81 Bộ đề phát triển năng lực Ngữ văn Lớp 9 (Có đáp án)

 phải rèn luyện sự chủ động, làm việc đúng giờ để có 
kết quả lao động, làm việc, học tập tốt nhất. 
ĐỀ SỐ 37: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: 
“Chuyện kế có một danh tướng có lần đi ngang qua trường học cũ của mình, 
liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa: 
- Thưa thầy, thầy còn nhớ con không? Con là... 
Người thấy giáo già hoảng hốt: 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
60 
- Thưa ngài, ngài là... 
- Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được những thành công hôm 
nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào...” 
(Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016) 
1. Tìm các từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên? 
2. Lời đáp ở cuối đoạn trích thể hiện tình cảm, thái độ như thế nào của vị danh tướng 
đối với người thầy? 
3. Từ đoạn trích trên kết hợp với những hiểu biết xã hội, em hãy trình bày suy nghĩ 
(khoảng 2/3 trang giấy thi) về truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam. 
GỢI Ý: 
1 
Tìm các từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên? 
- Từ ngữ xưng hô: “thầy”, “con”, “ngài”. 
2 
Lời đáp ở cuối đoạn trích thể hiện tình cảm, thái độ như thế nào của vị danh 
tướng đối với người thầy? 
- Lời đáp ở cuối đoạn trích thể hiện tình cảm, thái độ kính trọng, biết ơn của vị 
danh tướng đối với người thầy cũ. Vị danh tướng giờ đã trở thành người có địa 
vị, quyền cao chức trọng nhưng vẫn giữ thái độ biết ơn, thành kính đối với 
người thầy năm xưa. Đó chính là phẩm chất đạo đức cao quý của vị danh tướng. 
3 
Từ đoạn trích trên kết hợp với những hiểu biết xã hội, em hãy trình bày suy 
nghĩ (khoảng 2/3 trang giấy thi) về truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc 
Việt Nam.,,,, 
+ Vận dụng kiến thức xã hội để nghị luận về vấn đề “tôn sư trọng đạo”. 
+ Vận dụng các thao tác lập luận: giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận, 
so sánh, bác bỏ để nghị luận về đoạn văn. 
● Giải thích thế nào là “tôn sư trọng đạo”. 
● Phân tích những biểu hiện của truyền thống tốt đẹp này. 
● Chứng minh bằng cách nêu ra những tấm gương tiêu biểu về sự tôn sư trọng 
đạo của người Việt Nam. 
● Bác bỏ bằng những hành động chưa phải, đi ngược lại với truyền thống tốt đẹp 
của dân tộc. 
Rút ra bài học cho bản thân 
ĐỀ SỐ 38: Đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi: 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
61 
Chuyện kể, một danh tướng có lần đi ngang qua trường học cũ của mình, liền 
ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa: 
- Thưa thầy, thầy còn nhớ con không? Con là .... 
Người thầy giáo già hoảng hốt: 
- Thưa ngài, ngài là .... 
- Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được những thành công hôm 
nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào .... 
(Theo sách giáo khoa Ngữ Văn 9, tập 1, trang 40) 
Câu 1: Em hãy phân tích cách dùng từ xưng hô và thái độ của vị danh tướng trong câu 
chuyện trên 
Câu 2: Nêu tác dụng của dấu hai chấm được sử dụng trong câu chuyện. 
Câu 3: Từ cách xưng hô và thái độ của vị danh tướng - người học trò cũ trong câu 
chuyện trên, em hãy nêu suy nghĩ của mình về ý kiến sau “Một ngàn lời cả ơn không 
bằng một lần cúi chào thầy cũ”. (Trình bày trong một đoạn văn nghị luận khoảng 2/3 
trang giấy thi). 
GỢI Ý: 
1 
Em hãy phân tích cách dùng từ xưng hô và thái độ của vị danh tướng 
trong câu chuyện trên 
- Danh tướng xưng hô với người thầy: thầy - con thể hiện thái độ kính trọng, 
lễ phép của một người trò với thầy. 
=> Vị danh tướng dù đã quyền cao chức trọng, vẫn ko vì thế mà mất đi niềm 
kính trọng với người thầy, gặp lại thầy, ông đã bỏ qua địa vị mình là danh 
tướng mà đặt mình trở lại vị trí của người trò từng chịu ơn dạy dỗ, đó còn là 
thái độ biết ơn, cảm phục thầy. 
