Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 4 - Tuần 15 - Bài: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi - Trường Tiểu học Tân Long Hội A

 Ngoài việc dùng để hỏi về những điều chưa biết, 
ta còn dùng câu hỏi vào những mục đích nào?
Nhiều khi, ta có thể dùng câu hỏi để thể hiện:
- Thái độ khen, chê.
- Sự khẳng định, phủ định.
- Yêu cầu, mong muốn. Luyện từ và câu
 Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi (trang 151)
I. Nhận xét:
Bài 1: Tìm câu hỏi trong khổ thơ dưới đây. Những từ ngữ 
nào trong câu hỏi thể hiện thái độ lễ phép của người con?
 - Mẹ ơi, con tuổi gì ?
 - Tuổi con là tuổi Ngựa
 Ngựa không yên một chỗ
 Tuổi con là tuổi đi 
 XUÂN QUỲNH
 + Câu hỏi : Mẹ ơi, con tuổi gì ?
 + Từ ngữ thể hiện thái độ lễ phép : Mẹ ơi. (Lời gọi ) Luyện từ và câu
 Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi (trang 151)
I. Nhận xét:
Bài 2: Em muốn biết sở thích của mọi người trong ăn mặc, vui chơi, 
giải trí. Hãy đặt câu hỏi thích hợp:
 a) Với cô giáo hoặc thầy giáo em.
 b) Với bạn em. Bài 2: Em muốn biết sở thích của mọi người 
trong ăn mặc, vui chơi, giải trí. Hãy đặt câu 
hỏi thích hợp:
a) Với cô giáo hoặc thầy giáo em.
b) Với bạn em. Bài 2: Em muốn biết sở thích của mọi người trong ăn mặc, 
vui chơi, giải trí. Hãy đặt câu hỏi thích hợp:
 Với thầy giáo, cô giáo
– Thưa cô, cô có thích đi du lịch không ạ?
– Thầy ơi, thầy thích môn thể thao nào nhất?
 Với bạn em
– Lan ơi, bạn có thích xem phim hoạt hình không?
– Bạn thích học vẽ hơn hay học múa hơn? Bài 3: Theo em, để giữ lịch sự, cần tránh hỏi những câu 
hỏi có nội dung như thế nào?
Em có nhận xét gì về các câu hỏi sau:
– Tại sao cả tháng nay chẳng thấy cậu mặc chiếc áo mới 
nào?
– Nhà chị không có xe hay sao mà cứ sang nhà em mượn 
xe vậy?
– Chú ơi, sao chú cứ dùng mãi chiếc ti vi cũ này thế?
 Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác. II. Ghi nhớ
 KhiKhi hỏi hỏi chuyện chuyện người người khác, khác, cần cần giữ giữ phép phép lịch lịch sự. 
Cụsự thể như là: thế nào? 
1.Cần thưa gửi, xưng hô cho phù hợp với quan hệ 
giữa mình và người được hỏi.
2. Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người 
khác. III. Luyện tập Bài 1: Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện 
quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế 
nào?
 a. Ông bố dắt con đến gặp thầy giáo để xin học. Thầy Rơ-nê đã 
 già, mái tóc ngả màu xám, da nhăn nheo, nhưng đi lại vẫn nhanh 
 nhẹn Thầy hỏi:
 – Con tên là gì?
 Ông Giô-dép liếc mắt nhìn Lu-i, có ý bảo con trả lời.
 – Thưa thầy, con là Lu-i Pa-xtơ ạ.
 – Con đã muốn đi học chưa hay còn thích chơi?
 – Thưa thầy, con muốn đi học ạ. Bài 1: Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện 
quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế 
nào?
a. Ông bố dắt con đến gặp thầy giáo để xin học. Thầy Rơ-nê đã già, mái tóc 
ngả màu xám, da nhăn nheo, nhưng đi lại vẫn nhanh nhẹn Thầy hỏi:
 - Con tên là gì?
 Ông Giô-dép liếc mắt nhìn Lu-i, có ý bảo con trả lời.
 - Thưa thầy, con là Lu-i Pa-xtơ ạ.
 - Con đã muốn đi học chưa hay còn thích chơi?
 - Thưa thầy, con muốn đi học ạ. Bài 1: Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện 
quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế 
nào?
a. Ông bố dắt con đến gặp thầy giáo để xin học. Thầy Rơ-nê đã già, mái tóc 
ngả màu xám, da nhăn nheo, nhưng đi lại vẫn nhanh nhẹn Thầy hỏi:
 - Con tên là gì?
