô cũng bị chìm ngay đi, trong giây phút ấy bé Hồng đã không còn nhớ gì, nghĩ gì nữa. Tất cả tâm trí em đều dồn cho sự tận hưởng tình mẹ.
(HS lựa chọn dẫn chứng để phân tích)
* Giá trị nghệ thuật
→ Khẳng định và nhấn mạnh lại những nội dung đã phân tích, đánh giá thành công của đoạn trích cũng như của tác phẩm trong việc thể hiện diễn biến nội tâm nhân vật
Cách cho điểm:
Từ 13 - 14 điểm: hiểu đề sâu sắc, nắm chắc phương pháp, đủ nội dung, luận điểm rõ ràng, mạch lạc, cảm xúc sâu.
Từ 10- 12 điểm: hiểu đề, đáp ứng cơ bản các yêu cầu trên,có cảm xúc nhưng cảm xúc chưa sâu, còn mắc một vài lỗi nhỏ
Từ 7 -10 điểm: bài viết chưa sâu,phân tích hời hợt, ít cảm xúc, mắc nhiều lỗi về chính tả và diễn đạt.
-Từ 5 – 9 điểm: bài viết thiếu nhiều ý, mắc nhiều lỗi
Từ 1 - 4 điểm: bài viết yếu, không rõ luận điểm.
Điểm 0: để giấy trắng hoặc viết những điều không liên quan đến yêu cầu của đề bài.
* Chú ý: Trên đây chỉ là định hướng nên trong quá trình chấm bài giám khảo cần linh hoạt vận dụng biểu điểm, tránh đếm ý cho điểm, cần trân trọng những sáng tạo của học sinh, không yêu cầu quá cao với học sinh.