2 
Nêu tác dụng của dấu hai chấm được sử dụng trong câu chuyện. 
- Dấu hai chấm có tác dụng đánh dấu lời hội thoại của nhân vật. 
3 
Từ cách xưng hô và thái độ của vị danh tướng - người học trò cũ trong 
câu chuyện trên, em hãy nêu suy nghĩ của mình về ý kiến sau “Một ngàn 
lời cả ơn không bằng một lần cúi chào thầy cũ”. (Trình bày trong một 
đoạn văn nghị luận khoảng 2/3 trang giấy thi). 
*Giải thích: lời cảm ơn: là lời nói bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với người 
đã từng giúp mình. Cúi chào thầy cũ là hành động chân thành bày tỏ tấm lòng 
yêu mến, vẫn luôn nhớ về người đã từng dìu dắt, dạy dỗ mình. Một ngàn lời 
nói cảm ơn sẽ không thể giá trị bằng việc mình luôn ghi nhớ công ơn của người 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
62 
thầy cũ, mình biết gặp lại người từng giúp mình, biết cúi đầu chân thành tạ ơn. 
=> câu nói đề cao thái độ biết ơn đối với thầy cô từng dạy dỗ mình. 
*Phân tích, bàn luận vấn đề: 
+ Những lời nói cảm ơn tuy là lời nói thể hiện sự biết ơn, nhưng dù cảm ơn 
một ngàn lần rồi sau đó ta quên đi những người đã dạy dỗ, hoặc thờ ơ vô tâm 
với người thầy từng dạy dỗ thì lời cảm ơn sẽ mất giá trị. 
+ Cúi đầu chào thầy cũ quan trọng hơn ngàn lời cảm ơn: 
./ Thầy cũ là người từng dìu dắt ta năm xưa, thế nhưng rất nhiều lí do mà con 
người quên đi hoặc cố tình quên đi người thầy đã giúp đỡ, dạy dỗ mình. 
./ Tương lai mỗi người có thể ở những vị trí khác nhau, có những thành công 
khác nhau. Có nhiều người thành danh, thành đạt, có thể có người quyền cao 
chức trọng. Điều quan trọng là gặp lại thầy cũ họ vẫn biết cúi đầu chứ không 
kiêu ngạo, không vì vị thế hiện tại của bản thân mà quên mất lòng kính nể biết 
ơn vị thầy cũ từng dạy dỗ mình. 
./ Cái cúi đầu không chỉ là sự kính mến, biết ơn dành cho người có ơn với 
mình, người thầy đã dạy dỗ mà còn bộc lộ đây là con người biết đối nhân xử 
thế, trọng tình nghĩa. 
./ Biết cúi đầu chào thầy cũ cũng là món quà tri ân sâu sắc tới những người 
thầy. Một lần về thăm và cúi đầu chào giá trị hơn nhiều lời cám ơn hờ hững. 
./ Sống mà biết cúi đầu biết ơn mới làm nên nhân cách con người tốt đẹp, mới 
thực sự là người thành công. 
+ Dẫn chứng: Vị thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vào ngày 20/11 vẫn về thăm 
lại trường cũ, vẫn kính cẩn, kính trọng các thầy cô. 
* Liên hệ và bài học: rút ra liên hệ bản thân và bài học cụ thể. 
ĐỀ SỐ 39: 
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi: 
 “Mỗi người trên thế giới đều là những người khách bộ hành, mỗi ngày đều 
bước đi một cách chủ động hoặc bị động trên con đường mình đã chọn .... Cuộc đời 
không chỉ là con đường đi dễ dàng, đôi khi chúng ta còn gặp phải những hố sâu do 
người khác đào ra, gặp phải sự tấn công của thú dữ, mưa bão và tuyết lạnh. Bất luận 
gian khó thế nào, chỉ cần chúng ta còn sống, chúng ta còn phải đối mặt. Sống tức là 
thực hiện một cuộc hành trình không thể trì hoãn .... Trước muôn vàn lối rẽ, không ai 
có được bản đồ trong tay, cũng không phải ai cũng có kim chỉ nam dẫn đường, tất cả 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
63 
đều phải dựa vào sự phán đoán và lựa chọn của bản thân. Nếu bạn rẽ nhầm lối, khoảng 
cách với xuất phát điểm sẽ bị rút ngắn ngược lại, nếu rẽ đúng, con đường phía trước sẽ 
bằng phẳng, rộng rãi.” 
