Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 60: Văn bản "Ánh trăng"

TRƯỜNG THCS  
MÔN NGỮ VĂN 9 
GIÁO VIÊN:  
KHỞI ĐỘNG CÁCH 1 
CÁC NHÓM ĐẠI DIỆN TRÌNH BÀYSẢN PHẨM: NGÂM THƠ HOẶC HÁT CÂU HÁT CÓ HÌNH ẢNH VỀ TRĂNG 
KHỞI ĐỘNG CÁCH 2 
Các nhóm phát hiện nhanh tên các bài thơ qua hình ảnh đã cho 
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh (Lí Bạch ) 
Ngắm trăng, cảnh khuya, rằm tháng giêng 
ĐỒNG CHÍ- Chính Hữu 
 ÁNH TRĂNG 
Tiết 60: Văn bản 
 (Nguyễn Duy) 
(NguyÔn Duy) 
1. T¸c gi¶ 
I. Tìm hiểu chung . 
 - NguyÔn Duy NhuÖ sinh n¨m1948 Quª: Thanh Ho¸. 
TIẾT 60 
 - N¨m 1966, NguyÔn Duy gia nhËp qu©n ®éi . 
 - NguyÔn Duy lµ mét g­¬ng mÆt tiªu biÓu trong líp nhµ th¬ trÎ thêi chèng MÜ cøu n­íc vµ tiÕp tôc bÒn bØ s¸ng t¸c. 
* Cuéc ®êi: 
* Sù nghiÖp: 
 - TËp th¬ “ ¸ nh tr¨ng”®­îc tÆng gi¶i A cña Héi Nhµ v¨n ViÖt Nam n¨m 1984. 
ÁNH TRĂNG 
I. Tìm hiểu chung : 
 2. Tác phẩm 
a/ Thời điểm sáng tác: 
Sáng tác năm 1978, sau 3 năm đất nước thống nhất. (In trong tập thơ Ánh trăng.) 
ÁNH TRĂNG 
 
 
b. Đọc: 
Hướng dẫn đọc 
- Hai khổ đầu : Đọc giọng kể - nhịp trôi chảy bình thường. 
 Khổ 3,4,5 : Đọc giọng đột ngột cất cao, ngỡ ngàng với bước ngoặt của sự việc. 
 Khổ cuối: Đọc giọng thiết tha rồi trầm lắng cùng xúc cảm và suy tư lặng lẽ. 
 ( Nguyễn Duy ) 
Hồi nhỏ sống với đồng 
v ới sông rồi với bể 
h ồi chiến tranh ở rừng 
v ầng trăng thành tri kỉ 
Trần trụi với thiên nhiên 
h ồn nhiên như cây cỏ 
n gỡ không bao giờ quên 
c ái vầng trăng tình nghĩa 
Từ hồi về thành phố 
q uen ánh điện cửa gương 
v ầng trăng đi qua ngõ 
n hư người dưng qua đường 
Thình lình đèn điện tắt 
p hòng buyn-đinh tối om 
v ội bật tung cửa sổ 
đ ột ngột vầng trăng tròn 
Ngửa mặt lên nhìn mặt 
c ó cái gì rưng rưng 
n hư là đồng là bể 
n hư là sông là rừng 
Trăng cứ tròn vành vạnh 
k ể chi người vô tình 
á nh trăng im phăng phắc 
đ ủ cho ta giật mình. 
TPHCM, 1978 
ÁNH TRĂNG 
ÁNH TRĂNG 
I. Tìm hiểu chung 
 2. Tác phẩm 
a/ Thời điểm sáng tác: 
Sáng tác năm 1978, sau 3 năm đất nước thống nhất. (In trong tập thơ Ánh trăng.) 
b/ Đọc 
c/ Thể loại - PDBĐ : 
 - Thơ tự do 5 chữ 
 - Biểu cảm kết hợp tự sự 
d/ Bố cục : 2 phần 
ÁNH TRĂNG 
 
 
HAI PHẦN 
Khổ 1,2, 3,4,5 
Khổ 6 
Cảm nghĩ về vầng trăng với con người trong quá khứ và hiện tại 
Cảm xúc và suy ngẫm của tác giả. 
