Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 4 - Tuần 2 - Bài: Dấu hai chấm - Trường Tiểu học Tân Long Hội A

 Luyện từ và câu - Trang 22
 DẤUDẤU HAIHAI CHẤMCHẤM Tìm các từ ngữ thể hiện lòng nhân 
hậu, tình cảm yêu thương đồng loại?
 Hãy thật nhanh gõ từ tìm được 
 vào khung CHAT Các từ ngữ thể hiện lòng nhân hậu, tình 
cảm yêu thương đồng loại: 
Lòng thương người, lòng nhân ái, lòng vị 
tha, tình thân ái, tình thương mến, yêu quý, 
xót thương, đau xót, xót xa, tha thứ, độ 
lượng, bao dung, thương cảm, đồng cảm Câu tục ngữ: “Trâu buộc ghét trâu ăn.”
 chê điều gì?
 KHEN CON!
Phê phán những người có tính xấu hay ghen 
ghét đố kị với thành công và may mắn của 
người khác. Thứ ngày tháng năm
 Luyện từ và câu
DẤUDẤU HAIHAI CHẤMCHẤM
 :: I. NHẬN XÉT
 Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm có tác dụng gì?
 a. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là 
 làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai 
 cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.” Nguyện vọng đó chi phối mọi ý 
 nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người.
 Theo Trường Chinh
 b. Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò:
 - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây.
 Tô Hoài
 c. Bà thương không muốn bán
 Bèn thả vào trong chum.
 Rồi bà lại đi làm
 Đến khi về thấy lạ:
 Sân nhà sao sạch quá
 Đàn lợn đã được ăn
 Cơm nước nấu tinh tươm
 Vườn rau tươi sạch cỏ.
 Phan Thị Thanh Nhàn Luyện từ và câu
 DẤUDẤU HAIHAI CHẤMCHẤM
I. Nhận xét
 Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm 
có tác dụng gì? a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có 
một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm 
sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta 
được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có 
cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. 
Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành 
động trong suốt cuộc đời của Người.
 (Theo Trường Chinh) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột 
bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, 
đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Nguyện vọng 
đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người.
 (Theo Trường Chinh)
 Phần đằng sau dấu hai chấm có ý nghĩa gì ??
A. Không có ý nghĩa gì.
B. Lời nói của chủ tịch Hồ Chí Minh.
C. Liệt kê những nguyện vọng của chủ tịch Hồ Chí Minh.
D. Phần thừa ra trong câu. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói :: “ “ Tôi chỉ có một sự ham 
muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn 
toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai 
cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành” ”. 
Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong 
suốt cuộc đời của Người.
 (Theo Trường Chinh)
 Dấu hai chấm: báo hiệu bộ phận đứng sau là lời 
 nói của nhân vật, dùng phối hợp với dấu ngoặc kép. b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : 
- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. 
 Tô Hoài b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : 
 - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. 
 Tô Hoài 
 Lời nói của Nhà Trò
? Câu được trích phía sau dấu hai 
 chấm mang ý nghĩa gì? 
 Lời nói của Dế Mèn b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò : 
 - Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. 
 Tô Hoài 
 Dấu hai chấm: báo hiệu bộ phận đứng sau là lời 
nói của nhân vật, dùng phối hợp với dấu gạch đầu dòng. c) Bà thương không muốn bán 
 Bèn thả vào trong chum.
 Rồi bà lại đi làm 
 Đến khi về thấy lạ :
 Sân nhà sao sạch quá 
 Đàn lợn đã được ăn 
 Cơm nước nấu tinh tươm
 Vườn rau tươi sạch cỏ.
 Phan Thị Thanh Nhàn ? Đằng sau dấu hai chấm là 
 c) Bà thương không muốn bán lời giải thích những điều lạ gì 
 Bèn thả vào trong chum. diễn ra trong nhà bà cụ?
 Rồi bà lại đi làm 
 Đến khi về thấy lạ : - Sân đã được quét sạch.
 Sân nhà sao sạch quá - Đàn lợn đã được ăn.
 Đàn lợn đã được ăn 
 Cơm nước nấu tinh tươm - Cơm nước nấu tinh tươm.
 Vườn rau tươi sạch cỏ. - Vườn rau sạch cỏ.
 Phan Thị Thanh Nhàn c) Bà thương không muốn bán 
 Bèn thả vào trong chum.
 Rồi bà lại đi làm Dấu hai chấm: 
 Đến khi về thấy lạ :lạ : báo hiệu bộ phận đứng 
 Sân nhà sao sạch quá 
 Đàn lợn đã được ăn sau là lời giải thích cho 
 Cơm nước nấu tinh tươm bộ phận đứng trước.
 Vườn rau tươi sạch cỏ.
 Phan Thị Thanh Nhàn a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có 
một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là 
 - Dấu hai chấm cho biết phần sau là lời 
làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân 
 nói của Bác Hồ (ở đây dấu hai chấm 
ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng 
 được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép).
có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. 
...
 - Dấu hai chấm cho biết câu sau là lời nói 
b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò: 
 của Dế Mèn (ở đây dấu hai chấm phối 
- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây. 
 hợp với dấu gạch đầu dòng).
c) .
 Đến khi về thấy lạ:
 - Dấu hai chấm cho biết bộ phận đi sau là 
 Sân nhà sao sạch quá 
 lời giải thích những điều kì lạ mà bà cụ 
 Đàn lợn đã được ăn 
 thấy khi về nhà.
 Cơm nước nấu tinh tươm
 Vườn rau tươi sạch cỏ. II. Ghi nhớ
 1. Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận 
 câu đứng sau nó là lời nói của một 
 nhân vật hoặc lời giải thích cho bộ 
 phận đứng trước.
 2. Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, 
 dấu hai chấm được dùng phối hợp 
 với dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu 
 dòng. II. LUYỆN TẬP
 1. Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác dụng gì?
 a. Tôi thở dài:
 - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào?
 - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho cô. Hôm 
 trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: “Sao trò không chịu làm bài?”
 Theo NGUYỄN QUANG SÁNG
 b. Dưới tầm cánh chú chuồn chuồn bây giờ là luỹ tre xanh rì rào trong 
 gió, là bờ ao với những khóm khoai nước rung rinh. Rồi những cảnh 
 tuyệt đẹp của đất nước hiện ra: cánh đồng với những đàn trâu thung 
 thăng gặm cỏ; dòng sông với những đoàn thuyền ngược xuôi.
 Theo NGUYỄN THẾ HỘI III. Luyện tập
Trong các câu sau, mỗi dấ u hai chấ m có tác 
duṇ g gì?
a) Tôi thở dài : 
 - Còn đứ a bị điểm không, nó tả thế nào?
 - Nó không tả, không viế t gì hế t. Nó nôp̣ giấ y 
trắ ng cho cô. Hôm trả bài, cô giâṇ lắ m. Cô hỏ i : 
“Sao trò không chiụ làm bài?”
 Theo Nguyễn Quang Sáng