(Trích Bí quyết thành công của Bill Gates, Khâm Sài Nhân) 
Câu 1: Hãy tìm và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong câu: “Cuộc đời không 
chỉ là con đường đi dễ dàng, đôi khi chúng ta còn gặp phải những hố sâu do người 
khác đào ra, gặp phải sụ tấn công của thú dữ, mưa bão và tuyết lạnh.” 
Câu 2: Thông điệp nào trong đoạn trích có ý nghĩa nhất với em? (ghi khoảng 03 
dòng) 
Câu 3: Hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 20 dòng) nêu ý kiến của bản thân về 
quan niệm: “Sống tức là thực hiện một cuộc hành trình không thể trì hoãn” 
GỢI Ý: 
1 
Hãy tìm và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong câu: “Cuộc đời 
không chỉ là con đường đi dễ dàng, đôi khi chúng ta còn gặp phải những hố 
sâu do người khác đào ra, gặp phải sụ tấn công của thú dữ, mưa bão và 
tuyết lạnh.” 
- Một biện pháp tu từ: ẩn dụ. 
- Dùng hình ảnh “hố sâu”, “thú dữ”, “mưa bão”, “tuyết lạnh” để nói về những 
khó khăn, thử thách mà mỗi người gặp phải trên đường đời. 
- Tác dụng: biện pháp ẩn dụ có tác dụng tăng giá trị biểu đạt cho đoạn văn, làm 
cho hình ảnh trong văn chương giàu sức gợi hình, gợi cảm. Qua đó thấy được 
những khó khăn trên đường đời mà con người gặp phải là những điều không 
dễ dàng. 
2 
Thông điệp nào trong đoạn trích có ý nghĩa nhất với em? (ghi khoảng 03 
dòng) 
- Tương lai luôn tiềm ẩn nhiều thách thức, vì vậy cần trau dồi cho bản thân 
một cách kĩ càng. 
- Cần dũng cảm để tiến về phía trước và không đầu hàng hoàn cảnh. 
- Cần trau dồi trí tuệ minh mẫn để có những lựa chọn đúng đắn trong cuộc đời. 
3 
Hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 20 dòng) nêu ý kiến của bản 
thân về quan niệm: “Sống tức là thực hiện một cuộc hành trình không thể 
trì hoãn” 
*Giới thiệu vấn đề 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
64 
*Giải thích vấn đề 
- “Hành trình” là chỉ chuyến đi xa và dài ngày. 
- “Trì hoãn” là những thói quen chậm lại, tự hoãn lại công việc của mình. 
-> Quan niệm khẳng định sống là thực hiện cuộc hành trình cả đời và không 
lúc nào được ngơi nghỉ, trì hoãn. 
*Phân tích, bàn luận vấn đề 
- Đây là quan niệm đúng đắn. 
- Tại sao nói: “Sống tức là thực hiện một cuộc hành trình không thể trì hoãn.”? 
+ Cuộc hành trình của mỗi người rất dài và gặp nhiều khó khăn, bởi vậy trên 
hành trình đó chúng ta không nên trì hoãn bất kì lúc nào. 
+ Luôn tiến về phía trước thì con người ta mới bắt kịp được thời đại. 
+ Tiến về phía trước để thay đổi bản thân mình, sống tốt hơn, đương đầu và 
vượt qua thách thức, góp phần thay đổi xã hội 
- Mỗi người cần phải rèn luyện sự nhanh nhạy và có ý thức thay đổi. 
- Phê phán những bạn trẻ có thái độ sống trì trệ, thụ động, nhút nhát, yếu đuối. 
*Liên hệ bản thân 
*Tổng kết 
ĐỀ SỐ 40: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: 
 Tôi muốn nói với các bạn câu chuyện làm Việt luận(a) và học Việt văn(b), luôn thể 
giãi bày hết nỗi khổ tâm của người anh các bạn đã đeo một cái “nghiệp” vào người: 
“nghiệp” dạy tiếng mẹ đẻ. 
 Nỗi buồn thứ nhất là thấy các bạn có quan niệm học “tủ”. Ông thầy dạy giỏi đối 
với các bạn là ông thầy giảng và soạn sách đúng “tủ”. 
 Nói làm sao cho các bạn hiểu rằng trong 7, 8 năm trời, nào nhận xét, đọc sách, xem 
truyện, giảng văn.... nào tập dùng chữ, đặt câu, dàn ý, làm bài, tôi thiết tưởng một học 
sinh, với khiếu thông minh, trí nhớ trung bình, không có lí do gì phải nhẩm bút trước 
một đề văn trong kì thi viết. 