I. Tìm hiểu chung 
 II. Phân tích 
1. Cảm nghĩ về vầng trăng 
a. Người và trăng ở quá khứ 
ÁNH TRĂNG 
 
 
b. Người và trăng hiện tại 
HOẠT ĐỘNG NHÓM 
Nhóm 1, 2 : NGƯỜI VÀ TRĂNG Ở QUÁ KHỨ (K1,2) 
Cuộc sống “hồi nhỏ” của nhân vật trữ tình được gợi lên qua hình ảnh nào? 
Khi trưởng thành “ở rừng” trăng và người có quan hệ ra sao? 
Con người đã tưởng như không thê quên điều gì? 
Chỉ ra nét nghệ thuật tiêu biểu? 
Nhận xét trăng và người ở quá khứ có tình cảm như thế nào với nhau? 
Nhóm 3,4: NGƯỜI VÀ TRĂNG Ở HIỆN TẠI (K3,4) . 
Cuốc sống thành phố thể hiện qua các chi tiết thơ nào? 
Con người với trăng như thế nào? 
Tác giả sử dụng BPNT gì tiêu biểu? 
Người và trăng đã như thế nào? 
 ( Nguyễn Duy ) 
Hồi nhỏ sống với đồng 
v ới sông rồi với bể 
h ồi chiến tranh ở rừng 
v ầng trăng thành tri kỉ 
Trần trụi với thiên nhiên 
h ồn nhiên như cây cỏ 
n gỡ không bao giờ quên 
c ái vầng trăng tình nghĩa 
Từ hồi về thành phố 
q uen ánh điện cửa gương 
v ầng trăng đi qua ngõ 
n hư người dưng qua đường 
TPHCM, 1978 
ÁNH TRĂNG 
Từ hồi về thành phố 
q uen ánh điện cửa gương 
v ầng trăng đi qua ngõ 
n hư người dưng qua đường 
Nhóm 1, 2 : NGƯỜI VÀ TRĂNG Ở QUÁ KHỨ 
Cuộc sống “hồi nhỏ” của nhân vật trữ tình được gợi lên qua hình ảnh nào? 
Khi trưởng thành “ở rừng” trăng và người có quan hệ ra sao? 
Con người đã tưởng như không thê quên điều gì? 
Chỉ ra nét nghệ thuật tiêu biểu? 
Nhận xét trăng và người ở quá khứ có tình cảm như thế nào với nhau? 
Hồi nhỏ sống với đồng 
với sông rồi với bể 
hồi chiến tranh ở rừng 
vầng trăng thành tri kỉ 
Trần trụi với thiên nhiên 
hồn nhiên như cây cỏ 
ngỡ không bao giờ quên 
cái vầng trăng tình nghĩa 
Hồi nhỏ 
Hồi chiến tranh 
Hồi nhỏ sống với đồng 
với sông rồi với bể 
hồi chiến tranh ở rừng 
vầng trăng thành tri kỉ 
Trần trụi với thiên nhiên 
hồn nhiên như cây cỏ 
ngỡ không bao giờ quên 
cái vầng trăng tình nghĩa 
Nhóm 1, 2 : NGƯỜI VÀ TRĂNG Ở QUÁ KHỨ 
Cuộc sống “hồi nhỏ” của nhân vật trữ tình được gợi lên qua hình ảnh nào? 
Khi trưởng thành “ở rừng” trăng và người có quan hệ ra sao? 
Con người đã tưởng như không thê quên điều gì? 
Chỉ ra nét nghệ thuật tiêu biểu? 
Nhận xét trăng và người ở quá khứ có tình cảm như thế nào với nhau? 
Nhóm 3,4: NGƯỜI VÀ TRĂNG Ở HIỆN TẠI . 
Cuốc sống thành phố thể hiện qua các chi tiết thơ nào? 
Con người với trăng như thế nào? 
Tác giả sử dụng BPNT gì tiêu biểu? 
Từ hồi về thành phố 
quen ánh điện cửa gương 
vầng trăng đi qua ngõ 
như người dưng qua đường 
CÂU HỎI NHANH  
1. TRONG XÃ HỘI HIỆN ĐẠI, CÓ NHỮNG NGƯỜI SỐNG VÔ ƠN. EM HÃY CHỈ RA VÀI BIỂU HIỆN? 
2 CHÚNG TA CẦN CÓ THÁI ĐỘ GÌ TRƯỚC NHỮNG NGƯỜI NHƯ VẬY? 
c. Tình huống 
Thình lình đèn điện tắt 
phòng buyn-đinh tối om 
vội bật tung cửa sổ 
đột ngột vầng trăng tròn 
2. CẢM XÚC VÀ SUY TƯ CỦA TÁC GIẢ 
Ngửa mặt lên nhìn mặt 
c ó cái gì rưng rưng 
n hư là đồng là bể 
n hư là sông là rừng 
Trăng cứ tròn vành vạnh 
k ể chi người vô tình 
á nh trăng im phăng phắc 
đ ủ cho ta giật mình. 