 Ông Giô-dép liếc mắt nhìn Lu-i, có ý bảo con trả lời.
 - Thưa thầy, con là Lu-i Pa-xtơ ạ.
 - Con đã muốn đi học chưa hay còn thích chơi?
 - Thưa thầy, con muốn đi học ạ.
•* Quan hệ: thầy- trò
•* Tính cách: 
•- Thầy Rơ-nê: Ân cần trìu mến, yêu trò.
•- Trò (Lu-i Pa-xtơ): Lễ phép, ngoan ngoãn, kính trọng thầy. Bài 1: Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện 
 quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế 
 nào?
b. Một lần I-u-ra chạm trán tên sĩ quan phát xít. Tên sĩ quan hỏi:
 – Thằng nhóc tên gì?
 – I-u-ra.
 – Mày là đội viên hả?
 – Phải.
 – Sao mày không đeo khăn quàng?
 – Vì không thể quàng khăn trước mặt bọn phát xít. Bài 1: Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện 
 quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế 
 nào?
b. Một lần I-u-ra chạm trán tên sĩ quan phát xít. Tên sĩ quan hỏi:
 – Thằng nhóc tên gì?
 – I-u-ra.
 – Mày là đội viên hả?
 – Phải.
 – Sao mày không đeo khăn quàng?
 – Vì không thể quàng khăn trước mặt bọn phát xít. Bài 1: Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện 
 quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế 
 nào?
b. Một lần I-u-ra chạm trán tên sĩ quan phát xít. Tên sĩ quan hỏi:
 – Thằng nhóc tên gì?
 – I-u-ra.
 – Mày là đội viên hả?
 – Phải.
 – Sao mày không đeo khăn quàng?
 – Vì không thể quàng khăn trước mặt bọn phát xít.
 *Quan hệ: Thù địch (Tên sĩ quan phát - xít và cậu bé yêu nước).
 *Tính cách:
 - Tên sĩ quan phát xít: Hách dịch, xấc xược.
 - Cậu bé: Yêu nước, căm ghét, khinh bỉ tên xâm lược. Bài 2: So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Em thấy câu các bạn 
nhỏ hỏi cụ già có thích hợp hơn những câu hỏi khác không? Vì sao?
 Sau một cuộc dạo chơi, đám trẻ ra về. Tiếng nói cười ríu rít. Bỗng các em 
 dừng lại khi thấy một cụ già đang ngồi ở vệ cỏ ven đường. Trông cụ thật 
 mệt mỏi, cặp mắt lộ rõ vẻ u sầu.
 – Chuyện gì xảy ra với ông cụ thế nhỉ ? - Một em trai hỏi.
 Đám trẻ tiếp lời, bàn tán sôi nổi:
 – Chắc là cụ bị ốm ?
 – Hay cụ đánh mất cái gì ?
 – Chúng mình thử hỏi xem đi !
 Các em tới chỗ ông cụ, lễ phép hỏi :
 – Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ?
 - Câu các bạn nhỏ hỏi cụ già?
 - Câu các bạn nhỏ tự hỏi nhau? 1 – Thưa cụ, chuyện gì xảy ra với cụ thế ạ?
2 – Thưa cụ, chắc là cụ bị ốm ạ?
3 – Thưa cụ, có phải cụ đánh mất cái gì không ạ?
 4 – Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ ? Bài 2: So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Em thấy câu các bạn 
nhỏ hỏi cụ già có thích hợp hơn những câu hỏi khác không? Vì sao?
 a) Câu hỏi các bạn nhỏ hỏi cụ già là: 
 – Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ?
(Thể hiện thái độ tế nhị, thông cảm, sẵn lòng giúp đỡ cụ già)
 b) Câu hỏi các bạn nhỏ tự hỏi nhau là: 
 – Chuyện gì xảy ra với ông cụ thế nhỉ ? 
 – Chắc là cụ bị ốm ?
 – Hay cụ đánh mất cái gì ?
 (Thể hiện thái độ tò mò, chưa tế nhị)
 Câu hỏi các bạn hỏi cụ già thích hợp hơn các câu hỏi khác. Tình huống: Giờ ra chơi hôm nay em thấy 
bạn Lan không ra chơi, vẻ mặt buồn buồn, 
em sẽ hỏi bạn như thế nào? 
- Mình có thể giúp gì cho bạn được không?