 Sự học mà đã hạ xuống là học “tủ” thì chúng tôi cũng không còn cần làm việc cùng 
các bạn nữa. Sao không có một “hãng” nào đó in ra độ 500 bài làm văn sẵn để học 
sinh cứ việc mang về học thuộc như con vẹt, rồi đem nguyên văn chép lại cho hội đồng 
chấm thi duyệt xem chép sai hay đúng, việc gì còn phải lôi thôi bày đặt ra chương 
trình học tập để bắt trẻ em ngày ngày phải đến trường. 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
65 
(a) Làm Việt Luận: tập làm văn bằng tiếng Việt 
(b) Học Việt văn: học văn học Việt Nam. 
 (Theo Nghiêm Toản, Luận văn thị phạm. Dẫn theo Ngữ văn 8) 
 Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính và chỉ rõ những cảm xúc dược tác 
giả biểu hiện trong đoạn trích. Qua đó, em học tập được điều gì khi thuyết phục người 
khác về một vấn đề? 
 Câu 2: Viết một đoạn văn khoảng 1/2 trang giấy thi làm rõ nhận định: chúng 
ta không nên học vẹt, học tủ. 
GỢI Ý: 
1 
Xác định phương thức biểu đạt chính và chỉ rõ những cảm xúc dược tác 
giả biểu hiện trong đoạn trích. Qua đó, em học tập được điều gì khi thuyết 
phục người khác về một vấn đề? 
- Phương thức biểu đạt chính: nghị luận. 
- Những cảm xúc được tác giả thể hiện: nỗi buồn, sự khổ tâm của một nhà giáo 
trước lối học văn và làm văn của học sinh. 
- Học tập được: 
+ Phải có luận điểm, hệ thống luận cứ rõ ràng, lập luận chặt chẽ. 
+ Có yếu tố biểu cảm để cách thuyết phục có lí, có tình. 
+ Từ ngữ rõ ràng, trong sáng. 
2 
Viết một đoạn văn khoảng 1/2 trang giấy thi làm rõ nhận định: chúng ta 
không nên học vẹt, học tủ. 
+ Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập 
đoạn văn. 
+ Đoạn văn khoảng nửa trang. Lùi đầu dòng, viết hoa chữ cái đầu tiên và không 
ngắt đoạn. 
+ Có các phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn; diễn đạt trôi chảy, không mắc 
lỗi diễn đạt, ngữ pháp, chính tả. 
- Yêu cầu nội dung: Đoạn văn nêu được cách hiểu học vẹt, học tủ; từ đó thấy 
được hậu quả từ việc học vẹt, học tủ và có những liên hệ với bản thân. 
ĐỀ SỐ 41: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở bên dưới: 
 “Con ơi! Con ơi! Con có ý oán thầy giáo con vì người đã nóng quá. Con nghĩ lại 
xem đã bao nhiêu lần con gắt gỏng, mà gắt gỏng với ai? Với cha con, với mẹ con là 
những người đáng lẽ con phải kính nể. 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
66 
 Thầy giáo con đôi khi nóng nảy, không phải là không có cớ. Đã bao nhiêu năm, 
người khó nhọc dạy trẻ. Trừ một vài đứa có nghĩa và ở thuỷ chung với thầy, còn phần 
đông là những kẻ vong ân, chúng đã phụ lòng tốt của người và không nghĩ đến công 
lao của người. Hết thảy bọn chúng con đều gieo cho thầy những mối ưu phiền hơn là 
những sự như ý. Một người hiền lành nhất trên trái đất này, ở vào địa vị thầy, cũng 
phải đâm ra tức giận. Lắm phen, trong mình khó xử, thầy cũng phải gắng đi làm vì 
không đến nỗi phải nghỉ, con có biết đâu! Thầy gắt vì thầy đau, nhất là những khi thầy 
thấy các con biết rõ là thầy yếu lại thừa cơ nghịch ngợm thì thầy đau khổ biết dường 
nào! 
 Con ơi! Phải kính yêu thầy giáo con. Hãy yêu thầy vì cha yêu thầy và trọng 
thầy. 