TRI ÂN NGÀY THƯƠNG BINH LIỆT SĨ 
Những cưu chiến binh thắp hương cho đồng đội 
Tuổi trẻ hôm nay cũng tri ân những anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống 
HỌC TRÒ TRI ÂN THẦY CÔ 
Học sinh vùng cao tặng hoa rừng cho thầy cô 
Món quà có khi là con gà 
BIẾT ƠN LÀ MỘT LẼ SỐNG CAO ĐẸP 
III. Tổng kết: HĐN cặp đôi, chọn đáp án hơp lí 
1. Nét ng hệ thuật đắc sắc : trong bài thơ là” 
	 A. Thơ năm chữ, giọng điệu tâm tình, kết hợp hài hòa giữa tự sự và trữ tình. . 
B. Sử dụng nhiều biện pháp nghệt huật đặc sắc. 
C. Sáng tạo hình ảnh vầng trăng 
d. Cả A,B,C. 
2. Nội dung , tư tưởng gợi lên qua bài thơl là: 
	 A. Kể về năm tháng gian lao tươi đẹ đã qua của cuộc đời người lính , nhắc nhở ta về thái độ sống “Uống nước nhớ nguồn” . 
	 B. Bài thơ kể về kỉ niệm tuổi nhỏ ân tình. 
 C. Bài thơ phê phán lối sống vô tình 
III. Tổng kết: 
1. Nghệ thuật : 
	 - Thơ năm chữ, giọng điệu tâm tình, kết hợp hài hòa giữa tự sự và trữ tình. 
- Sử dụng nhiều biện pháp nghệt huật đặc sắc. 
- Sáng tạo hình ảnh vầng trăng 
2. Nội dung : 
	 Kể về năm tháng gian lao tươi đẹ đã qua của cuộc đời người lính , nhắc nhở ta về thái độ sống “Uống nước nhớ nguồn” . 
LUYỆN TẬP: HOÀN THÀNH SƠ ĐỒ SAU THEO 4 NHÓM, CHỌN NHÓM NHANH NHẤT 
TRĂNG 
QUÁ KHỨ 
NGƯỜI 
ÂN TÌNH 
 HIỆN TẠI 
 VÔ TÌNH 
SUY NGẪM 
 UỐNG NƯỚC NHỚ NGUỒN 
 IV. VẬN DỤNG 
So sánh ý nghĩa của hình ảnh ánh trăng trong 2 bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu và “Ánh trăng” của Nguyễn Duy ? 
 Đồng chí 
Ánh trăng 
Giống nhau 
Khác nhau 
Hai bài thơ đều lấy một vẻ đẹp trong thiên nhiên -ánh trăng - để khai thác xây dựng hình ảnh thơ 
-Ánh trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí 
- Là hình tượng thơ đậm chất lãng mạn trong thơ Chính Hữu và thơ ca kháng chiến 
- Khơi nguồn cho việc bày tỏ thái độ, tình cảm của con người với hiện tại và quá khứ 
- Là hình ảnh để nhà thơ thể hiện chủ đề bài thơ : “uống nước nhớ nguồn” 
V . MỞ RỘNG: 
1. Em hãy làm họa sĩ bằng cách vẽ bức tranh có hình ảnh vầng trăng. 
2. Em hãy kể một kỉ niệm của mình gắn với hình ảnh vầng trăng. 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: 
* Tại sao tác giả lấy nhan đề bài thơ là “ánh trăng” nhưng xuyên suốt bài thơ lại dùng từ “vầng trăng”? 
* Bài học tiết sau : 
 Chuẩn bị bài: Làng - Kim Lân 
+ Đọc kĩ văn bản, tóm tắt văn bản. 
+ Nêu tình huống của truyện. 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN 
QUÝ VỊ ĐẠI BIỂU VÀ CÁC THẦY CÔ GIÁO!