Hãy yêu thầy, vì thầy đã hy sinh đời thầy để gây hạnh phúc cho biết bao nhiêu đứa trẻ 
sẽ quên thầy. Hãy yêu thầy vì thầy mở mang trí tuệ và giáo hoá tâm hồn cho con. Rồi 
đây, con sẽ trưởng thành, thầy cùng cha sẽ không còn ở trên đời này nữa, lúc ấy con 
sẽ thấy hình ảnh thầy thường hiển hiện ở cạnh cha, lúc ấy con sẽ thấy nét đau đớn và 
lao khổ trên mặt thầy làm cho con phải cực lòng mặc dầu đã cách hàng 30 năm. Rồi 
con tự thẹn và con ân hận đã không yêu người và trái đạo với người. 
(Trích Chương 23 “Những tấm lòng cao cả” của Ét-môn-đô-đơ A-mi-xi) 
Câu 1: Chỉ ra những phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên. 
Câu 2: Người cha đã nêu những lí do nào để khuyên người con đừng oán giận thầy vì 
đôi khi thầy nóng nảy? 
Câu 3: Từ đoạn trích trên, em hãy viết một đoạn văn khoảng 2/3 trang giấy trình bày 
suy nghĩ về những cơ sở làm nên tình thầy trò. 
GỢI Ý: 
1 
Chỉ ra những phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích 
trên. 
- Những phương thức biểu đạt chính: biểu cảm và nghị luận. 
2 
Người cha đã nêu những lí do nào để khuyên người con đừng oán giận 
thầy vì đôi khi thầy nóng nảy? 
Người cha đã nêu những lí do khuyên người con đừng oán giận thầy: 
- Nghề nghiệp của thầy rất vất vả, học sinh thường gieo cho thầy nhiều nỗi ưu 
phiền vì vậy thầy nóng nảy là chuyện dễ hiểu. 
- Thầy đã hi sinh đời mình để tạo hạnh phúc cho nhiều đứa trẻ. 
- Thầy đã mở mang trí tuệ và giáo hoá tâm hồn cho con. 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
67 
3 
Từ đoạn trích trên, em hãy viết một đoạn văn khoảng 2/3 trang giấy trình 
bày suy nghĩ về những cơ sở làm nên tình thầy trò. 
*Giải thích: tình thầy trò là một trong những rường mối đạo đức quan trọng 
của con người. => mỗi người chúng ta cần có thái độ biết ơn đối với thầy cô 
từng dạy dỗ mình. 
*Phân tích, bàn luận vấn đề: 
- Thầy cô là những người đã trực tiếp dìu dắt, truyền dạy chúng ta kiến thức 
và lễ nghĩa. Tương lai mỗi người có thể ở những vị trí khác nhau, có những 
thành công khác nhau. Và điều quan trọng là họ đều được bàn tay đào tạo của 
thầy cô nên mới có được tương lai sau này. 
- Cơ sở hình thành tình thầy trò: 
+ Sự biết ơn: thể hiện qua những lời nói cảm ơn và cái cái đầu chài thầy cô 
giáo. Sống mà biết cúi đầu biết ơn mới làm nên nhân cách con người tốt đẹp, 
mới thực sự là người thành công. 
+ Tấm lòng thấu hiểu: nếu không đặt mình vào vị trí của thầy cô ta sẽ không 
hiểu được thầy cô vất vả, khổ nhọc đến thế nào. Vì vậy, thấu hiểu là yếu tố 
quan trọng để tạo nên mối quan hệ tốt đẹp của thầy trò 
- Dẫn chứng: Vị thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vào ngày 20/11 vẫn về thăm 
lại trường cũ, vẫn kính cẩn, kính trọng các thầy cô. 
*Liên hệ và bài học: rút ra liên hệ bản thân và bài học cụ thể. 
ĐỀ SỐ 42: 
Nhà thơ Đặng Hiển có một bài thơ viết về mẹ trong tình huống đặc biệt - mẹ vắng nhà 
ngày bão: 
 Mấy ngày mẹ về quê Nhưng chị vẫn hái lá 
 Là mấy ngày bão nổi Cho thỏ mẹ, thỏ con 
 Con đường mẹ đi về Em thì chăm đàn ngan 
 Cơn mưa dài chặn lối. Sớm lại chiều no bữa 
 Bố đội nón đi chợ 
 Hai chiếc giường ướt một Mua cá về nấu chua.... 
 Ba bố con nằm chung 
 Vẫn thấy trống phía trong Thế rồi cơn bão qua 
 Nằm ấm mà thao thức. Bầu trời xanh trở lại 
 Mẹ về như nắng mới 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
68 
 Nghĩ giờ này ở quê Sáng ấm cả gian nhà. 
 Mẹ cũng không ngủ được 
 Thương bố con vụng về 
 Củi mùn thì lại ướt. 
(Mẹ vắng nhà ngày bão - Tiếng Việt 3) 
1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên. 
2. Theo tác giả, tại sao “Ba bố con nằm chung - Vẫn thấy trống phía trong - Nằm ấm 
mà thao thức”? 
3. Chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong khổ thơ 
cuối. 
4. Kể tên một văn bản (nêu rõ tên tác giả) thuộc chương trình Ngữ văn THCS, trong 
đó có hình ảnh người mẹ. 
GỢI Ý: 
1 
Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên. 
- Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm 
2 
Theo tác giả, tại sao “Ba bố con nằm chung - Vẫn thấy trống phía trong - 
Nằm ấm mà thao thức”? 
- Vì thiếu vắng bóng dáng quen thuộc, hơi ấm của mẹ. 
3 
Chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong 
khổ thơ cuối. 
- Khổ thơ cuối sử dụng phép tu từ so sánh: “Mẹ về như nắng mới” 
- Tác dụng: 
+ Hình ảnh mẹ về sau cơn bão được so sánh với “nắng mới”, xua tan đi u ám 
của những ngày giông bão, làm “sáng ấm cả gian nhà”. Nắng là ánh mặt trời 
nhưng cao hơn là hơi ấm tình yêu thương tỏa ra từ lòng mẹ. 
+ Lời thơ cũng là lời kể, lời tâm sự của người con khi mẹ trở về, cũng là lúc 
cơn bão qua đi. 
=> Biện pháp so sánh giúp tác giả vừa thể hiện niềm vui khi mẹ về; tình cảm 
yêu quý của con với mẹ và đề cao vai trò của người mẹ trong cuộc sống của 
con. 
4 
Kể tên một văn bản (nêu rõ tên tác giả) thuộc chương trình Ngữ văn 
THCS, trong đó có hình ảnh người mẹ. 
- Cổng trường mở ra (Lý Lan) 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC LỚP 9 
69 
- Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng) 
.. 
ĐỀ SỐ 43: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: 
......... “Bất cứ ai từng theo dõi Neil Armstrong đặt chân lên Mặt Trăng năm 1969 
cũng có thể nói với bạn rằng tại khoảnh khắc đó, Trái Đất như ngừng quay. Sự kì diệu 
và đáng kính phục của thành tựu đó khó tin đến mức một số người vẫn nghĩ rằng nó 
đã được dàn dựng trên phim trường Hollywood. Khi các phi hành gia đặt chân lên 
Mặt Trăg, người ta bắt đầu nói: “Nếu chúng ta có thể đến được Mặt Trăng, chúng ta 
có thể làm bất cứ điều gì”... 
(Trích “Cà phê” trên Sao Hỏa, Stephen Petranck, NXB Lao động, 2017) 
1. Tìm một lời dẫn trực tiếp và một lời dẫn gián tiếp có trong đoạn trích trên. 
2. Ý nghĩa về việc con người đặt chân lên Mặt Trăng như “dược dàn dựng trên phim 
trường của Hollywôd” được nhắc đến trong đoạn trích đã khẳng định điều gì? 
3. Rất nhiều thành tựu của nhân loại đã cho thấy khả năng của con người là vô hạn. Từ 
những hiểu biết xã hội của mình, em hãy trình bày suy nghĩ bằng một đoạn văn nghị 
luận (khoảng 2/3 trang giấy thi) về ý nghĩa của việc nỗ lực biến cái không thể thành 
“có thể”trong cuộc sống. 
GỢI Ý: 
1 
Tìm một lời dẫn trực tiếp và một lời dẫn gián tiếp có trong đoạn trích trên. 
- Lời dẫn trực tiếp: “Nếu chúng ta có thể đến được Mặt Trăng, chúng ta có thể 
làm bất cứ điều gì” 
– Lời dẫn gián tiếp: “tại khoảnh khắc đó, Trái Đất như ngừng quay” hoặc “nó 
đã được dàn dựng trên phim trường của Hollywood” 
2 
Ý nghĩa về việc con người đặt chân lên Mặt Trăng như “dược dàn dựng 
trên phim trường của Hollywôd” được nhắc đến trong đoạn trích đã khẳng 
định điều gì? 
Muốn khẳng định ý nghĩ về việc con người đặt chân lên Mặt Trăng là rất khó 
ti